Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1992, Side 11

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 22
11
MÝLILDI í RIÐU
Guðmundur Georasson.Richard J.
Kascsak.
Tilraunastöð Háskóla íslands í
meinafræði að Keldum, Reykjavík; New
York State Institute for Basic
Research in Developmental
Disabilities, Staten Island, New York.
Útfellingar mýlildis (amyloid) er
eitt af því sem talið er einkenna
heilaskemmdir í spongiform
encephalopatíum, m.a. riðu (scrapie).
Mýlildið í riðu er myndað úr PrP
(protease resistent protein/prion
protein), sem finnst í tveim
mismunandi formum, þ.e. sem eðlilegt
frumuprótein (PrPc) eða afbrigðilegt
próteasa-þolið (PrP°c). Mýlildi hefur
einkum verið lýst x tilraunasýkingum í
músum og hömstrum en lítt í
náttúrulegum hýslum, sauðfé eða
geitum, og raunar alls ekki í xslensku
sauðfé. Við ákváðum því að kanna
hvort og í hvaða mæli mýlildi finnst í
íslensku riðufé. Heilasýni úr 33
kindum sem voru með riðu samkvæmt
vefjaskoðun og að jafnaði einnig
klínískum einkennum voru athuguð. Til
samanburðar voru skoðuð sýni úr 12
heilbrigðum 1-13 vetra.
Vefjasneiðarnar voru litaðar með
Congó-rauðu og skoðaðar í skautuðu
(pólariseruðu) ljósi. Einnig var
ónæmislitun gegn PrP beitt. Mýlildi
fannst aðeins í einni riðukind. í
þessu eina jákvæða tilfelli voru 9
snið skoðuð og fannst mýlildið aðeins
á mjög litlu svæði í einu þeirra,
umhverfis og í veggjum smáæða. Ekki
sáust spongiform breytingar á þessu
svæði og í heild voru þær mjög vægar í
þessu tilfelli. Mýlildið litaðist með
mótefni gegn PrP. Litun breyttist
lítið við meltingu með próteinasa K en
varð ^ mun sterkari eftir
maurasýrumeðferð, sem bendir ótvírætt
til að hér sé um PrPSc að ræða.
Mýlildi kom fram í verulegum mæli í
nokkrum músastofnum, sem voru sýktir
með heilavef úr þessari kind. f
stuttu máli leiddi þessi athugun í
ljós að ^ mýlildisútfellingar eru
sjaldgæfar í íslensku riðufé. Þær eru
úr PrP c og sýndu ekki fylgni við
spongiform breytingar. Niðurstöður
okkar benda til að mismunandi arfgerð
hýsils geti skipt máli fyrir viðbrögð
heilavefs við sýkingu og/eða að til
séu mismunandi stofnar smitefnis riðu
(scrapie agents) sem geti valdið
mismunandi vefja-skemmdum.
EFTIRVIRKNI SAMSETNINGA LYFJA I
VÖÐVASÝKTUM MÚSUM.
SigurðurJjuðmundssQn. Helga Erlendsdóttir, Sigurður
Einarsson. Lyfjadeild og sýkladeild Borgarspftaia,
Reykjavfk.
Eftirvirkni sýklalyfja er skilgrcind sem framhald
lyfjaáhrifa eftir að lyf cr horfið af sýkingarstað. Klíniskt
gildi tengist skömmtun sýklalyfja þar sem gefa má lyf
sem langa eftirvirkni hafa sjaldnar en áður. Sýklalyf f
samsetningum eru oft notuð við meðferð ýmissa sýkinga.
Þau eru hins vegar skömmtuð eins og þcgar lyfin eru
notuð ein sér. Gætu því áhrif lyfjasamsetninga á
eftirvirkni brcytt skömmtunarvenjum lyfja, og dregið
þannig úr aukaverkunum og kostnaði. Við höfum áður
sýnt fram á verulega lengingu cftirvirkni in vitro bæði
með samlagningu (addition) og samverkun (synergismus)
eftir 2 og 3 lyf saman miðað við notkun eins lyfs sér. f
framhaldi af því hófum við dýratilraunir á samsetningum
lyfja.
Notaðar eru ICR mýs, ~25 g að þyngd, ónæmisbældar
með gjöf cyclophosphamíðs. Þær voru sýktar með
dælingu 10^-10^ cfu S. aureus ATCC 25923, P.
aeruginosa ATCC 27853, K. pneiunoniae UCLA 5166
cða E. coli ATCC 25922 (læri músanna. Þcim voru síðan
gcfin cinn skammtur ýmissa lyfja, ýmist cinna sér cða í
samsctningum 2 klst. eftir sýkingu. Músunum var sfðan
slátrað á 1-4 klst. fresti f allt að 24 klst., lærvöðvar
fjarlægðir, malaðir, raðþynntir í fsköldu saltvatni og dreift
á Mueller-Hinton agar til bakterfutalningar. Eftirvirkni var
skilgreind sem munur á þeim tfma sem sýklar f
meðferðarmúsum uxu um 1 logio miðað við
viðmiðunarmýs, að frádregnum þeim tfma sem
sermiþéttni var yfir MIC.
Helmingunartími rifampins var 230-330 mín., en hinna
12-21 mfn. Scrmiþéttni var yfir MIC í 1.2-3.2 klst. cn
dráp var mcst á fyrstu klst. Við gjöf lyfjanna einna sér olli
ceftazidime neikvæðri eftirvirkni gegn P. aeruginosa og
imipenem engri (~0 klst.) gegn E. coli og K. pneumoniae.
Um 2-4 klst. eftirvirkni olli cefazolin gcgn S. aureus,
gentamicin gegn E. coli og K. pneumoniae, og imipenem
og tobramycin gegn P. pneumoniae. Gentamicin gegn S.
aurues og rifampin gegn P. aeruginosa ollu um 6-7 klst.
eftirvirkni. 6-lactam-aminoglycosíð samsetningar lengdu
eftirvirkni um 1.0-3.3 klst. en engin lenging fékkst fram
gegn E. coli og K. pneumoniae. Ceftazidime stytti
eftirvirkni tobramycins gegn P. aeruginosa. Löng
eftirvirkni rifampins „fluttist yfir" til lyfjasamsetninganna,
þannig lengdist vaxtarhömlun P. aeruginosa eftir
imipenem og/eða tobramycins um 5.5-8.0 klst. fyrir
atbcina rifampins. Þessi áhrif hafa reynst vera mcð
samlagningu eingöngu, samverkun (synergismus) hefur
ekki greinst.
í samantekt reyndist lyfjasamsetningar valda marktækri
Iengingu eftirvirkni in vivo, en einungis ef bæði (eða öll)
lyfin ollu eftirvirkni ein sér. Niðurstöður þessar geta haft
• áhrif á klfniskar rannsóknir á gjöf sýklalyfja, en áður þarf
að framkvæma lyfhrifa- og meðferðarrannsóknir í dýrum