Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1992, Page 28

28
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 21
VEFJAGIGT: MÖGULEG TRUFLUN í KÓLÍNERGA BOÐ-
EFNAKERFINU ?
Ernir Snorrason og Árni J. Geirsson. Land-
spítalinn, lyflækningadeild.
Hin margbreytilegu sjúkdómseinkenni i vefja-
gigt eða síþreytufári hafa valdió læknum
miklum neiiabrotum í gegnum tíóina. Alþjóóleg
ráóstefna lækna haldin í Green College,Oxford
23.mars 1990 fjallaói einmitt um hvernig skil-
greina bæri sjúkdóminn síþreytufár (chronic
fatigue syndrome) og var sjúkdómnum þar skipt
í tvö afbrigði: CFS eftir sýkingu og CFS ekki
eftir sýkingu. Vefjagigt var talin falla
undir síóartalda afbrigóió. Hér á eftir
veróur gert ráð fyrir að vefjagigt og síþreytu
fár sé sami sjúkdómurinn. Hin margbreytilegu
einkenni, sem einkenna vefjagigt eru: síþreyta
vöóvaverkir, stiróleiki, svefntruflanir og
einkenni frá miótaugakerfi eins og minnis-
truflanir, einbeitingarskortur og þunglyndi.
Forrannsókn var geró á 10 sjúklingum meó sjúk-
dómsgreininguna vefjagigt og áhrif sérhæfós
anticholinesterasa: Galanthamine hydrobromide
könnuó. Tilgátan var sú aó um truflun í
kólínerga boóefnakerfinu væri aó ræóa i vefja-
gigt. Aukning á cholinesterasa í heila og
vöóvum ylli þurró á boóefninu acetylcholine,
þ.e. boóefnið væri brotió hraóar nióur í
þessum sjúklingum bæói i heila og vöðva/tauga
mótum en hjá heilbrigóum.
Þaó kom strax i ljós vió lyfjagjöf á Galan-
HOLDAFAR & BLÓÐFITUR MEDAL ALDRAÐRA
Á LANGLEGUSTOFNUNUM.
Evvindur Kjelsvik. Nikúlás Sigfússon, Arsœll Jónsson.
Lyflœknisdeild Borgarspítalans í Reykjavík.
Tilgangur rannsóknarinnar er að kanna holdafar
og blóðfitur meðal fólks á öldrunarstofnunum, en um
þetta er lítið vitað.
Sjúklingar og vistfólk á öldrunardeildum Borgar-
spítalans, Hvítaband, Seljahlíð, Droplaugastöðum og
Heilsuverndarstöð sem tóku þátt í rannsókninni voru
alls 210 (af 2 1 5). Mæld var hæð (hjá 60%), þyngd
(98%), faðmur (98%), ummál kviðar og mjaðma
(99%), og reiknaðir stuðlar (Body Mass Index: (BMI)
þyngd [kg]/hæð [m]2, og Waist/Hip liatio (WHR):
ummál kviðar / ummál mjaðma). Allir voru spurðir um
hæstu líkamshæð og mestu líkamsþyngd á æfinni.
Mælt var kólesteról, HDL-kóIesteról og þríglyceríðar
úr öllum á rannsóknastofu Hjartaverndar.
Þátt tóku 163 konur og 47 karlar, ineðalaldur var
86.3 ár og 85.4 ár. Hjá 1 24 þátttakendum var hægt
að mæla bæði hæð, faðm og þyngd. Góð fylgni var á
milli BMI (byggt á hæð) annars vegar og BMIas
(byggt á faðmi (armspan)) hins vegar (sjá mynd).
Þessi mæling er gagnleg við að áætla hæð rúmfastra
sjúklinga.
-thamini hjá sjúklingum meó vefjagigt aó þeir
voru sérstaklega viðkvæmir gagnvart kólin-
ergum áhrifum. En meó því aó gefa lyfið í
lágum skömmtum fyrst í staó og auka þaó smám
saman þoldist lyfió betur. Nióurstaóa for-
rannsóknarinnar var aó 7 af 10 sjúklingum
töldu sig fá talsveróan bata af lyfinu.
í framhaldi af þessari forrannsókn var ráóist
í tvíblinda rannsókn með 50 sjúklingum og
ýmsir þættir kólinerga boóefnakerfisins mældir.
Þessi tvíblinda rannsókn er senn á enda og
verða nióurstöóurnar opnaóar innan tíöar.
Mynd 1: Fylgni milli BMI BMIas
50n
40-
30-
BMIas
20-
10-
0 -p—'—i—i—i—'—i—'—i—'—i
0 10 20 30 40 50
BMI
Með offitu (BMIas >30) reyndust 5% þátttakenda
en 28% voru undir kjörþyngd (BMIas < 20); engin
munur var á kynjum. Meðaltal WHR var 0.86 ± 0.08
(konur) og 0.94 ± 0.06 (karlar). Meðal kólesterólgildi
var 6.1 mmol/l (S D 1.4) og 10 % voru > 8 mmol/l
(12% kvenna og 2% karla). Engar breytur sýndu
fylgni við aldur í rannsókninni.
Ef marka má upplýsingar um fyrri hæð og þyngd,
hafa þau sem svöruðu (33% og 42%) að meðaltali
styzt um 6.5 cm og lézt um 1 2.8 kg.
R = 0,86
n= 124