Læknablaðið - 15.09.1986, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ
187
Tafla II. Niðurstöður úr vefjarannsókn ristilsýna frá fimm sjúklingum með iðrabóigu af vöidum Campylobacter.
Aldur Eitilhnútar Bjúgur Bólgufrumur Hnattfrumur Kornafrumur Kirtilkýii Fækkun slímfrumnasár Smásár
1 ár + + + + - + + + -
8 ár*) + + + + _ +
8 ár*) + (+/-) (+/-) - - (+/-) -
13 ár - + + + + + + + -
16 ár - + + + + + +
27 ár + + + + + + + -
*) Hjá einum voru vefjasýni tekin tvisvar, í seinna skiptið í afturbata.
fengu hita. Sex af níu reyndust hafa fengið
kviðverki og sjö af niu höfðu haft uppköst.
Loks má nefna að tveir sjúklinganna gáfu
upplýsingar um liðverki.
Kliniskar sjúkdómsgreiningar fyrir ristil-
speglun voru ekki alltaf nákvæmlega
skráðar, en gera má ráð fyrir því, að grunur
um ristilbólgu af öðrum orsökum en
sýkingu, hafi verið aðalástæðan fyrir því, að
ristilspeglun var gerð. í fjórum tilvikum var
sjúkdómurinn ristilsárabólga nefndur á
nafn.
Speglun leiddi í ljós útlitsbreytingar i rist-
ilslímhúðinni hjá sjö sjúklinganna. Lýst var
blóðfyllu (hyperemia), bjúg, hnökróttu yfir-
borði (granulations), tilhneigingu til
slímhúðarbresta (friability), blæðingum,
smásárum (erosions) og auknu slími. Hjá
tveimur af níu sjúklingum var slímhúðin
eðlileg að sjá.
Niðurstöður úr vefjarannsókn má sjá i
töflu II, en vefjasýni voru tekin úr rist-
ilslímhúð hjá fimm sjúklinganna. Það má
sérstaklega benda á, að í öllum ristilsýnunum
fannst bjúgur, hnattfrumuíferð og íferð
kornafrumna (granulocytes). íferð korna-
frumnanna var fyrst og fremst í bandvef
slímhúðarinnar milli kirtlanna, en einnig
fundust í þremur tilvikum kirtilkýli (crypt
abscess), sem gjarnan eru talin einkennandi
fyrir ristilsárabólgu. Fækkun á slímfrumum
fannst í öllum tilvikum, en hvergi útvíkkun
á kirtlum eða þynning á þekju. f einu tilviki
fannst smásár og í öðru fundust merki um
gróið sár.
Að lokinni endurskoðun vefjasneiða voru
niðurstöður bornar saman við fyrri vefja-
greiningar. í ljós kom, að upphafleg vefja-
greining hafði stundum verið villandi.
Vefjasýnin höfðu verið rannsökuð áður
en sýklaræktun var Iokið og sjúkrasaga
og aðrar upplýsingar voru oft ófullkomnar.
Þannig voru tveir af þessum sjúklingum við
upphaflega vefjagreiningu taldir hafa
sárabólgu í ristli og endaþarmi, tveir rist-
ilbólgu af völdum sýkingar, en sá fimmti
fékk greininguna endaþarmsbólga (proctitis)
án þess að frekari afstaða væri tekin til or-
saka bólgunnar. Við endurskoðun reyndust
vefjaskemmdir í einu tilviki það miklar, að
ristilsárabólga væri sennilegasta sjúkdóms-
greiningin án vitneskju um sýklaræktun.
Niðurstaða endurskoðunar er því sú, að
vefjaskemmdir í ristilslímhúð við iðrabólgu
af völdum Campylobacter séu almennt væg-
ari en þær, sem lýst er við ristilsárabólgu, en
að mismunargreining í einstökum tilfellum
geti verið mjög erfið, ef niðurstöður úr
hægðaræktun liggja ekki fyrir.
UMRÆÐA
Eins og fram kemur í inngangi, er Campy-
lobacter jejuni nú talin ein algengasta orsök
niðurgangs af völdum sýkinga. Ýmsar at-
huganir hafa verið gerðar á þessu og ber
þeim vel saman um að Campylobacter rækt-
ist oftar úr niðurgangshægðum en Salmo-
nella, Shigella og Yersinia, sjá töflu III.
Við sýkingar af völdum C. jejuni hefur
bæði verið greint frá faröldrum og stökum
tilfellum (14). Sérlega frægur er faraldur í
borginni Bennington í Vermont-fylki i
Bandaríkjunum árið 1978. Þar veiktust um
3000 manns eða 20% af borgarbúum, en
sýkingin var talin stafa frá menguðu
vatnsbóli (11). Á íslandi er vitað um einn