Læknablaðið - 15.11.1990, Síða 46

466
LÆKNABLAÐIÐ
9 LTS SEM BÆTA ÞOL 7 LTS SEM BÆTA EKKI ÞOL
(M±SF) (M±SF)
Fyrir Eftir Fyrir Eftir
FEV1 ..................................... 1.22±0.43 1.29±0.49 1.66±0.85 1.69±0.78
V02 hámark (ml/mín)....................... 1242±445 1558±501 1225±366 944±259
Loftfirröarmörk (ml) ..................... 944±205 N:5 1143±197N:5 832±186 N:6 719±155 N:6
6 mín. göngupróf (m) ..................... 609±98 686±135 633±125 N:6 683±137 N:6
VE/V02 hámark............................. 38±11 31 ±6 39±6 59±21
VE/MVV hámark............................. 0.89±0.13 0.88±0.18 0.84±0.30 0.91 ±0.26
sex mínútna göngupróf eftir fjórar gönguæfingar. b)
hámarksþolpróf á hjóli með mælingum á súrefnisupptöku
(V02), útskilnaði koltvísýrings (VC02) og öndun (VE).
Þjálfun fimm daga vikunnar í sex vikur samanstóð af
leikfimi, sundæfingum og göngu auk þess sem sjúklingar
hjóluðu á þrekhjóii. Hver þáttur þjálfunar stóð yfir í 30
mínútur og var þyngd álags ákvörðuð af niðurstöðum
þolprófa.
Öndunaræfingar breyttust ekki við þjálfun. Níu LTS
juku þol með marktækum bata á súrefnisupptöku og
sex mínútna gönguvegalengd (P<0,01). Loftfirrðarmörk
greindust hjá fimm þeirra og hækkuðu verulega við
þjálfun (P<0,05). Mínútuöndun (VE) í álagi lækkaði
hjá átta af níu sjúklingum og VE/VO: við hámarksálag
lækkaði verulega (P<0,05).
Sjö LTS bættu ekki þol þar sem hækkun varð ekki á V02
og loftfirrðarmörkum. Þessir sjúklingar bættu samt sex
mínútna gönguvegalengd (P<0,01) og hámarksþyngd
álags (wött) á hjóli (P<0,05).
Niðurstöður sýna gagnsemi þjálfunar fyrir fullorðna
sjúklinga með langvinna lungnateppu á háu stigi. Hvöt
eða áhugi sjúklinga virðist ekki hafa áhrif á niðurstöður
þolprófa þar sem mismunur hámarksöndunar í álagi og
MVV breytist ekki. Tækni margra af sjúklingum okkar
batnaði, en niðurstöður gefa til kynna að helsta ástæða
bata sé lægri mínútuöndun vegna þjálfunaráhrifa.
Rannóknin er að hluta byggð á rannsóknarverkefni
framhaldsnáms við líffræðiskor Háskóla Islands.
HÁÞRÝSTINGUR í LUNGNABLÓÐRÁS OG
SERÖST SJÓNHIMNULOS HJÁ MÆÐGUM
Tryggvi Ásmundsson, Kristján Eyjólfsson,
Guðmundur Þorgeirsson, Björn Magnússon, Einar
Stefánsson, Friðbert Júnasson, Ingimundur Gíslason.
Lyflækningadeild Landspítala, endurhæfingarstöð
Reykjalundar, augndeild Landakotsspítala.
Háþrýstingur í lungnablóðrás af óþekktri orsök og seröst
sjónhimnulos eru hvorttveggja óalgengir sjúkdómar.
Áður hefur verið lýst háþrýstingi í lungnablóðrás hjá
tveimur eða fleirum skyldmennum í l. lið, en ekki hefur
fyrr verið getið um að þessir tveir kvillar fari saman hjá
nánum ættingjum. Við skýrum frá mæðgum fæddum
1939 og 1960 sem hafa báða þessa sjúkdóma samtímis.
Niðurstöður hjartaþræðingar reyndust:
Báðar hafa þær á árunum 1988 og 1989 fengið seröst
sjónhimnulos, sem hefur lýst sér með skyndilegri
minnkun á sjón á öðru eða báðum augum samtímis. Þegar
verst lét varð skyndileg minnkun á sjón á báðum augum
frá eðlilegu niður í lögblindu. Við skoðun sáust merki
um mikinn bláæðabakþrýsting sem kom fram í stórum
episcleral bláæðum og hækkuðum augnþrýstingi. Einkenni
gengu til baka af sjálfu sér hjá dótturinni. Hjá móðurinni
virtist acetazolamíð flýta frásogi á þessum vökva, og
þarf hún lága viðhaldsskammta til að koma í veg fyrir
einkenni.
Við höfum af þessu tilefni skoðað ættmenni þeirra:
Kona f. 1919 reyndist hafa langvinnan teppusjúkdóm í
lungum á háu stigi, en eðlilegar þrýstingsmælingar í hægri
hjartaþræðingu. Kona f. 1957 reyndist hafa verulega skert
áreynsluþol með aukningu á P(A - a)02 og skyndilegu
blóðþrýstingsfalli við lok álags. Hægri hjartaþræðing
1989 og 1990 reyndist þó eðlileg. Aðrir einstaklingar
höfðu eðlilegar lungna- og augnskoðanir. Eitt af því sem
finnst við háþrýsting í lungnablóðrás af óþekktri orsök eru
lokanir á smáum bláæðum lungnanna með segamyndun.
Það er þó óvíst hvort sams konar breytingar geti átt sér
stað í augum, og það hversu skammvinn augneinkenni
voru mælir gegn því.
Kona f. 1939 1988 Kona f. 1960 1988 1990
Þrýstingur í art.pulm. (Torr) 125/55 50/15 75/35
Meðalþrýstingur í art.pulm. (Torr) 82 26 55
Þrýstingur í aorta 95/65 158/75 125/80
Meöalþýstingur i aorta 80 100 90