Læknablaðið - 15.11.1990, Blaðsíða 53

LÆKNABLAÐIÐ
473
(±1,5) á gervilyfjameðferð en 2,0 (±1,0) fyrir sucralfal
meðferð (P=0,7) Meðaláverkaskor fyrir skeifugöm var
1,69 (±1,1) fyrir gervilyf en 1,06 (±0,9) fyrir sucralfat
meðferð.
UmrœHa: Sucralfat veitir enga vemd gegn naproxen
áverka í maga, en í skeifugöm var 42% lækkun á
áverkaskor við sucralfat meðferð en þessi lækkun var ekki
marktæk.
KRABBAMEIN í RISTLI OG ENDAÞARMI: ER
GALLBLÖÐRUTAKA ÁHÆTTUÞÁTTUR?
Gunnlaugur Pétur Nielsen, Ásgeir Theodórs, Hrafn
Tulinius, Helgi Sigvaldason. Lyflækningadeild St.
Jósefsspítala Hafnartirði, Krabbmeinsfélag íslands.
Á undanfömum árum hefur áhugi farið vaxandi á
hugsanlegu sambandi gallblöðmtöku og krabbameina
í ristli og endaþarmi. Margar rannsóknir hafa verið
gerðar til að kanna þetta samband en niðurstöður þeirra
hafa verið mismunandi sem í mörgum tilfellum skýrist
af ólíkum aðferðum sem beitt er. Sameiginlegt öllum
þessum rannsóknum er að þær ná aðeins til mjög lítils
hluta þeirra sem gengist hafa undir gallblöðrutöku.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna þetta samband
hjá Islendingum. Upplýsinga var aflað um nær alla þá
sjúklinga (97%) sem gengist höfðu undir gallblöðrutöku á
árunum 1955-1980 (26 ár). Samtals 3425 einstaklingum
(857 karlar, 2568 konur) var fylgt eftir í 8-33 ár.
Upplýsingar voru bomar saman við Krabbameinsskrá
Krabbameinsfélags Islands og líkumar á þvf hvort
gallblöðrutaka er áhættuþáttur fyrir tilurð krabbameina í
ristli og endaþarmi kannaðar.
Niöurstöður: Gallblöðrutaka og krabbamein í ristli og
endaþarmi.
Fundiö Áætlað Relative 95%
nýgengi nýgengi risk öryggismörk
kk 16 9,2 1,74 0,99-2,82
Ristill kvk 29 30,4 0,95 0,64-1,37
kk 3 4,6 0,65 0,13-1,19
Endaþ. kvk 9 9,2 0,98 0,45-1,86
Krabbamein í ristli í 857 karlmönnum 1-10 ámm eða
síðar eftir aðgerð.
Fundið Áætlað Relative 95%
nýgengi nýgengi risk öryggismörk
1-10 7 5,9 1,19 0,48-2,45
Ár
11- 9 3,3 2,73 1,25-5,19 *)
Alit: I) Áhættan á krabbameini í ristli í íslenskum
karlmönnum er marktækt aukin *) 11 ámm eftir
gallblöðmtöku. 2) Áhættan hjá konum á krabbameini
í ristli og endaþarmi er ekki marktækt aukin eftir
gallblöðmtöku.
HJARTAÖNG EN EÐLILEGAR KRANSÆÐAR I.
NIÐURSTÖÐUR KRANSÆÐAMYNDA 1985-1989
Jón Atli Árnason, Jón Högnason, Ásgeir Jónsson,
Árni Kristinsson. Lyflækningadeild Landakotsspítala,
lyflækningadeild Landspítala.
Hluti sjúklinga með hjartaöng (angina pectoris),
blóðþurrðarbreytingar í hjartariti og/eða jákvætt
áreynslupróf hefur eðlilegar kransæðar. Slíkt hefur verið
nefnt »Syndrome X«. Markmið þessarar athugunar var að
kanna algengi sjúkdómsins á Islandi, og er hún sú fyrsta í
heiminum sem nær til heillar þjóðar.
Kannaðar voru niðurstöður úr kransæðamyndatökum á
Landspítala í fimm ár, frá júlí 1984 til júní 1989. Alls
fannst 291 mynd af eðlilegum kransæðum eða 11,26%
en eðlilegum kransæðamyndatökum fækkaði á þessu
tímabili úr 14,67% í 7,42% (r = - .8326) Eðlilegar
kransæðar voru mun algengari meðal kvenna sem fóm í
kransæðamyndatöku, eða 28,24%, en 6,6% meðal karla.
Meðalaldur kvennanna var tæplega 52 ár, en meðalaldur
karlanna um 56 ár.
Gerð var síðan nánari athugun á hluta þessa hóps (sjá
Hjartaöng en eðlilegar kransæðar II).
HJARTAÖNG EN EÐLILEGAR KRANSÆÐAR
II. SAMANBURÐUR Á EINKENNUM,
ÁHÆTTUÞÁTTUM HJARTASJÚKDÓMA,
HJARTARITUM OG ÁREYNSLUPRÓFUM
SJÚKLINGA MEÐ EÐLILEGAR OG ÓEÐLILEGAR
KRANSÆÐAR
Jón Atli Árnason, Jón Högnason, Ásgeir Jónsson.
Lyflækningadeild Landakotsspítala.
Athuguð vom tiltæk gögn 63 sjúklinga af
Landakotsspítala sem allir höfðu eðlilegar kransæðar en
mismikla hjartaöng. Til samanburðar var valinn hópur
sjúklinga með breytingar á kransæðum, af svipuðum aldri
og með sömu kyndreifingu. Upplýsingum var safnað í
gagnagrunn.
í ljós kom að þó ekki sæjust þrengsli á kransæðum,
voru einkenni þessa hóps og blóðþurrðarbreytingar
í hjartariti álíka og hjá samanburðarhópnum. Aðrar
hjartaritsbreytingar báru þess merki að kransæðastífla
hafði nær eingöngu orðið í samanburðarhópnum. Notkun
/3-hamlara var meiri í samanburðarhópnum. Á hinn
bóginn voru helstu áhættuþættir minni hjá þeim sem
höfðu eðlilegar kransæðar, svo sem cholesterol (p=,035),
reykingar (hvort reykt væri eða ekki (p=,014), pakkaár
(p=,00001)) og ættarsaga um kransæðasjúkdóm (p=,005).
Engin bein tengsl komu fram milli niðurstöðu
áreynsluprófs og ástands kransæða, en ekki höfðu allir
sjúklingamir farið í áreynslupróf. Hluti sjúklinganna
var þó með greinilega jákvætt áreynslupróf en eðlilegar
kransæðar. Þeir höfðu marktækt meiri einkenni en
hópurinn í heild (p=.021).
Þessi athugun sýnir að ekki er beint samband milli
einkenna og ástands kransæða í þessum hópi, en
áhættuþættir skipta miklu. Niðurstöðumar em í samræmi
við þær rannsóknir sem sýna að þó einkenni séu svipuð
í báðum hópunum, virðist »Syndrome X« eiga sér aðrar
ástæður en æðakölkun.