Læknablaðið : fylgirit - 31.07.1995, Blaðsíða 26

26
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
Guðný Guðnadóttir (1894-1967). Fyrsta lækn-
ingarannsóknakona Landspítalans.
mánuð, en vorum orðnir fúlir að lokum. Ég hafði
nú að mörgu leyti gott af þessu, þótt ég færi ekki í
skurðlækningar. Ég er hræddur um, að þeir létu
ekki bjóða sér þetta í dag, stúdentarnir.
Svæft var með etra í svokölluðu Ombrédanne
svæfingartæki. Þetta var svona svæfingarkúla, og
maður varð að vera varkár. Það gat komið fyrir,
að svæft var of djúpt, og þá tók langan tíma að
rétta sjúklinginn við. Ég fann það, að Thoroddsen
var mjög nákvæmur, hvað þetta snerti. Það voru
átta eða níu mörk á kúlunni, og hann kallaði oft til
mannsins, sem var að svæfa, hvort sem það var
stúdent eða kandídat: „Númer hvað ertu?“ og
hann svaraði kannski, númer fjögur. „Já, ég held
þú getir minnkað, farðu niður í þrjá.“ — Guð-
mundur stjórnaði svæfingunni. Fyrsti svæfingar-
læknirinn kom ekki fyrr en 1951, það var Elías
Eyvindsson.
Á Landspítalanum var slysadeildin, sem byrj-
aði um 1931 og fluttist þá frá Landakoti. Barna-
deild var engin, nema herbergi á handlækninga-
deild og lyflækningadeild fyrir börnin. Þau voru
Drossía Níelsar Dungal.
líka stundum höfð innan um fullorðna. Þau
minnstu voru höfð uppi á fæðingardeild.
Á þessum árum kynntist ég Guðnýju Guðna-
dóttur, rannsóknarkonu, frænku Dungals. Hún
byrjaði hjá Hjaltalín á Landspítalanum um 1935.
Það var mikil myndarkona. Á árunum 1922-1926
rak Guðný matsölu í Austurstræti nr. 5 og á
Laugaveginum. Þegar Dungal kom úr sérnámi
haustið 1926 og að öllu í niðurníðslu í Kirkju-
stræti, réði hann Guðnýju sem meinatækni,
kenndi henni vinnubrögðin, og þau voru þarna í
heldur nánu sambýli frá 1926 - 1934. Hún var
reyndar tæpt ár hjá prófessor Meulengracht á
Bispebjergspítala. Engan talaði hún verr um en
þennan frænda sinn, Dungal, það var nú meiri
maðurinn í hennar augum. Hann hefur kannski
verið yfirgangssamur og hún dálítið tannhvöss.
Guðný rak labbið í einu herbergi og var ein
alveg til 1953-1954 við hliðina á gömlu kennslu-
stofunni á milliganginum í næsta herbergi við það,
sem nú er deild 11-B. Annað hvort líkaði henni vel
við fólk eða ekki. Það lá við, að hún henti sumum
út! Okkur kom alltaf ljómandi vel saman, ég virti
Guðnýju mikils, af því að ég vissi, hvílíkur vinnu-
kraftur hún var. Henni fannst gaman, þegar hún
var að skoða þvag frá hjúkrunarnemum og fann í
því sæðisfrumur. En þegar hún tók upp hland-
könnurnar og kom með þær inn á ganginn ...
svona... og sagði við hjúkrunarkonurnar: „Hvern
fjandann eruð þið að senda mér súrt hland, ég á
að fá ferskt hland og takið þetta bara sjálfar," ...
og það lá við, að hún skvetti því. Ég hló, þó ég
væri reyndar alltaf dauðhræddur um, að hún
skvetti því á þær, hún var svo reið.
Það var enginn ákveðinn tími, sem við stúd-
entarnir áttum að vera í þjálfun hjá henni. Hún
hafði mikið að gera, og hún fékk ekkert fyrir
kennsluna, og hún var ekkert áhugasöm um að
hafa okkur til að tefja fyrir sér. En það, sem
Guðný kenndi, var gott. Hún kenndi kannski
ekki öllum, því sumum leist ekkert á hana og
nenntu þá ekki að mæta. Enginn fylgdist heldur
með því. Hún gerði þetta af einskærri góðvild.
Hún var góð í smásjárskoðun. Að skoða hland,
það var flott, hvernig hún kenndi manni það, eins
rannsókn á saur og að leita að berklabakteríum í
hráka. Þetta voru hennar sterku hliðar. Hún hélt
áfram að vinna alveg til 1967 eða stuttu áður en
hún lést úr krabbameini í skjaldkirtli.
Héraðslæknisstörf
Ég byrjaði í Rangárhéraði, þegar Helgi Jónas-
son fór á þing 1938. En áður en ég segi ykkur frá
því, verð ég að minnast á fyrri skipti mín við