Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1996, Blaðsíða 19

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/Pí'LGIRIT 31
19
sem fylgst er með sýklalyfjanotkun á deildum
Sjúkrahúss Reykjavíkur. Framkvæmd hófst í lok
maí 1995 og við árslok náði eftirlitið til fjögurra
lyflækningadeilda og einnar skurðlækningadeildar.
Eftirlitið fellst í því að læknar spítalans fylla út pönt-
unarblað fyrir allar sýklalyfjameðferðir. Þannig er
hægt að fá upplýsingar sem hafðar eru til hliðsjónar
til að meta sýklalyfjameðferð sjúklings og þar sem
við á eru gefnar ráðleggingar um breytingar á henni.
Niðurstaða: Dregið var úr birgðahaldi á sýklalyfj-
um á þessum fimm deildum sem svaraði til einnar
miljón króna. Tilmæli voru gefinn í 29,3% (20,8-
49,0%) tilfella. Lyfjanotkun (DDD/100 legudaga)
minnkaði um 26,3% (2,3-46,7%) og kostnaður
lækkaði um 7,6% (9,1-55,1%) miðað við árið á und-
an. Aætluð lækkun kostnaðar vegna sýklalyfja (J01),
á ársgrundvelli miðað við söluverð til deilda spítal-
ans, er um 6,5 miljónir króna hjá þessum fimm deild-
um.
E-11. Faraldsfræði meningókokka af
hjúpgerð C á íslandi
Már Kristjánsson, Halla Ásgeirsdóttir, Helga Er-
lendsdóttir, Guðbrandur Þorkelsson, Einar V.
Bjarnason, Kristín E. Jónsdóttir
Meningókokkar skiptast í þrjár aðalhjúpgerðir:
A, B og C. Allar geta valdið faröldrum, en C er
sérstaklega þekkt að því að sýkja tvo eða fleiri í
afmörkuðum hópi (cluster).
Erþá gjarnan gripið til fjöldabólusetningar. Hjúp-
greining hófst hér 1976. Hjúpgerð C fannst fyrst 1978
og hafði í lok árs 1995 greinst hjá 86 sjúklingum. Þeir
voru flestir 10-19 ára (43%), næstflestir innan fimm
ára (34%). Tíu létust (11,6%), allir vegna bráðrar
blóðsýkingar.
Allir meningókokkastofnar sem varðveist hafa úr
sjúklingum 1977-1995 hafa nú verið flokkaðir með
rafdrætti erfðaefnis. Af þeim voru 75 af hjúpgerð C.
Skiptust 65 þeirra í þrjár aðalarfgerðir, en 10 í fimm
aðrar. Næmi fyrir sýklalyfjum með E-test™ hefur
einnig verið gert og reynst góður vfsir á arfgerðir.
I nóvember og desember 1990 og janúar 1991
greindust þrír sjúklingar með hjúpgerð C í Vest-
mannaeyjum. í lok janúar 1991 voru um 1700 íbúar
þar tveggja til 20 ára bólusettir með AJC bóluefni.
Einnig var leitað að meningókokkaberum meðal 249
á aldrinum 16-20 ára og fundust 33 (13%). Stofnar úr
sjúklingunum og 15 berum voru af sömu arfgerð, en
aðeins einn berastofn var með C hjúp.
Síðan hefur einn sjúklingur f Vestmannaeyjum
greinst með meningókokk af hjúpgerð C, átta ára
óbólusett barn sem veiktist 1994. Sá stofn var af
sömu arfgerð og stofnarnir frá 1991.
Niðurstaða: Meningókokkar af hjúpgerð C hafa
reynst skæðir bæði meðal barna og unglinga og dán-
artala er ívið hærri en meðaldánartala hérlendis
vegna meningókokkasjúkdóms. Greining á arfgerð
auk hjúpgreiningar auðveldar ákvarðanir um varn-
araðgerðir.
E-12. Faraldsfræði spítalasýkinga af
völdum Clostridium difficile á
Borgarspítalanum
Ólafur Ingimarsson, Már Kristjánsson
Frá smitsjúkdómadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur,
lœknadeild HÍ
Inngangur: Yfirvöxtur á C. difficile í kjölfar sýkla-
lyfjagjafa og niðurgangur er vel þekkt vandamál.
Aukin notkun breiðvirkra sýklalyfja er talin hafa
rutt þessu vandamáli braut. Þessum sýkingum fylgir
aukinn kostnaður fyrir samfélagið og óþægindi fyrir
sjúklinga. Afturvirk könnun á Borgarspítalanum
sýndi aukningu á þessum sýkingum á árunum 1990-
1993. Ákveðið var að framkvæma framskyggna
rannsókn á nýgengi og útbreiðslu C. difficile sýkinga
á Borgarspítalanum.
Aðferðir: Rannsóknin fór fram á handlæknisdeild
A4 og öldrunarlækningadeild B5 og stóð í þrjá mán-
uði á A4 (1.2-30.4 1995) en í tvo mánuði á B5 (1.2-
31.3 1995). Öllum sjúklingum, sem náðist í, var boð-
in þátttaka. Gerðar voru skimræktanir frá enda-
þarmi allra þátttakenda við innlögn og síðan á sjö til
10 daga fresti. Niðurgangssýni voru send í ræktun og
toxínmælingu. Fyrri sjúkrahúsdvalir, sýklalyfjanotk-
un og fleira var skráð. Metið var hvort sjúklingar
voru C. difficile berar eða sýktir og hvort sýking var
fengin í samfélaginu eða á sjúkrastofnun.
f byrjun var gerð umhverfisræktun á deildunum
(gólf, salerni og svo framvegis). Gerð var erfða-
stofngreining á þeim stofnum sem ræktuðust, með
rafdrætti.
Niðurstöður: Á deild A4 voru 395 innlagnir og
legudagar 1906. Þátt tóku 140 (46%). Á deild B5
voru innlagnir 44, legudagar 730 og þátttakendur 28
(63%). Ræktun var jákvæð úr sex einkennalausum
sjúklingum við innlögn, einn varð jákvæður eftir
vikudvöl á deild A4. Send voru niðurgangssýni frá 17
sjúklingum til ræktunar, tvö voru jákvæð. Einungis
tveir af 351 sjúklingi sýktust á tímabilinu (2,7%).
Nýgengi C. difficile spítalasýkinga var 4,6 á 1000
innlagnir. Nýgengi spítalasýklunar var 6,8 á 1000
innlagnir. Algengi samfélagssýklunar við innlögn
var 1,1%. Allar umhverfisræktanir (46 talsins) voru
neikvæðar. Við stofngreiningu kom í ljós að um
óskylda stofna var að ræða.
Umræða: Engir faraldrar greindust í þessari rann-
sókn. Tilfellin sem greindust voru einstök án beinna
tengsla. Raunveruleg tíðni spítalasýkinga af völdum
C. difficile á Borgarspítalanum er áður óþekkt en
virðist þó lægri nú en áður. Það má meðal annars
skýra með minnkaðri notkun breiðvirkra sýklalyfja,
til dæmis klindamýcíns á tímabilinu fyrir og meðan á
rannsókn stóð.