Læknablaðið - 15.10.1989, Side 27

LÆKNABLAÐIÐ
295
voru helmingi fleiri en konumar. Svefnlyf
fengu nærri því tvisvar sinnum fleiri konur
en karlar, geðdeyfðarlyf og róandi lyf fengu
um 80% fleiri konur en karlar. Sefandi
lyf fengu aðeins þriðjungi fleiri konur en
karlar. Meðalávísanafjöldinn fyrir hvem
einstakling var svipaður hjá báðum kynjum,
þó að ávísanafjöldinn á róandi lyf sýnist
heldur meiri fyrir hvem karl heldur en fyrir
hverja konu og öfugt meiri á örvandi lyf
fyrir konur en karla. Hver maður fékk að
meðaltali 1,7 ávísanir á geðlyf í mánuðinum.
Tæplega helmingur ávísananna var á róandi
lyf og þriðjungur á svefnlyf, en undir 10% á
geðdeyfðarlyf og sefandi lyf (tafla III). Tæp
9% svefnlyfjaávísananna vom á önnur lyf en
benzódíazepínsambönd, mest barbitúrsambönd.
Þegar ávísað er fleiri lyfjum á sama lyfseðli
má ætla að þau lyf, sem læknirinn telur
mikilvægust, séu skrifuð fyrst. Það vekur
því undmn, að sefandi lyf vom fyrsta eða
eina geðlyfið á rúmlega helmingi þeirra
lyfseðla þar sem slík lyf vom skrifuð (tafla
III). Geðdeyfðarlyf vom fyrsta geðlyfið á
Table II. Number of patients and mean number of pre-
scriptions per patient by ATC-groups and sex.
Mean number of
prescriptions per
Number of patients for each
patients1 type of drug2
ATC-groups M F M+F M F M+F
Neuroleptics .... 200 268 468 1.3 1.3 1.3
Tranquillizers .... 1,019 1,808 2,827 1.5 1.3 1.4
Hypnotics.......... 739 1,423 2,162 1.3 1.2 1.2
Antidepressants . 229 423 652 1.2 1.1 1.1
Stimulants......... 21 10 31 1.3 2.7 1.8
Total.............. 1,741 3,077 4,818 1.7 1.6 1.7
1) x2 =26.103 df=4 p=0.00003.
2) Two-way analysis of variance.
Mean number of prescriptions, drug effect
F=1.193 df=4 p=0.43 (one-tailed).
Mean number of prescriptions, sex effect
F=0.704 df=1 p=0.45 (one-tailed).
95% þeirra lyfseðla sem þau vom á. Róandi
lyf og svefnlyf voru fyrsta geðlyf á 78-82%
lyfseðlanna, þegar þeim var ávísað. Þeim er
hins vegar mjög oft bætt við önnur geðlyf eins
og sjá má af því, að í rúmlega 700 tilvikum
voru róandi lyf gefin í viðbót við önnur geðlyf
og í tæplega 600 tilvikum vom svefnlyf gefin
í viðbót við önnur geðlyf.
Rúm 40% ávísananna vom símsendar.
Sérstaklega er áberandi hve mikið af
ávísunum á róandi lyf og svefnlyf var gefið
í síma. Jafnvel 30% af sefandi lyfjum og
geðdeyfðarlyfjum var ávísað í síma (tafla IV).
Á töflu V er sýnd dreifing skilgreindra
dagsskammta sem sjúklingamir fengu ávísað
úr hverjum lyfjaflokki á þessum eina mánuði.
Table III. Percentage distribution of psychotropic drugs
by their ranking on each prescription.
ATC-groups Ranking Number of prescriptions
1st 2nd 3rd All
Neuroleptics .. 57.6 33.7 8.6 (99.0) 614
Tranquillizers.. 81.5 16.1 2.4 (100.0) 3,895
Hypnotics 77.8 18.4 3.8 (100.0) 2,682
Antidepressants 94.8 3.8 1.5 (100.0) 744
Stimulants .... 94.5 5.5 - (100.0) 55
Number of
prescriptions 7,990
X2 =324.27 df=8 p<0.00001.
Table IV. Percentage distribution of mode of prescrip-
tion by type of drug.
Prescriptions
Number of
ATC-groups in writing by telephone All prescriptions
Neuroleptics .. 68.9 31.1 100.00 614
Tranquillizers.. 52.8 47.2 100.00 3,895
Hypnotics 55.7 44.3 100.00 2,682
Antidepressants 71.0 29.0 100.00 744
Total 56.7 43.3 100.00 7,935
X2=123.96 df=3 p<0.00001.
Table V. Percentage distribution of number of DDDs per person per month by ATC-groups.
Number of DDDs
ATC-groups -30 31-60 61-90 91+ All Number of persons
Neuroleptics ................................. 78.0 14.1 5.6 2.4 100.1 468
Tranquillizers................................ 78.4 13.9 3.7 4.0 100.0 2,827
Hypnotics..................................... 25.5 60.0 4.6 9.9 100.0 2,162
Antidepressants............................... 35.3 39.9 16.6 8.3 100.0 652
Stimulants.................................... 22.6 32.3 22.6 22.6 100.0 31
X2 =1839.879 df=12 p<0.0001