Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1992, Qupperneq 67

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 21
67
REFRACTER HYPOXIA MEÐHÖNDLUÐ MEÐ
BARKALEGG OG MIKILLI SÚREFNISGJÖF
FriArik E. Yngvason, lapkn 1 r L-deild FSA.
78 ára gamall bóndi sem ekki hefur reykt,
greindist með væga teppu, lungnaþan á röntgen-
mynd og hypoxiu. Hafði haft óþægindi af heyryki
siðustu búskaparár sín. Verulega hypoxiskur og
hyperventilerandi þegar árið 1978. Árið '86
rannsakaður með lungnaskanni, hjartaómskoðun og
hægri þræðingu ásamt pulmonalis angiographiu og
þá staðfest að sjúklingur hafði hypoxiu vegna
intrapulmonal shunts. Sjúkdómsmyndin liktist
helst emphysema. Alfa 1 antitrypsine var eðli-
legt. Fékk langtima súrefnismeðhöndlun í heima-
húsi árið '86 og þrátt fyrir stigandi skammta
næstu 2 árin vandræði af polycythemiu, vaxandi
mæði og hypoxiu. Notaði orðið 4 litra súrefnis
i neflegg. Þrátt fyrir 78 ára aldur stálminnugur
á skýr. Rannsóknir sýndu að með hærri prósentu
súrefnis i innöndunarlofti en 40% var hægt að
bæta hypoxiuna og þannig vinna gegn lungna-
slagæðarháþrýstingi og bæta líðan.
Til að ná þvi markmiði var þann 8/7 '88 lagður
inn barkaleggur (SCOOP) með Seldinger tækni og
á 6 vikum látinn myndast utan um legginn litil
tracheostomia. Líklega i fyrsta skipti, sem
þessari tækni er beitt hérlendis. Gefið var
súrefni í legginn og náðist þá viðunandi
súrefnismettun. Skipt er um legg tvisvar á dag
og leggurinn þá þveginn. Ending hvers leggjar er
um 3 mánuðir samkvæmt framleiðanda.
Vegna mikillar súrefnisnotkunar og erfiðleika á
að sjá fyrir slikri notkun i heimahúsi dróst
fram i mars '89 að sjúklingur kæmist heim. Þá
fékkst afkastamikil súrefnissia, sem i fyrstu
var samtengd við súrefniskút og þannig gefinn 6j
lítri súrefnis á mínútu. Síðar voru samsíða-
tengdar 2 súrefnissíur og sjúklingi gefið
súrefni þannig um legginn. Meðferð þessi gaf
sjúklingnum möguleika á að dveljast heima að ósk
sinni. Hann lézt 17 mánuðum eftir að meðferð með
barkalegg hófst. Dánarorsök var bráð hægri
bilun. Krufning sýndi cor pulmonale, arterio-
sclerosis í arteria pulmonalis og útbreitt
panacinert emphysema.
G3S - SPURNINGALISTI PYRIR ELLIGLAPA-
SJÚKDðMA (DEMENTIA SYNDROMES)
Höfundar: Gottfries C.G., Bráne G.
Steen G.
Þyðendur: Guðmundur Pálsson.
Salome Asta Arnardóttir Heilsugæslu/
Sjúkrahúsi Egilsstaða.
Hannaður hefur verið nýr staðlaður
spurningalisti fyrir elliglapa-
sjúkdóma.*)
Það hefur verið vissum vandkvæðum
bundið að leggja einn mælikvarða á
hið fjölbreytilega einkennasafn
elllglapasjúkdóma.
Markmiðlð með samningu þessa llsta
var að þróa kerfi spurninga sem væri
nothæft fyrlr fagfólk á stofnunum
fyrir aldraða og er honum ætlað meta
fjóra aðgreinda þætti elliglapa:
1) Mat á hreyfigetu, 2) hugarstarf-
semi, 3) tilfinningaástandi og
4) mat á öðrum einkennum sem gjarnan
fylgja elliglöpum.
Með honum er hægt að fylgjast hlut-
lægt með framvindu sjúkdóms og meta
árangur meðferðar. Einnig er ætlað
að hann geti gegnt hlutverki
greiningartækls, þar sem hann metur
ekki aðeins hvort um dementiu sé að
ræða og þá hversu mikla (quanti-
tative), heldur gefur hann vís-
bendingu um af hvaða tagi hún er.
Notkun GBS - spurningalistans er
elnföld og tekur um 10-15 mínútur að
fylla hann út, fyrlr þann sem þekklr
bæði sjúkling og lista.
Stöðlun GBS - spurningalistans hef-
ur farið fram á fjórum hópum sjúk-
linga.
Áreiðanleiki og réttmæti hans er
viðunandl.
Hé) Bráne G., Gottfries C.G. The
GBS-scale: A new scale for the demen
tia syndromes. Nord.Psykiatr.Tidskr.
1986; 40: 125-134 Oslo.