Læknablaðið - 15.03.1990, Blaðsíða 49

LÆKNABLAÐIÐ
169
nokkum tíma verður unnt að uppræta þessi
óþrif hér á landi.
Nú er mér kunnugt um að kollegar á
Norðurlöndunum hafa sýnu meiri áhyggjur
af þróun þessara nrála en við höfum hér á
landi. Kvakl og kukl ríður þar húsum í stórum
vaxandi mæli. Svo er að sjá sem yfirvöldum
í að minnsta kosti sumum Norðurlandanna
standi mest á sama. Þar er þetta kallað
»alternativ medicin«, þýtt á íslensku ýmist
sem vallækningar eða hjálækningar. Nú fyrir
skömmu skilaði nefnd nokkur í Svíþjóð áliti
um »altemativ medicin« og leggur til að þeim
sem fást vilja við þetta fyrirbæri verði gert
skylt að sækja eins árs nám í því og verði að
loknu prófi skráðir hjá heilbrigðisyfirvöldum
og fái þar með leyfi til að stunda þetta kukl.
Forsendan fyrir þessari niðurstöðu er sú að
betra sé að hafa þessa starfsemi á hreinu og
að kvaklarar hafi til að bera nokkra lágmarks
vitneskju sem meðal annars á að gera þá
færari um að meta hvort viðskiptavinir þeirra
ættu frernur að leita til læknis en þeirra. Þó
verði lærðum kvaklurum takmörk sett: Þeir
mega ekki meðhöndla börn yngri en þriggja
ára, ólærðir kvaklarar reyndar ekki börn yngri
en 15 ára. Þá mega þeir ekki fást við fólk
með alvarlega sjúkdóma eins og krabbamein,
innkirtlasjúkdóma og geðsjúkdóma, nema
því aðeins að sjúklingurinn hah áður haft
samband við lækni. Alls ekki mega þeir fást
við vanfærar konur. Læknir á að fá vitneskju
um ef sjúklingur hans fer til kvaklara og mega
þeir ekki breyta fyrirmælum læknis. Þeir verða
ennfremur að skrá nteðferð sína og verða að
kaupa sér tryggingu fyrir skaðabótakröfum.
Það er með öðrum orðum gert ráð fyrir því
að fólk eigi frjálst val í þessum efnum eins og
öðrum. menn séu sjálfráða hvemig þeir eyða
peningum sínum og eigi það við sjálfa sig
ef illa tekst til. Þetta er borið saman við það
að fólki er ekki meinað að iðka hættulegar
íþróttir.
Komið hafa fram neikvæðar umsagnir um
þetta sænska nefndarálit, þó ekki beint
frávísandi, sérstaklega frá læknafélögunum
og einnig frá heilbrigðisyfirvöldum. Einnig
hefur verið bent á að réttara væri að
neytendasamtökin skrái kuklara en ekki
heilbrigðisyfirvöld því að hér sé fyrst og
fremst um neytendamál að ræða.
Vera má að hið foma sannist á ný, að enginn
má við margnum, og að til þess geti dregið
hér á landi að kvakl og kukl verði leyfð
starfsemi, að tekinn verði á ný upp sá háttur
að veita mönnum eins konar takmarkað
lækningaleyfi. Víst er að læknar sætta sig ekki
við þá þróun. Vegna þekkingar þeirra á eðli
sjúkdóma, gangi þeirra, meðferðarmöguleikum
og horfum munu þeir draga í efa réttmæti
sjálfsvals í þessum efnum, hvað sem líður
viðurkenndu frelsi manna til að taka eigin
ákvarðanir og eiga frjálst val og lifa því lífi
sem þeir kjósa. Það eru læknar og annað
heilbrigðisstarfsfólk sem verður vart við
skaðlegar afleiðingar af kvakli og kukli. Það
eru afleiðingarnar sem skipta mestu máli og
stórum meira en sú staðreynd að þarna er
almenningur hafður að féþúfu.