Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1992, Side 63

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 22
59
Stofa 201, þriðjudagur 8. desember
Faraldsfræði
Fundarstjóri: Jóhann Axelsson
E-84 Vilhjálmur Rafnsson 15.35-15.50
E-85 Vilhjálmur Rafnsson 15.50-16.05
E-86 Árni Björnsson 16.05-16.20
E-87 Jóhann Ág. Sigurösson 16.20-16.35
E-88 Helgi Þórsson 16.35-16.50
t. _ DÁNARMEIN sjómanna
E 84
Vilhjálmur Rafnsson, Hólmfrlöur Gunnarsdóttir
Atvinnusjúkdómadcild Vinnucftirlits rikisins og
Rannsóknarstofa I Hcilbrigöisfracði
INNGANGUR
Erlendar rannsóknir á dánarmcinum sjómanna hafa sýnt aö
lungnakrabbamcin er tlöara meöal ficirra cn annarra karla og
hcfur þaö vcriö taliö slafa af þvf aö þcir hafi oröiö fyrir
mcngun asbcsts, scm cr I skipum (1). Aörar rannsóknir hafa
sýnt aö sjómcnn fá brjósthimnubrcytingar scm kcmur hcim
viö aö jwir hafi oröiö fyrir asbcstsmcngun (2).
Markmiö [xussarar rannsóknar var aö kanna hvort dánartölur
vcgna lungnakrabbamcins, annarra krabbamcina og annarra
dánarmcina væru háar mcöal sjómanna.
EFNIOG AÐFERÐIR
Þctta cr aflursýn hóprannsókn gcrö á 27.884 körlum scm voru
I Ltfcyrissjóöi sjómanna. Mcö tölvulcngingu á kcnnitölum var
afdrifa hópsins leitaö f Þjóöskrá og Horfinna skrá.
Fylgitíminn var frá 1965 til 1989. Væntigildi var fundiö mcö
margfcldi mannára f rannsóknarhópnum og dánartalna fyrir
alla fslcnska karla. Slöan var rciknaö staölaö dánarhlutfall.
NIDURSTÖDUR
Flciri sjómenn höíöu dáiö en væntigildi sagöi til um (2226
dánir á móti væntigildinu 1740.61). Dánartölur vcgna
krabbamcina, cinkum magakrabbamcins, lungnakrabbamcins
og krabbamcins f gallgöngum og lifur voru hærri mcöal
sjómanna cn annarra. Slaölaöa dánarhlutfalliö vcgna
magakrabbamcins hækkaöi eftir þvf scm mcnn voru lengur til
sjós. Hcldur fleiri höföu dáið úr hcilablóðfalli,
blóöþurröarsjúkdómum hjarta og öndunarfærasjúkdómum cn
vænligildin sögöu til um, en tðlurnar voru lágar. Dánarmcin
50 sjómanna voru óþckkt samkvæmt skýrslum Hagstofunnar
en væntigildiö var 15.83.
ÁLYKTANIR
Dánartölur vcgna krabbamcina eru háar mcöal sjómanna.
Þaö stafar cinkum af hárri dánartföni vcgna
lungnakrabbamcins, magakrabbamcins og annarra
krabbamcina f mcltingarfærum. Þótt upplýsingar frá
rannsókn Hjartavcrndar hafi sýnt aö sjómcnn reyki hcldur
mcir en aörir þátttakcndur f Jvcirri rannsókn cr óvfst hvort
háar dánartölur vcgna lungnakrabbamcins mcöal sjómanna
skýrist einvöröungu af rcykingum. Þar scm fylgni var á milli
tföni magakrabbamcins og tfma á sjó er hugsanlegt aö
mataræöi um borö cigi hlut aö máli. Þaö sýnir sérstööu þcssa
starfshóps hvc afdrif manna eru oft óþckkt. Mcnn týnasl af
skipum og llkin finnast ekki.
HEIMILDIR
1) Kclman HR, Kavalcr F. Mortality pattcrns of Amcrican
mcrchant scamen 1973-1978. Am J Ind Mcd 1990;17:423-33.
2) Sclikoff IJ, Lilis R, Lcvin G. Asbcstotic radiological
abnormalities among United Statcs mcrchant seamen. Br J
Ind Med 1990;47:292-7.