Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1992, Síða 45

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 21
45
HJ ARTAÞRÆÐIN G A R Á ÍSLANDI:
YFIRLIT YFIR 3000 ÞRÆÐINGAR Á
TÍMABILINU 1983-1989
Sigriður Jakobsdóttir. Hrefria Guömundsdóttir
Guömundur Þorgeirsson.
Lyflækningadeild Landspítalans,Reykjavík.
Frá 1970 hafa veriö framkvæmdar hjartaþræöinga á
Landspítalanum. Á síðustu árum hafa ábendingar íyrir
hjartaþræöingum breyst meö tilkomu nýrra rannsóknar- og
aögeröarmöguleika. Því var gerö afturskyggn könnun á
3000 þræöingum. Þessi athugun nær frá árunum 1984 til
1989 en 1990 var einnig fariö aö gera hjartaþræöingar á
Borgarspítalanum.
Alls fundust um 2900 skýrslur. Fjöldi hjartaþræöinga jókst
úr 376 áriö 1985 í673 áriö 1989 (þar af 47 kransreöaútvikkanir).
Sjúklingamir voru á aldrinum nokkurra mánaöa til 78 ára.
Meöalaldur var 57 ár. Aöeins um 2% voru yngri en 10 ára.
Flestir (88.5%) voru á aldursbilinu 40-69 ára. Karlar voru
77.6% ogkonur 22.4%. Alls voru 93.3% hjartaþræöinga án
fylgikvilla. Flestir fylgikvillanna voru vægir, Ld. brjóstverkur,
hægur sláttur, staöbundin blæöing, væg ofnæmissvörun.
Um 0.7% höföu alvarlegri fylgikvilla þ.e. kransæöastífla
(3), kransæöaafrifa (7), sleglatif (3) og asystola (1).
Tveir dóu í hjartaþræöingu, dánarhlutfalliö er því 0.07%.
Annar sjúklingurinn sem lést eftir þræöingu haföi
höfuöstofnsþrengsli auk mikilla þrengsla í öllum stærstu
kransæöagreinum. Hann fékk hjartadrep og fór í lost. Hinn
sjúklingurinn haföi svæsin ósæöarlokuþrengsli. Viö hægri
þræöingu rifnaöi grein úr lungnaslagæö ogsjúklingurinn dó
úr losti.
Ef litiö var á niöurstööur hjartaþræöinganna á umræddu
tímabili reyndust 11.5% vera eölilegar, 75% voru meö
marktækan kransæöasjúkdóm, 7.5% meö lokusjúkdóm og
3.3% meö meðfæddan hjartagalla. Sleglaslátturvarskertur
í um 40% tilvika, þar af reyndust um 16% vera meö gúlmyndun.
Boriö saman viö fyrri rannsókn hérlendis eru fleiri þræöingar
framkvæmdar og fer fjöldinn sívaxandi. Tilefliin hafa hins
vegar breyst. Áberandi færri þræöingar eru geröar á bömum.
Þær voru um 11% á árabilinu 1970-1983 en 1984-1989 eru
þær um 2%. Kynjahlutfalliö hefur ekki breyst. Fylgikvillar
eru færri. Alvarlegum fylgikvillum hefur fækkaö úr 1.6% í
0.70%. Skiptir þar sennilega miklu aö þræðingar á yngstu
og veikustu nýburunum hefur fækkaö meö bættri óm-
doppler tækni. Dánarhlutfalliö 0.07% er lágt, en <0.1 % er
taliö æskilegt markmiö í kransæöaþræöingum.
Árangur hjartaþræöinga á íslandi er góöur og tíöni alvar-
legra fylgikvilla lág. Lífshættuleg vandamál geta samt fylgt
þessari rannsókn og því veröur aö vega vandlega ábendin-
gar þegar tekin er ákvörðun um hjartaþræöingu.
GANGRÁÐSAÐGERÐIR Á FJÓRÐUNGSSJÚKRHÚSINU
Á AKUREYRI (FSA) 1986 - 1991.
JÓN ÞÓR SVERRISSON. LÆKNIR
LYFLÆKNINGADEILD FSA.
Frá maí 1986 til ársloka 1991 voru 40
gangráðsaðgerðir á FSA. f 35 aðgerðum var um
fyrstu ígræðslu að ræða, fjórum sinnum var skipt
um gangráðsrafhlöðu og í eitt skipti var
gangráðsvír i hægri gátt lagfærður. f hópnum
voru 24 karlar og 16 konur, á aldrinum 57-98
ára, meðalaldur 76 ár. Af sjúklingunum (sj) sem
gengust undir frumigræðslu, höfðu 12 algert
leiðslurof í AV hnút, 17 höfðu "sick sinus
syndrome" og 6 höfðu hægan sinus takt.
Langflestir sj höfðu næryfirlið sem
aðaleinkenni. Við frumígræðslur var gangráðsvír
þræddur fram í brodd hægra slegils og í öllum
tilfellum nema einu var notuð Scheldinger tækni
með ástungu á viðbeinsbláæð. Eingöngu voru
notaðir "multiprogrammable ventriculer demand"
gangráðar af tegundunum Telectronics og
Vitatron. Sj hafa komið reglulega til eftirlits
og hefur þeim verið fylgt eftir í j til 6 ár. Á
þeim tima hafa 10 sj látist, 1 úr krabbameini,
3 úr lungnabólgu og 6 af völdum hjarta- og
æðasjúkdóma. Einn sj greindist með loftbrjóst
nokkrum klukkustundum eftir ígræðslu og þurfti
kera í brjósthol. Enginn sj fékk sýkingu eftir
aðgerð, en allir fengu fyrirbyggjandi sýklalyf.
Engir síðkomnir fylgikvillar hafa komið fram og
ekki hefur orðið vart bilana í gangráðskerfum.
Nokkur reynsla hefur nú fengist við
gangráðsigræðslu á FSA og hafa fylgikvillar
verið í lágmarki. Eingöngu hafa verið notaðar
einföldustu gerðir gangráða og hefur það lítið
komið að sök, þar sem langflestir sj eru
fullorðnir og reyna litið á sig. Áhugi er á að
hefja jafnframt ígræðslu flóknari gangráða.