Læknablaðið - 15.05.1990, Side 19

LÆKNABLAÐIÐ
241
(2). Þessi áhrif eru þó ekki merkjanleg í
einstaklingum með »familial combined
hyperlipidemia« (6). Þar sem Iýsi hefur verið
bætt við venjulegt fæði án þess að mæla
fituinnihald þess, hafa kólesteróllækkandi áhrif
fengist í sumum tilraunum en öðrum ekki (2).
I sjúklingahópnum varð marktæk lækkun
á þríglýseríðum við lýsistöku og er það í
samræmi við niðurstöður fjölda annarra
rannsókna, bæði á heilbrigðu fólki og völdum
sjúklingahópum (7).
Fjölómettaðar fitusýrur mældar í plasma
TG, fosfólípíðum og kólesterólester sýna að
arachidónsýra helst óbreytt í þessum lípíðum,
þegar lýsis er neytt, meðan EPS hækkar
um það bil þrefalt, en aukning í DHS er
umtalsvert minni. Þessi mismunur á aukningu
EPS og DHS er athyglisverður í ljósi þess að
framboð beggja þessara fitusýra í lýsinu er
áþekkt (EPS 1,6 g og DHS 1,8 g í 20 ml af
lýsi). Munurinn getur skýrst af því að EPS
eigi greiðari leið inn í plasma fosfólípíð og
kólesterólestera en DHS, eða af umbreytingum
í frumum líkamans á DHS yfir í EPS (8). Ætla
má að hið stóraukna framboð af ómega-3
fitusýrum í plasmalípíðum leiði til breytinga
á ýmsum fituefnum í líkamanum. Sýnt
hefur verið fram á, að það leiðir til aukinnar
framleiðslu á þromboxan Aj og þá jafnframt
minnkunar á þromboxan At. Getur það skýrt
hin vemdandi áhrif ómega-3 fitusýranna gegn
segamyndun. Hin nýfundnu letjandi áhrif á
myndun vaxtarvakans PDGFc gætu einnig
átt verulegan þátt í að skýra vemdandi áhrif
lýsis gegn fjölgun sléttra vöðvafmma í innlagi
slagæða. Breytingar sem kunna að verða á
styrk þríglýseríða eða kólesteróls við lýsistöku
eru hins vegar of litlar til að hafa afgerandi
áhrif á framgang æðakölkunar.
SUMMARY
Much interest has been focused in recent years
on the effect of fish oils on blood lipids and their
possible effect in lowering the incidence and
severity of cardiovascular disease.
22 men who were recovering from acute
myocardial infarction were given 20 ml of cod
liver oil (CLO) daily for six weeks, starting on the
average either 10 days after onset of symptoms
(weeks 0-6) or six weeks later (weeks 6-12).
Blood samples taken at times 4, 6, 10 and 12
weeks showed that serum triglycerides were
significantly lowered by CLO but total cholesterol
and apolipoproteins A1 and B were unaltered.
The polyunsaturated fatty acids characteristic
of fish oils, eicosapentaenoic acid (EPA) and
docosahexaenoic acid (DHA) increased in plasma
triglycerides, phospholipids and cholesterol esters,
whereas arachidonic acid remained unchanged.
The beneficial effects of CLO in cardiovascular
disease is most likely multifactorial, with the
lowering of plasma triglycerides being a minor
component. The greatly increased concentrations
of EPA and DHA in body lipids affecting the
antithrombotic mechanism is possibly a more
important factor.
HEIMILDIR
1. Bang HO, Dyerberg J. Plasma lipids and lipoproteins
in Greenlandic West Coast Eskimos. Acta Med Scand
1972; 192: 85-94.
2. Kinsella JE. Seafoods and Fish Oils in Human Health
and Disease. Marcel Dekker Inc. 1987: 41-105.
3. Kinsella JE. Seafoods and Fish Oils in Human Health
and Disease. Marcell Dekker Inc. 1987: 1-20.
4. Fox PL, DiCorleto PE. Fish Oils Inhibit Endithelial
Cell Production of Platelet-Derived Growth Factor-
Like Protein. Science 1988; 241: 453-6.
5. Harðarson Þ, Kristinsson Á, Skúladóttir G,
Ásvaldsdóttir H, Snorrason SP. Lýsisneysla og
takttruflanir eftir hjartadrep. Læknablaðið 1988:74:
265-8.
6. Failor RA, Childs MT, Bierman EL. The Effects of
omega-3 and omega-6 Fatty acid-Enriched Diets on
Plasma Lipoproteins and Apolipoproteins in Familia!
Combined Hyperlipidemia. Metabolism 1988: 37:
1021-8.
7. Simons LA, Hickie JB, Balasubramaniam S. On
the effects of dietary n-3 fatty acids (Maxepa) on
plasma lipids and lipoproteins in patients with
hyperlipidemia. Atherosclerosis 1985; 54: 75-88.
8. Stoffel W, Ecker W, Assad H, Sprecher H. Enzymatic
studies on the mechanism of the retroconversion of
C22-polyenoic fatty acids to their C20-homologues.
Hoppe-Seylers Z Physiol Chem 1970; 351: 1545.