Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1992, Side 66

62
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 22
Lyf og eiturefni
V-1 Kristín Ólafsdóttir
V-2 Jakob Kristinsson
V-3 Þorbjörg Kjartansdóttir
V-4 Jakob Kristinsson
V-5 Hafrún Friðriksdóttir, Jóhanna Baldvinsdóttir
V-6 Þorsteinn Loftsson
V-7 Stefán J. Sveinsson
V-8 Þórdís Kristmundsdóttir
V-9 Þórdís Kristmundsdóttir
V-10 Sveinbjörn Gizurarson
V 1 KLÓRKOLEFNISSAMBÖND í
ÍSLENSKUM FÁLKUM
Kristín Ólafsdóttir1). Svava Þórðardóttir1),
Þorkell Jóhannesson1) og Ævar Petersen2).
1) Rannsóknastofa í lyfjafræði
2) Náttúrufræðistofnun Islands
var úr brjóstvöðva. Nokkuð mikið magn DDE
greindist í fálkunum, um 0,5 mg/kg vöðva í
fuglum á fyrsta. ári (n=17), um 5 mg/kg á öðru
ári (n=19) og 11 mg/Kg á þriðja ári (n=2).
Magn PCB sambanda var um 2 mg/kg á fyrsta
ári, 22 mg/kg á öðru ári og 36 mg/Kg á þriðja
ári. Magn HCB var 0,03 mg/kg á fyrsta ári, 0,3
mg/kg öðru ári og 0,5 mg/Kg á þriðja ári. Af
ísómerum HCH fundust einungis alfa- og beta-
ísómeramir og var magn þeirra hverfandi.
Til samanburðar fannst 1,2 mg/kg DDE
og 5,0 mg/kg PCB sambanda í lifur sömu
tegundar í Noregi (sambærilegar niðurstöður
fást úr lifur og brjóstvöðva). Virðist því
mengun af völdum þessara efna vera af svipaðri
stærðargráðu hér og í Noregi. Þess má geta að
í íslenskri kúamjólk, sem rannsökuð var í
Rannsóknastofu í lyfjafræði fyrir samtök
mjólkuriðnaðarins, fannst einungis DDE í
mælanlegu magni. Sú niðurstaða bendir til þess
að rekja megi mengun PCB sambanda til
annarra orsaka, en þeirra sem valda DDE
menguninni. Önnur hugsanleg skýring gæti
verið sú að DDE magnast ekki upp eftir
fæðukeðjunni í sama mæli og PCB samböndin.
Vegna stöðugleika klórkolefnissambanda
er mengun af þeirra völdum meðal alvarlegustu
umhverfisvandamála jarðarinnar. Markmið
þessara rannsókna er að kanna magn og
útbreiðslu klórkolefnissambanda í íslenskum
fuglum í því skyni að reyna að meta ástand
íslensks lífríkis með tilliti til þessara
mengunarvalda. Reynt verður að kanna eftir
megni líklegustu leiðir, sem eiturefnin hafa
borist í fuglana, svo og að meta áhrif þeirra á
stofna viðkomandi tegunda.
Sýni úr brjóstvöðva 38 fálka (Falco
rusticolus islandus), sem borist hafa Nátt-
úrufræðistofnun Islands, hafa verið athuguð.
Klórkolefnissambönd, einkum díklór-dífenýl-
tríklóretan (DDT) og umbrotsefni þess DDE og
DDÐ, ísómerar hexaklórcyclohexans (HCH),
hexaklórbensen (HCB) og pólíklórbífenýl-
samb'önd (PCB) voru rnæld í fitu sem einangruð