Læknablaðið - 15.02.1999, Síða 18

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
116
eru aðstæður hér að mörgu leyti mjög góðar í
samanburði við önnur lönd til að vinna þetta
verk vel, sérstaklega þar sem framlag Trygg-
ingastofnunar í lyfjakostnaði er sjúklinum mjög
hagstætt. Það stendur því upp á lækna að taka
höndum saman og bæta meðferðina. Greinilega
þarf að auka fræðslu meðal sjúklinga og lækna
og annarra heilbrigðisstarfsmanna. Skipulag
meðferðar og eftirlits þyrfti að bæta, til dæmis
með bættri samvinnu sjúkrahúsa, heilsugæslu-
stöðva og sjálfstætt starfandi lækna. Eins og að
ofan getur er vandinn alþjóðlegur og víða um
lönd fara fram rannsóknir á því hvaða skipulag
hentar best (21).
Athygli vekur kynjaskipting greiningarhóp-
anna. Af þeim 403 sjúklingum sem þátt tóku
voru 257 karlar eða 64%. Ef litið er á einstaka
greiningarhópa kemur í ljós að karlar eru í
miklum meirihluta almennt. Sérstaklega þó í
þeim hópum sem fengið hafa meðferð með
kransæðaaðgerð og/eða kransæðaútvíkkun. Því
virðist sem nokkur munur sé á því hvaða með-
ferð er valin eftir kynjum og konur fari síður í
kransæðaaðgerð og/eða kransæðavíkkun.
Hugsanlega endurspeglar þetta misjafnlega
slæman sjúkdóm en erlendar rannsóknir hafa
einnig sýnt að konur fá ekki sömu meðferð og
karlar við kransæðasjúkdómi (23,24).
Rannsókn okkar nær til tveggja heilsugæslu-
stöðva á höfuðborgarsvæðinu og ætti því að
gefa góða mynd af því hvernig þessum málum
er háttað í þéttbýli. Engin sérstök ástæða er þó
til að ætla að kólesterólmeðferð kransæðasjúk-
linga á landsbyggðinni sé öðruvísi háttað. Ekki
er hægt að fullyrða að við höfum náð til allra
sjúklinga með kransæðasjúkdóm á rannsóknar-
svæðinu. Gerður var samanburður við MON-
ICA rannsóknina sem skráð hefur öll tilfelli
hjartadreps á Islandi og höfðu þeir einstakling-
ar sem búsettir voru á rannsóknarsvæðinu allir
komið fram á þeim listum sem gerðir voru úr
sjúkraskýrslum heilsugæslustöðvanna. Senni-
legt verður þó að teljast að einhver hluti þess
hóps sem eingöngu hefur hjartaöng, hópur IV,
hafi ekki komið fram á okkar listum.
Þátttaka í rannsókn þessari var 75% og telj-
um við því rannsóknina gefa nokkuð góða mynd
af stöðu mála hvað varðar eftirlit og meðferð
þessa hóps. Sú spurning hlýtur að vakna hvern-
ig málum sé háttað hjá þeim 25% sem ekki
kusu að taka þátt. Samkvæmt skilmálum í leyfi
Tölvunefndar var okkur ekki heimilt að skoða
gögn þess hóps nánar og er því ekki unnt að
veita aðrar upplýsingar en þær að meðalaldur
var 68,4 ár (SD 12,0) borið saman við 68,8 (SD
9,2) hjá þeim er þátt tóku (p=0,7) og kynhlut-
fall var 66% karla á móti 64% meðal þeiiTa
sem kusu að taka þátt í rannsókninni.
Niðurstöður þessarar rannsóknar sýna að
aðeins lítill hluti sjúklinga með kransæðasjúk-
dóm fær viðeigandi meðhöndlun við of hárri
blóðfitu þrátt fyrir að hafa alvarlegan sjúkdóm.
Lítill hluti sjúklinganna virðist vita um magn
kólesteróls í blóði sínu og niðurstöðurnar
benda til að efla þurfi fræðslu sjúklinga enn
frekar varðandi kransæðasjúkdóm og áhættu-
þætti hans. Læknar sem meðhöndla og fylgja
eftir kransæðasjúklingum eiga langt í land með
að ná þeim markmiðum sem sett hafa verið í
íslenskum leiðbeiningum um kólesterólgildi
þessara sjúklinga. I ljósi þessa teljum við mik-
ilvægt að allir læknar taki höndum saman í
átaki er gangi ekki skemmra en að fylgja að
minnsta kosti leiðbeiningum landlæknisemb-
ættisins um blóðfitulækkandi meðferð krans-
æðasjúklinga.
Þakkir
Rannsókn þessi var styrkt af Vísindasjóði
Félags íslenskra heimilislækna.
HEIMILDIR
1. Þorgeirsson G, Davíðsson D, Sigvaldason H, Sigfússon N.
Áhættuþættir kransæðasjúkdóms meðal karla og kvenna á
íslandi. Niðurstöður úr hóprannsókn Hjartaverndar 1967-
1985. Læknablaðið 1985; 78: 267-76.
2. Lipid Research Clinics Program. The Lipid Research Cli-
nics coronary primary prevention trial results. JAMA 1984;
251:351-74.
3. Frick M, Elo O, Haapa K, Heinonen OP, Heinsalmi P, Helo
P, et al. Helsinki Heart Study: primary-prevention trial with
gemfibrozil in middle-aged men with dyslipidemia. N Engl
JMed 1987;317: 1237-45.
4. Scandinavian Simvastatin Survival Study Group. Randomi-
sed trial of cholesterol lowering in 4444 patients with coro-
nary heart disease: the Scandinavian Simvastatin Survival
Study (4S). Lancet 1994; 344: 1383-9.
5. Sacks FM, Pfeffer MA, Moye LA, Rouleau JL, Rutherford
JD, Cole TG, et al. The effect of pravastatin on coronary
events after myocardial infarction in patients with average
cholesterol levels. Cholesterol and recurrent events trial
investigators. N Engl J Med 1996; 335: 1001-9.
6. Shepherd J, Cobbe SM, Ford I, Isles CG, Lorimer AR, Mac-
Farlane PW, et al. Prevention of coronary heart disease with
pravastatin in men with hypercholesterolemia. West of
Scotland Coronary Prevention Study. N Engl J Med 1995;
333: 1301-7.
7. Smith Jr SC, Blair SN, Criqui MH, Fletcher GF, Fuster V,
Gersh B, et al. AHA consensus panel statement. Preventing
heart attack and death in patients with coronary disease.
The Secondary Prevention Panel. J Am Coll Cardiol 1995;
26: 292-4.
8. Pyorala K, De Backer G, Graham I, Poole-Wilson P,Wood
D. Prevention of coronary heart disease in clinical practice.