Læknablaðið - 15.11.1990, Qupperneq 54

474
LÆKNABLAÐIÐ
BRJÓSTVERKIR. ORSAKIR DÆMIGERÐRA SEM
OG ÓDÆMIGERÐRA BR.IÓSTVERKJA
Ólöf Jónsdóttir, Gizur Gottskálksson, Gestur
Þorgeirsson, Ásgeir Theodórs. Lvflækningadeild
Borgarspítala.
Framsækin rannsókn var gerð á vegum lyflækningadeildar
Borgarspítalans á þeim sjúklingum sem komu í skoðun og
mat til lækna deildarinnar vegna brjóstverkja. Rannsóknin
tók yfir fjögurra mánaða tímabil á árinu 1989 og varð
sjúklingafjöldinn 238 einstaklingar; 144 karlar, (60%),
og 94 konur, (40%). Sjúklingar voru á aldrinum 19
til 91 árs, meðalaldur 60 ár. Af heildarfjöldanum voru
204 sjúklingar, (85,7%), lagðir inn á sjúkrahús en 34
einstaklingar voru sendir heim samdægurs að skoðun og
rannsóknum loknum.
Sjúklingar voru unnir upp á hefðbundinn hátt; þar sem
grunur vaknaði um undirliggjandi hjartasjúkdóm var
reynt að sanna hann eða afsanna með hefðbundnum
rannsóknum, (hjartalínurit, röntgenmynd af hjarta og
lungum, blóðmælingum, þolprófi, ómskoðun af hjarta og
hjartaþræðingu þegar þess var talin þörf). Ef þetta dugði
ekki til sjúkdómsgreiningar voru frekari rannsóknir gerðar
sem þóttu við hæfi hverju sinni.
Langflestir reyndust hafa kransæðasjúkdóm sem
undirliggjandi orsök sinna einkenna, 155 sjúklingar,
(65%), þar af höfðu 58 sjúklingar bráða kransæðastíflu
og var yngsti sjúklingurinn í þeim hópi 28 ára
gömul kona. Næststærsta hópinn fylltu þeir sem voru
álitnir hafa stoðkerfisverki, 35 sjúklingar, (14,7%).
Meltingarfærasjúkdómar voru tiltölulega fátíðir í
þessu úrtaki, 13 talsins, (5,5%); vélindabólga 3,
(1,26%), magasár I (0,42%), magabólgur 3, (1,26%),
skeifugamarsár 1, (0,42%), briskirtilbólga 1, (0,42%),
gallsteinar 4, (1,68%). Ymsar aðrar sjúkdómsgreiningar
höfðu síðan tæplega 15% sjúklinga.
Greinilegt er að brjóstverkir eru gífurlega algengt klínískt
vandamál. Niðurstöður styðja mikilvægi þess að útiloka
þurfi undirliggjandi hjartasjúkdóm sem hugsanlega orsök
sérstaklega í efri aldurshópunum. Rætt verður nánar um
niðurstöður þessarar rannsóknar.
GÚLL Á VINSTRI SLEGLI - EINKENNI OG
AFDRIF
Rafn Benediktsson, Olafur Eyjólfsson, Guðmundur
Þorgeirsson. Lyflækningadeild og röntgendeild
Landspítala.
Áhrif gúls á vinstri slegli á einkenni og afdrif sjúklinga
eru óljós eins og fram kemur í mismunandi dánartölum
þeirra rannsókna sem gerðar hafa verið. Til að kanna
dánartíðni og einkenni sjúklinga með gúl á vinstri slegli
voru allar hjartaþræðingar gerðar á íslandi 1983-1985
skoðaðar (n=l 261).
Sextíu og sjö sjúklingar uppfylltu eftirfarandi skilmerki
um gúl á vinstri slegli: 1. eðlileg útlína slegils í hlébili
en staðbundin útbungun í slagbili (n=6). 2. óeðlileg útlína
slegils í hlébili með a) hreyfingarleysi í slagbili (n=36), b)
útbungun í slagbili (n=25).
Sextíu og sjö sjúklingar valdir úr sama heildarhópi voru
notaðir sem samanburðarhópur. Þeir höfðu staðbundið
hreyfingarleysi í slagbili og eðlilegar útlínur slegils
í hlébili. Hópamir höfðu sama meðalaldur, sömu
aldursdreifingu og enginn munur var á kynhlutfalli. Fjöldi
sjúkra æða var sá sami hjá báðum hópunum.
Við greiningu var útstreymisbrot marktækt hærra
hjá samanburðarhópi (56% en 46% hjá gúlhópi).
Enginn munur var á vinstri slegilsþrýstingi í lok
hlébils en tengiæðar voru marktækt oftar til staðar hjá
samanburðarhópi. Enginn munur var á algengi eðlilegrar
röntgenmyndar við greiningu. ST-hækkanir á hjartalínuriti
voru til staðar hjá 57,6% þeirra sem höfðu gúl á hjarta en
í 19,4% samanburðarhópsins.
Á miðju ári 1989 höfðu 19 sjúklingar með gúl látist en 12
úr samanburðarhópi. Allir nema tveir úr samanburðarhópi
létust vegna sjúkdóma í hjarta/heila-æðakerfi. Lífslíkur
sjúklinga eftir 5 ár voru 70% í gúlhópi en 85% í
samanburðarhópi (p<0,05). Ekki fannst marktækur
munur milli undirhópa sjúklinga með gúl, né ef þeir
voru miðaðir við samanburðarhóp. Við læknisskoðun
1989 hjá þeim sem eftir lifðu (45 með gúl og 48 í
samanburðarhópi) reyndist enginn munur vera milli
hópa hvað varðaði sögu um takttruflanir frá sleglum,
eða segarek í slagæðakerfi. Ekki fannst munur á algengi
klínískrar hjartabilunar né vísbendinga um það á
röntgenmynd. Algengi eðliiegrar lungnamyndar var
sama í báðum hópum. Afbrigðilegur broddsláttur hjarta
var marktækt algengari hjá gúlhópi: 43,2% en 18,2% í
samanburðarhópi. Martækt fleiri sjúklingar með gúl voru
í 3. flokki hjartabilunar samkvæmt flokkun NYHA en
annars var dreifing sjúklinga eins, einnig hvað varðar
hjartaöng. Heldur færri sjúklingar í samanburðarhópi
notuðu þvagræsilyf, ACE-blokka og digitalis. Heldur fleiri
sjúklingar í samanburðarhópi voru án lyfja.
Ofangreindar niðurstöður benda til að gúll á vinstri
slegli hafi í för með sér lakari horfur en staðbundið er,
bæði hærri dánartíðni og meiri einkenni hjartabilunar.
Hins vegar komu ekki fram meiri einkenni blóðþurrðar,
takttruflana eða segareks.
BRJÓSTHOLSVÖKVI Á BORGARSPÍTALA
Gunnar Guðmundsson, Magni Jónsson.
Lyflækningadeild Borgarspítala.
Sagt er frá niðurstöðum fyrstu þriggja mánaða framsæjar
rannsóknar á brjóstholsvökva (BV) á Borgarspítala.
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna orsakir BV
með þeim aðferðum sem beitt er í daglegri vinnu og
bera niðurstöður saman við rannsóknir annars staðar frá.
Sjúklingum verður fylgt eftir þar til sex mánuðum eftir
að vökvi er horfinn og sjúklingum með óþekkta orsök
í tvö ár. Efniviður var allir inniliggjandi sjúklingar sem
greindust með BV á röntgenmynd á rannsóknartímabilinu.
Á þessu tímabili greindust 44 einstaklingar með BV.
Um var að ræða 24 (55%) konur og 20 (45%) karla.
Meðalaldur var 68 ár og aldursbil var frá 19 til 88
ára. Flestir lágu á lyfjadeild, 32 (73%), 11 (25%) á
skurðdeild og einn (2%) á slysadeild. Helstu klínísku
einkenni (eitt eða fleiri) vori: Verkir hjá 14 (32%), mæði
hjá 20 (45%), hiti hjá 13 (30%), önnur hjá 5 (11%) og
engin hjá tveimur (4,5%). Á röntgenmynd sást vökvi í
vinstra brjóstholi eingöngu hjá 25 (57%) og eingöngu í
hægra hjá 6 (14%). Þrettán (29%) höfðu vökva í báðum
brjóstholum. íferð í lunga höfðu sex (13,5%). Samfall á
lunga sást hjá níu (20%). Aukna æðateikningu í lungum