Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1992, Side 42

42
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRTT 21
MEÐFÆDD UPPTÖK VI. KRANSÆÐAR FRÁ
MEGINLUNGNASLAGÆÐ.
Sjúkratilfelli af hjartaskurðdeild Landspítala.
TPmas Guðbiartsson *Biami Torfason * Ámi Kristinsson #
Handlatkningadcild *, Lyflækningadeild # Landspítalans.
14 ára gamall drengur var lagður inn á hjartaskurðdeild
Landspítalans í janúar 1992. Þriggja ára gamall greindist
hann fyrir tilviljun með syst. hjartaóhljóð við ungbama-
eftirlit Hann hafði verið mjög hraustur frá fæðingu og
þroskast eðlilega. Grunur vaknaði um meðfætt gat á milli
slegla (VSD). Hann lagðist inn á bamadeild Lsp í ágúst
1980 til frekari rannsókna og hjartaþræðingar. Skoðun þá
leiddi í ljós eðlilegt 3ja ára gamalt bam með U. gráðu (2/6)
pansyst. óhljóð. Vi. slegill var stækkaður á lungnamynd
og djúpir Q-takkar í leiðslum I og AvL á hjartariti. Þar
sem hann var kvefaður var hætt við þræðinguna. Hann var
ekki kallaður í hjartaþræðingu aftur en hins vegar var gerð
ómskoðun (M-mode) af hjarta. Þar sást skertur sam-
dráttur en auk þess stór vi. gátt og slegill. Ómskoðunin
var endurtekin 2 ámm síðar með svipaðri útkomu.
Vaknaði gmnur um fibroelastosis cordis. Hann mætti
reglulega í eftirlit hjá hjartalækni og hélst alveg
einkennalaus. Þegar hann var 13 ára gamall var gerð
tvívíddarómun af hjartanu og virtust kransæðamar
víðar.Því var gerð hjarta-og krans-æðaþræðing skömmu
síðar. Þar kom í ljós stór vi. slegill með gúl á framvegg
og broddi hjartans. Einnig sást að vinstri kransæðin átd
upptök f meginlunenaslagæðinni (truncus art. pulm). Hæ.
kransæðin var óeðlilega víð og sást skuggaefni berast frá
hæ. æðinni.tU þeirrar vinstri, aila leið út í meginslagæð
lungnanna. Ári eftir þræðinguna var drengurinn lagður
inn á hjartaskurðdeild Landspítalans til hjartaaðgerðar.
Hann var einkennalaus sem fyrr. Skoðun var eðlileg nema
ÁHfflTUÞÆTTIR OG ÚTBREIÐSIA KRANSÆEASJÚK-
DÍMS HJÁ SJÚKLIN3UM MEB GRON UM HJARTAÖN3.
Hildur Thors. Ragnar Danielsen.
Lyflækningadeild Landspítalans, Reykjavík.
Á hverju ári eru gerðar um 600 hjarta-
þræðingar til greiningar hjá sjúklingum
sem grunaðir eru um hjartaöng. Hér er
skýrt frá rannsókn sem nú stendur yfir,
þar sem helstu áhættuþasttir kransæðasjúk-
déms eru skoðaðir og tengsl þeirra við
f jölda þrengdra kransæða sanikvæmt hjarta-
þræðingu.
Allir sjúklingar sem kama til kransæða-
þræðingar á Tandspitalann eru spurðir
ýmissa spuminga varðandi sjúkdóminn og
áhættuþætti hans eftir sérstöku skema.
Fengnar eru niðurstöður blóðrannsókna
varðandi áhættuþætti eins og blóðfitu,
blóðsykur og sykurblóðrauða (HbAl). Eftir
kransasðamyndatöku fæst útbreiðsla sjúk-
démsins, þ.e. fjöldi æða með 50% eða
meiri þrengsli á þvermáli.
Alls hafa verið skráðar upplýsingar um
156 sjúklinga (119 karlar og 37 konur).
Sjúklingar voru á aldrinum 30 til 78 ára,
méðalaldur var 59 + 9 ár. Marktæk fylgni
var milli hækkandi aldurs og fjölda
þrengdra æða (p<0.05). Sá timi sem
einkenni höfðu varað lengdist eftir þvi
áðumefnt syst. óhljóð auk þess sem broddsláttur hjartans
var stækkaður og færður hliðlægt. Lungnamynd tekin fyrir
aðgerð var eðlileg sem og blóðhagur, kreaúnin og
blóðgös. EKG var óeðl. sem fyrr.
I janúar 1992 var gerð gangaaðgerð (tunnel plastic) milli
ósæðar og opsins á vi. kransæðinni í stofni lungnaslag-
æðarinnar. Jafnframt var gerð hjáveituaðgerð þar sem innri
bijóstslagæðin vi. megin var tengd við vi. framveggs-
greinina (LAD). Loks var gúllinn á vi. slegli numinn brott.
Gangur eftir aðgerð var mjög góður. Hann útskrifaðist
heim til sín 8 dögum eftir aðgerð við ágæta h'ðan og hefur
látið vel af sér í efdrliti. Tveimur mánuðum eftir aðgerðina
var systolíska óhljóðið horfið en 2. hjartatónn klofinn.
Umrccða: Meðfæddir gallar á kransæðum eru sjaldgæfir.
Langoftast er um að ræða brenglun á upptökum. Skv.
Sabiston (1991) er nýgengi vi. kransæðar frá megin-
lungnaslagæð 1/300.000 fæðingum. Þetta er fyrsta
tílfellið sem greint er hér á landi. Langflest bamanna
(95%) deyja á fyrstu ámnum eftir fæðingu, þ.e.a.s ef ekki
er gerð aðgerð áður. Yfirleitt gera einkenni hjartabilunar
vart við sig fljótlega eftir fæðingu og versna hratt. Engu
að síður er þessi meðfæddi galli vel þekktur hjá
fullorðnum, t.d. lýsti Harthome 28 tilfellum ánð 1966 í
NEJM. Okkar tilfelli er sérstakt fyrir þá sök að!4 ára
gamall er hann einkennalaus frá hiarta. Meðferð felst fyrst
og fremst í skurðaðgerð. Margar mismunandi
skurðaðgerðir hafa verið reyndar en í dag er mest notast
við hefðbundna hjáveituaðgerð eða nýstárlegri aðgerð sem
nefnd hefur verið gangaaðeerð. Gangaaðgerðinni var
fyrst lýst 1977 af japönskum skurðlækni, Takeuchi að
nafni. Arangur aðgerðarinnar virðast lofa góðu. Enn er
ekld ljóst með langtímaárangur enda fáar aðgerðir verið
gerðar í heiminum. Til mikils er að vinna því fram til
þessa hefur dánarhlutfall við aðgerð verið allt að 30%.
sem s júkdónturinn varð útbreiddari
(p<0.01). Ekki kam fram fylgni við þætti
eins og aattarsögu, greindan háþrýsting eða
sykursýki. Hlutfall þeirra sem reyktu eða
höfðu reykt fór hadckandi með fjölgun
þrengdra æða (p= 0.09). Heildarkólesteról
i blóði reyndist ekki hafa marktæk tengsl
við útbreiðslu æðaþrengsla en bæði HDL-
kólesteról og IDL-kólesteról höfðu það.
Þannig fór HDL-kólesteról laákkandi eftir
þvi san fjöldi þrengdra kransæða jókst
(p<0.05) og LDL-kólesteról fór haddcandi
(p<0.01). Blóðsykurgildi sýndi ékki tengsl
við úthreiðslu kransæSaþrengsla, en HbAl
fór marktækt hækkandi með auknum fjölda
þrengdra æða (p<0.05). Tölfratóileg fjöl-
þáttagreining sýndi þó einungis nerktæk
tengsl fyrir HDL- og IDL-kólesteról
(p<0.05 fyrir basði).
Það er athyglisvert að bæði HDL- og LDL-
kólesteról hafa marktæka fylgni við út-
breiðslu kransæðasjúkdóms meðan heildar-
kólesteról hefur það ekki. Það er þvi
greinilegt að meiru skiptir að vita um
gildi einstakra gerða kólesteróls en
heildarmagn þess. Á sama hátt hafa
einstakar blóðsykurmælingar minna að
segja en HhAl sem endurspeglar blóðsykur
yfir lengri tina.