Læknablaðið - 15.08.1992, Qupperneq 55

LÆKNABLAÐIÐ 1992; 78: 263-6
263
Bragi Skúlason
ÓVÆNT ATVIK í HEILBRIGÐISÞJÓNUSTUNNI.
Viðhorf og viðbrögð sjúkrahúsprests
INNGANGUR
Ég vil í byrjun varpa fram þeirri spumingu, að
hve miklu leyti sé mögulegt að undirbúa sig
fyrir óvænt atvik í heilbrigðisþjónustu:
* Er ekki eðlilegt að segja sem svo, að óhöpp
geti átt sér stað, jafnvel þótt mjög hæft
starfsfólk eigi í hlut?
* Eru óhöpp ekki einfaldlega hluti af lífinu?
í þessu sambandi vil ég andmæla þeirri
skoðun, sem virðist njóta sívaxandi fylgis í
þjóðfélaginu, að þegar óhöpp steðja að sé
alltaf til einhver blóraböggull sem »hengja«
megi í nafni »réttlœtisins«. Er þá jafnframt
vaxandi tilhneiging til þess, að útkljá slík
mál fyrir dómstólum og útdeila bótum og
refsingu. En þá er samt eftir sá þátturinn, sem
veit að því að styðja og styrkja þá sem fyrir
áföllunum verða og/eða þeirra nánustu.
SÁLGÆSLA
í erindisbréfi mínu á Rrkisspítölum segir,
að mér beri að veita «... prestlega, andlega
og trúarlega þjónustu/stuðning þeim
einstaklingum, sem eru sjúklingar eða
vistmenn á stofnunum Ríkisspítala, œttingjum
þeirra og starfsfólki þessara stofnana ...« Þar
segir jafnframt: »SálgœsIuþjónusta, sem nœr
til fólks utan Þjóðkirkju lslands, skal jafnframt
innt af hendi...« Þetta merkir í raun, að sem
sjúkrahúspresti er mér ætlað að sinna þjónustu
við sjúklinga, aðstandendur þeirra og við
starfsfólk, hverrar trúar sem þetta fólk er.
En um hvað snýst sálgæsla eftir óvænt atvik
og áföll? Hún snýst í fyrsta lagi um það að
hlusta og veita nærveru og stuðning.
I öðru lagi snýst hún um að hlusta eftir
ákveðnum hlutum.
í þriðja lagi snýst hún um að tala út frá því,
sem sálgætirinn hefur heyrt, og um það sem
brennur á skjólstæðingnum.
í fjórða lagi má tala um hvers kyns ráðgjöf
varðandi andleg og trúarleg efni.
TRÚNAÐUR
Nú er það ljóst, að í slíku starfi er trúnaður
sérstaklega mikilvægur.
Fyrst af öllu þarf að koma á trúnaði. Það
gerist ekki af sjálfu sér. Þetta getur verið
mjög erfitt, sérstaklega við skyndiáföll, þar
sem hjálparaðilinn og þeir sem eiga um sárt
að binda eru að hittast í fyrsta skipti.
En við þessar aðstæður gefst líka tækifæri
fyrir þann, sem hefur orðið fyrir áfalli, að
tjá sig opinskátt án þess að hafa áhyggjur af
framtíðarsambandi við hjálparaðilann.
Ég las fyrir nokkru um konu, sem hafði misst
son sinn í sjálfsvígi. Viðbrögð hennar voru
sterk. Sjúkrahúspresturinn kom til hennar. Þá
sagði hún: »Ég hata Guð« og hún endurtók
þetta aftur og aftur. Sjúkrahúspresturinn var
hjá henni þar til sóknarprestur konunnar
kom á staðinn. Þá skipti hún um ham, bauð