Læknablaðið - 15.08.1992, Blaðsíða 36

244
LÆKNABLAÐIÐ
og ónæmisfræðilegum atriðum rauðra úlfa og
fjölkerfa herslismeins og mun því einnig verða
gerð skil í Læknablaðinu.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Efniviður rannsóknarinnar var fenginn með
tölvuleit í skýrslum allra sjúkrahúsa landsins
að sjúklingum með rauða úlfa, fjölkerfa-
herslismein, fjölvöðvabólgu/húð-vöðvabólgu
og blandaðan bandvefssjúkdóm. Einnig
var sendur út spurningalisti til lækna með
fyrirspum um þessar sjúkdómsgreiningar.
Sjúkraskrár allra þeirra sem voru skráðir
með einhvem ofantalinna sjúkdóma á
10 ára tímabili, frá 1. janúar 1975 til 31.
desember 1984, voru grandskoðaðar með
tilliti til framangreindra sjúkdómsgreininga
og sjúklingar kallaðir til skoðunar.
Við sjúkdómsflokkun var stuðst við
viðurkennd skilmerki:
Fyrir rauba úlfa skilmerki bandarísku
gigtarsamtakanna (ARA criteria) frá 1982
(17) (tafla I). Til ákveðinnar greiningar rauðra
úlfa er þess krafist, að að minnsta kosti fjórum
skilmerkjum af 11 sé fullnægt.
Fyrir fjölkerfaherslismein skilmerki ARAfrá
1980 (18) (tafla II). Þar eru ekki meðtaldir
sjúklingar með staðbundnar húðbreytingar
(morphea).
Fyrir fjölvöðvabólgu/húð-vöðvabólgu skilmerki
Bohan og Petersfrá 1975 (19) (tafla III).
Fyrir blandaðan bandvefssjúkdóm skilmerki
Alarcon Segovia frá 1976 og 1989 (20,21)
(tafla IV).
Er aflað var upplýsinga um sjúkdómseinkenni
og rannsóknarniðurstöður var stuðst við
fyrirfram ákveðna aðferðarlýsingu til þess að
uppfylla skilmerki fyrir sjúkdómana.
Nýgengi (incidence) sjúkdómanna var reiknað
út frá fjölda nýgreindra tilfella á ofangreindu
10 ára tímabili. Algengi (prevalence) var
miðað við fjölda sjúklinga á lífi 31. desember
1984. Nýgengi og algengitölur voru staðlaðar
(age standardized incidence and prevalence)
með tilliti til heimsúrtaks samkvæmt Segi
(22). Aldursdreifing íslensku þjóðarinnar er
lík því úrtaki.
Greiningarár var talið þegar læknir greinir
sjúkling fyrst. Greinigartöf var skilgreind sem
sá tími er líður frá upphafi fyrstu einkenna til
Table I. The 1982 revised criteria for classification of
syslemic Ittpus erythematosus (17).
1. Malar rash
2. Discoid rash
3. Photosensitivity
4. Oral ulcers
5. Arthritis
6. Serositis
7. Renal disorder
8. Neurologic disorder
9. Hematologic disorder
10. Immunologic disorder
11. Antinuclear antibody
Diagnosis: 4 or more of the 11 criteria.
Table II. Preliminary criteria fior the classification of
systemic sclerosis (scleroderma) (18).
Major criteria: 1. Proximal scleroderma
(proximal to the MCP or MTP)
Minor criteria: 1. Sclerodactyly
2. Digital pitting scars of fingertips or
loss of substance of the finger pad
3. Bilateral basilar pulmonary fibrosis
Diagnosis: One major or two or more minor criteria.
sjúkdómsgreiningar. Lifun var reiknuð með
þekktum aðferðum (life table methods) frá
greiningarári til 1. desember 1988.
Tölfrœðilegar aðferðir: Áhættuhlutfall
(relative risk) var í fyrsta lagi notað til að
bera saman dánartíðni í sjúklingahópum og
sambærilegum viðiniðunarhópum á Islandi
og í öðru lagi til að bera saman nýgengi
rauðra úlfa á tveimur tímabilum. 95% vikmörk
(confidence intervals) fyrir nýgengi og algengi
var reiknað nákvæmlega út frá töflugildum
yfir 95% vikmörk í Poisson dreifingu (23).
NIÐURSTÖÐUR
Á 10 ára tímabili, 1975-1984, reyndust
100 einstaklingar uppfylla skilmerki fyrir
framangreinda bandvefssjúkdóma. Þar af
höfðu 76 rauða úlfa, 13 fjölkerfaherslismein,
sex fjölvöðvabólgu/húð-vöðvabólgu og fimm
blandaðan bandvefssjúkdóm.
Fjórðungur þeirra (19 sjúklingar), sem
uppfylltu skilmerki fyrir rauða úlfa voru
ekki skráðir í skýrslur sjúkrahúsa með þá
greiningu, allir hinir, utan einn með fjölkerfa-
herslismein, fundust við leit í skýrslum
sjúkrahúsanna.