Læknablaðið - 15.02.1990, Blaðsíða 35

LÆKNABLAÐIÐ 1990; 76: 107-10
107
Finnbogi Karlsson, Jón Þór Sverrisson, Þorkell Guöbrandsson
LANGTÍMAMEÐFERÐ MEÐ BLÓÐPYNNANDI
LYFJUM Á FJÓRÐUNGSSJÚKRAHÚSINU Á
AKUREYR11981-1987
INNGANGUR
Með þessu greinarkomi vilja höfundar
skýra frá könnun á blóðþynningarmeðferð
á Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri á sex
ára tímabili 1981-1987. Um var að ræða
afturvirka könnun með megináherslu á tíðni
fylgikvilla hjá þeim, sem á ofangreindu
tímabili byrjuðu á langtímameðferð með
blóðþynningarlyfjum. Meðferðarlengd þurfti
að hafa verið að minnsta kosti þrír mánuðir.
Forsendur þessarar vinnu voru þær að fá
hlutlægt mat á blóðþynningarmeðferð með
tilliti til hugmynda um að breyta um tegund
blóðþynningarlyfja hér á landi, en nokkuð
hefur verið rætt um þörf þess að breyta frá
díkumaróli yfir í warfarín. Einnig var ætlunin
að sannprófa tilgátu lækna Lyflækningadeildar
FSA, sem um blóðþynningarmeðferð hafa séð,
að fylgikvillar væru þar með lægsta móti.
Auk þess skyldi að því gáð, hvort vankantar
fyndust á meðferðarvenjum, sem að fengnum
niðurstöðum mætti lagfæra.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Athuguð voru gögn fyrir alla sem byrjuðu
á blóðþynningarmeðferð á tímabilinu 1.
október 1981 til 1. október 1987. Val
einstaklinga í athugunarhóp var byggt á
þriggja mánaða meðferðarlengd hið minnsta.
Slíkt var í upphafi kannað í TT bókhaldi
rannsóknardeildar, en í það færast allir
sjúklingar sem ætlað er að þurfi lengri
blóðþynningarmeðferð. Ef nafn sjúklings
kom þar fyrir á að minnsta kosti sex
vikna tímabili var viðkomandi kominn í
byrjunarúrtak. Fyrir þann hóp voru síðar
sett nánari tímamörk (>3 mánuðir) og leitað
í blóðþynningarflæðiritum og sjúkraskrám
eða göngudeildargögnum að upplýsingum
um rannsóknarbreytur. Með þessari aðferð
varð sjúklingahópurinn 147 manns af 378,
Frá Lyflækningadeild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri.
Barst 06/06/1989. Samþykkt 18/10/1989.
sem komist höfðu í TT bókhald á umræddu
tímabili. Sjúkraskrár og göngudeildargögn
þessara 147 sjúklinga voru síðan yfirfarin.
Athugaðar breytur voru: ábending, aldur,
kyn, búseta, legudeild, meðferðarlengd,
eftirlitstíðni, árangur meðferðar (TT 7-15%
og endurtekning á ábendingarmeini) og
fylgikvillar (alvarlegir/vægir).
Ef fylgikvillar höfðu komið fram, var
farið nánar yfir aðstæður, hversu vel stóð
meðferð (TT%), hverslags fylgikvillar (minni-
háttar/meiriháttar, blæðing/endurtekning
ábendingarmeins) hugsanlegar undirlægar
orsakir og áhættuþættir.
NIÐURSTÖÐUR
Karlar voru 90 og konur 57. Aldursbil var 20-
95 ára, meðalaldur 62 ár. Helstu ábendingar
til meðferðar má sjá í töflu I. I flokknum
aðrar ábendingar komu m.a. fyrir aðrar
slagæðahjáveitur, skammvinn blóðþurrð
í heila, hjartavöðvasjúkdómar, slímæxli í
hjartagátt og segi í sjónubláæð.
Blæðingar voru skráðar hjá níu sjúklingum,
þar af voru tvær alvarlegar. I þremur
vægum tilfellum var um blæðingu undir
húð að ræða, í fjórum vægum tilfellum
blæðingu um endaþarm frá gyllinæð.
Ekki var um ofmeðhöndlun að ræða í
þessum tilvikum (TT var >5%). Önnur af
alvarlegu blæðingunum var frá ofanverðum
meltingarvegi, blóðþynning hafði verið
stöðvuð í tvo til þrjá daga, þar sem TT var
<3%. Við nánari skoðun reyndist vera illkynja
æxli í maga. Hin alvarlega blæðingin var
með miklum punktblæðingum samfara stærri
blæðingum í húð. Um ofþynningu var að ræða
hjá sjúklingi erlendis í orlofi. Meðferð var
stillt af eftir skjóta heimferð sjúklingsins og
gekk síðan án áfalla út áætlaðan tíma. Nánari
upplýsingar um þá sjúklinga, sem blæðing
varð hjá, er að finna í töflu II.