Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1992, Side 83

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 22
79
V 29 Breytileiki hjartsláttar í svefni
Helqi Kristhiarnarson. Páll Matthíasson,
Björg Þorleifsdóttir & Rögnvaldur Sœmundsson.
Rannsóknastofu geðdeildar Landspítalans.
Hjartsláttur heilbrigðra manna er alltaf eitt-
hvað óreglulegur og endurspeglar það breyti-
leika í þeim stjómkerfum sem stýra honum.
Vitað er að hjartsláttaróregla eykst í draum-
svefni. Þetta er reyndar það sem vænta má þar
sem mörg önnur jafnvægiskerfi í líkamanum
t.d. hitastjórnun missa jafnvægið í þessu
svefnstigi.
Við höfum smíðað lítið beranlegt tæki til að
mæla og geyma í tölvuminni sérhvert R-R bil
milli hjartaslaga á mælingartímanum, sent
getur verið upp undir 100 klukkustundir án
þess að lesið sé úr tækinu. Þetta tæki mælir
einnig hreyfingar, húðhita, líkamshita, um-
hverfishita og umhverfisbirtu.
Mælinganiðurstöður voru skoðaðar með því
að tíðnigreina breytileikann með auto-
regressive líkani sem sýnir áhrif ósjálfráða
taugakerfisins á hjartsláttinn. Hátíðni hluti
tíðnirófsins nálægt 0,25 Hz tengist áhrifum
öndunar sem miðlað er af parasympatiskum
brautum, en lægri tíðniþættir stafa líklega af
áhrifum blóðveitustjómunar og sympatiskum
áhrifum á hjartslátt.
Þegar þetta tíðniróf er skoöað með svefn-
heilariti sem tekið er samtímis, rná sjá mun á
hjartsláttarrófi í djúpsvefni og draumsvefni. í
djúpsvefni er hjartsláttur mjög stöðugur með
einstökum þrepum þar sem hjartsláttartíðni
breytist um 20 slög á mínútu, en þessi þrep
tengjast oft líkamshreyfingum í svefni. Þegar
tíðnirófið er skoðað í þessu svefnstigi sést að
öndunarmynstur er mjög reglulegt en í draum-
svefni er öndunarmynstrið óreglulegra og
lágtíðniþættir rófsins koma skýrar fram.
Þessi mælingaraðferð virðist vera gagnleg
við rannsóknir á svefni og á starfsemi ósjálf-
ráða taugakerfisins. Sjúklingar með ýmsa sjúk-
dóma sem tengjast starfsemi þessara kerfa hafa
verið rannsakaðir.
V 30 BRÁÐ KRANSÆÐASTÍFLA OG
SEGALEYSANDI MEÐFERÐ Á ÍSLANDI
Gísli Ólafsson og Ámi Kristinsson,
lyflækningadeild Landspítala, læknadeild HÍ
Sýnt hefur verið fram á að segaleysandi
meðferð fækkar dauðsföllum í bráðri
kransæðastíflu (GISSI1, ISIS 2).
Á sex mánaða tímabili fyrri hluta ársins 1989
voru 175 sjúklingar, grunaðir um bráða
kransæðastíflu, innlagðir á Borgarspítala,
Fjórðungssjúkrahúsið Akureyri,
Landakotspítala og Landspítala. Þeir voru 122
karlar, 53 konur og á aldrinum 25-100 ára.
Aðeins fjórðungur þeirra (25,7%) fengu
segaleysandi meðferð. Þeirri meðferð var ekki
beitt vegna frábendinga (33%), vegna óvissrar
greiningar (28,5%) eða of langs tíma frá
upphafi einkenna (38,5%). Allir sjúklingamir
nema einn höfðu há gildi hvata sem staðfestu
greiningu hjartadreps. Enginn sjúklinganna 78
ára og eidri fékk segaleysandi meðferð þótt hár
aldur væri ekki frábending. Ekki var marktækur
munur á meðferð milli kynja, beitt var Mantel-
Haenzel aðferð og reiknað út odds ratio með
aldursstöölun, p=0,81,95% öryggismörk 0,16-
4,15. Hlutfallslega færri fengu meðferð á
Borgarspítala en hinum sjúkrahúsunum.
Niðurstaða höfunda er að of fáir sjúklingar
með bráða kransæðastíflu hafi fengið
segaleysandi meðferð á ofangreindu tímabili og
eru aldraðir sérstaklega áberandi fáir. Má ætla
að frábendingar hafi verið of rúmar, óviss
greining of algeng og tímamörk of ströng.
Vafalítið hefur orðið breyting frá því
rannsóknin var gerð þannig að hærra hlutfall
sjúklinga fær meðferð nú.