Læknablaðið - 15.08.1992, Qupperneq 14

222
LÆKNABLAÐIÐ
fyrir að hver leggur/holpípa endist í tvo til
þrjá mánuði (7). Holsjártækni er notuð til
greiningar á endurteknum briskirtilbólgum
af óþekktum orsökum og hefur meira næmi og
sérhæfni en tölvusneiðmyndun eða ómskoðun
(8). Algengustu aukakvillar holsjárskoðunar
eru briskirtilbólga, gallgangasýking og
blæðing og er þeim lýst í 2-5% tilfella
(9,10). Ef aðgerð er framkvæmd í kjölfar
rannsóknarinnar eru aukakvillar algengari og
koma fyrir í 8-20% tilfella (11,12). Tilgangur
þessarar rannsóknar var að afla upplýsinga unt
helstu ábendingar fyrir holsjárröntgenmyndun
af gallgöngum og brispípu (HRGB), athuga
helstu niðurstöður og kanna aukakvilla og
tíðni þeirra í kjölfar þessara rannsókna og
aðgerða á Borgarspítalanum.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Athugaðar voru sjúkraskrár 388 sjúklinga,
sem gengist höfðu undir 535 HRGB og
aðgerðir á árunum 1981-1990 (10 ár).
Farið var yfir rannsóknir, aðgerðarlýsingar
og niðurstöður röntgenmynda. Flestir
sjúklinganna dvöldu á tveimur sjúkrahúsum,
Borgarspítala og St. Jósefsspítala, Hafnarfirði.
Einnig var leitað upplýsinga í gögnum
sjúklinganna á Landspítala, Landakotsspítala
og Læknastöðinni í Glæsibæ. Langflestar
rannsóknir og aðgerðir voru gerðar af einum
höfunda (AT). A Borgarspítalanum fjölgaði
HRGB á árunum 1981-1985 en eftir það
hefur fjöldi þeirra verið svipaður (mynd 1).
Meðalaldur sjúklinganna var um 60,5 ár,
aldursdreifing 14-95 ára. Flestar rannsóknir
og aðgerðir voru gerðar á sjúklingum á
aldursbilinu 60-80 ára (mynd 2). Af 388
sjúklingum voru 255 (65,7%) konur en 133
(34,3%) karlar.
Briskirtilbólga var skilgreind sem verkir
í ofanverðu kviðarholi ásamt hækkun á
amylasa. Gallgangasýking var talin aukakvilli,
ef sjúkraskrá eða læknabréf leiddu til gruns
um gallgangasýkingu. Blæðing var talin
aukakvilli, ef lækkun varð á blóðrauða og
blóðgjöf var nauðsynleg eftir rannsókn
eða aðgerð. Framkvæmdar voru ræktanir
á bakteríum frá holsjá og skolvökva af
handahófi fyrir og eftir 20 rannsóknir og
aðgerðir.
Þykkni (Viscous Xylocain) var notað til
staðdeyfingar á koki. Sjúklingar fengu
lyfjaforgjöf sem í langflestum tilvikum var
Number of procedures
120 i
1981 82 83 84 85 86 87 88 89 1990
Year
Fig. 1. Number of procedures 1981-1990.
Number of patients
11-20 31-40 51-60 71-80 91-100
21-30 41-50 61-70 81-90 Years
Fig. 2. Palienrs' age at first ERCP 1981-1990.
inj. Diazemuls 5 mg og inj. Pethidine 75
mg, gefið í bláæð skömmu fyrir rannsókn.
Skeifugamarspeglunartæki af gerðinni
Olympus JF-IT var notað við allar rannsóknir
og aðgerðir. Þræðingarleggur (cannula) og
hringvöðvahnífur (papillotome) af Olympus
gerð voru notaðir til að þræða papilla
Vateri og gera hringvöðvaskurð. »Dormia«
karfa (Olympus) og belgleggir (balloon
catheters - Microvasive®) voru notaðir
við steinatöku. Steinmyljara (mechanical
lithotriptor - Microvasive®) var beitt til
að mylja stóra steina. Allar rannsóknir og
aðgerðir voru framkvæmdar á röntgendeild
Borgarspítalans. Læknirinn (AT), sem
framkvæmdi rannsóknina, gat stjómað
skyggningunni sjálfur, en til aðstoðar voru
einn eða tveir hjúkrunarfræðingar og einn
röntgentæknir.
Rannsóknin var talin hafa tekist fullkomlega,