Læknablaðið - 01.03.1979, Síða 18

8
LÆKNABLAÐIÐ
á áhættuþætti kransæðasjúkdóma, meðal
annars með fræðslu, áróðri og lækningaað-
gerðum.
Pótt sjálfsagt sé að reyna að feta í fótspor
þeirra, sem mest hafa orðið ágengt í barátt-
unni við kransæðasjúkdóma með afturhvarfi
til heilbrigðari lifnaðarhátta, ber þó að forð-
ast óraunsæa bjartsýni. Lítil von er til þess
að fullnægjandi árangur náist í þessu efni
nema til komi aukin þekking á grundvallar-
orsökum sjúkdómsins og árangursríkari að-
ferðir gegn áhættuþáttum.
Einmitt á þessu sviði berast nú fréttir af
stórstígum vísindalegum uppgötvunum, sem
sumar hverjar er þegar byrjað að hagnýta
gegn áhættuþáttum.
Spurningin er því ekki, hvort takast muni
að ráða bót á hinni nýju „farsótt", kransæða-
sjúkdómunum, heldur hvenær.
Snorri P. Snorrason.
HEIMILDIR
1. Ásgeir Jónsson: Brjóstverkir og hjartalínu-
ritsbreytingar meðal miðaldra íslenskra
karlmanna. Symposium um kransæðasjúk-
dóma á Islandi, okt. 1978.
2. Bjarni Þjóðleifsson: Dauðsföll af völdum
kransæðasjúkdóma á Islandi 1951—1976
Læknablaðið, 64:55, 1978.
3. Gunnar Sigurðsson: Æðakölkun og áhættu-
þættir. Læknablaðið, 64:65, 1978.
4. Gunnar Sigurðsson: Áhættuþættir fyrir
kransæðadauðsföllum meðal miðaldra ís-
lenskra karla. Symposium um kransæða-
sjúkdóma á íslandi, okt. 1978.
5. Nikulás Sígfússon: Rannsóknir Hjartavernd-
ar. Hjartavernd, 14:23, 1977.
FATLAÐ FÓLK Á ÍSLANDI
Mikið starf hefur á síðustu áratugum verið
unnið í þágu fatlaðs fólks á íslandi. Þar hafa
komið til ýmis samtök og einstaklingar með
markmiðið að skapa fötluðum réttindi og að-
stöðu sambærilega öðrum í þjóðfélaginu.
Ekki hefur þó alltaf verið árangur sem erf-
iði í þessari baráttu. Þess vegna hefur í
seinni tíð verið gripið til ýmissa aðgerða i
von um að vekja mætti stjórnvöld til um-
hugsunar og framkvæmda um sjálfsagðar og
nauðsynlegar endurbætur fötluðum til handa.
Þar má tilnefna gigtarár, stofnun gigtarfé-
laga, hópferð fatlaðra á Alþingi, kröfugöngu
fatlaðra og fleira, ásamt miklum og góðum
áróðri í fjölmiðlum ýmsum. Allt er þetta
góðra gjalda vert og sjálfsagt. Fátt er fötluð
um jafn lítið að skapi sem meðaumkun sam-
borgaranna í formi kjökurrómantíkur. Þeir
óska yfirleitt ekki eftir öðru en sömu að-
stöðu og réttinda sem aðrir, en kjósa að öðru
leyti að sjá um sig sjálfir eftir mætti.
Nú er þessu því miður oft þannig farið, að
fötlunin er á það háu stigi, að ekki verður
þar við komið lækningu. í þeim tilvikum
verða að tilkoma ýmsar félagslegar aðgerðir.
Virðist barátta síðustu ára einkum hafa
beinst að framkvæmd slíkra aðgerða.
í þeirri sókn í þágu fatlaðra, sem þannig
hefur farið fram virðist þó sem einn hópur,
og hann stór, hafi gleymst að mestu. Hér er
um að ræða þann hóp fatlaðst fólks, sem
lækna má að öllu eða að hluta. Undirritaður
á hér við þær tegundir fötlunar sem bæta
má með eða lækna með bæklunarskurðlækn-
ingum. Stundum má með skurðaðgerðum
gera sjúklinga sjálfbjarga, sem áður voru
ósjálfbjarga og upp á aðra komnir. í öðrum
tilvikum geta skurðaðgerðir af þessu tagi,
gert fólk, sem eru öryrkjar vegna fötlunar
sinnar, að vinnufærum skattborgurum.
Á biðlista bæklunarskurðdeilda Landspít-
alans voru, í desember sl., 730 fatlaðir sjúk-
lingar, sem biðu eftir skurðaðgerð. Frá opnun
þessara deilda hafa verið gerðar um 5000
skurðaðgerðir á fötluðu fólki, þar á meðal
hafa um 600 nýir mjaðmarliðir verið settir f
íslendinga á þessum tíma. Allt byggi fólk
þetta við mjög skerta starfsorku í dag, margt
af Því fullkomlega óvinnufært, hefði hér ekki
til komið aðgerð. Þrátt fyrir þennan aðgerðar-
fjölda hafa biðlistar deildanna farið vaxandi
°g biðtími fatlaðs fólks eftir lækningu hefur
komst upp í 2—3 ár. Orsök þessa langa bið-
tíma er að sjálfsögðu skortur á olnbogarými
fyrir starfsemina. Fyrir 7 árum síðan benti
undirritaður á, að þörf sjúkrarúma fyrir
þessa tegund lækninga væri almennt talið
0,5 af hverjum þúsundi íbúa þess svæðis
sem deildin þjónaði. Þetta þýðir að lágmarks-
þörfin fyrir orthopedisk rúm á íslandi í dag
er um 110 og er þá slysaorthopedia ekki
talin með. Rúmafjöldinn á bæklunarskurð-
deildum Landspítalans er 33 rúm.
Það liggur í augum uppi, að sé um ólækn-
andi fötlun að ræða, á þjóðfélagið að veita
alla mögulega aðstoð þannig að þessu fólki