Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1996, Blaðsíða 49

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 31
45
vegarins eru algengir meðal fslendinga. Marktæk
einkenni frá efri hluta meltingarvegar virðist hrjá
um fimmtung þjóðarinnar. IBS er enn algengari, en
um fjórðungur íslendinga virðist hafa marktækan
IBS.
E-72. Faraldsfræði skorpulifrar á
íslandi
Framhaldsrannsókn
Dóra Skúladóttir, Hafsteinn Skúlason, Finnbogi
Jakobsson, Anna Þórisdóttir, Bjarki Magnússon,
Bjarni Þjóðleifsson
Frá lyflcekningadeild Landspítalans, Rannsókna-
stofu HÍ í meinafrœði
Markmið: Að kanna dánartíðni og klíníska tíðni
skorpulifrar á íslandi og sérstaklega að greina á milli
orsaka.
Aðferðir: Dánartíðni byggð á dánarvottorðum
var rannsökuð í óútgefnum gögnum frá Hagstofu
fslands fyrir tímabilið 1951-1990. Klínísk tíðni var
könnuð í greiningarskrám sjúkrahúsanna í Reykja-
vík, Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri, Rann-
sóknastofu HÍ í meinafræði og meinafræðideildar
FSA fyrir tímabilið 1971-1990.
Niðurstöður: 1. Meðaldánartíðni 105 á ári var 1,5
og klínísk tíðni 3,2. 2. í klínísku rannsókninni voru
44% vegna alkóhól skorpulifrar, en í dánarrann-
sókninni 24%. 3. Samanburður á klínísku rannsókn-
inni og dánarrannsókninni benti til að alkóhól
skorpulifur væri vanskráð í dánarvottorðum um
27%. 4. Leiðrétt dánartíðni sýndi 81% lækkun á
alkóhól skorpulifur frá 1961-1970. 5. Klínísk tíðni
alkóhól skorpulifrar lækkaði um 25%. 6. Ekki var
marktæk breyting á tíðni annarra orsaka skorpulifr-
ar. 7. Rannsókn á krufningsskýrslum benti til að um
40% sjúklinga með skorpulifur væri einkennalaus.
Alyktun: Tíðni skorpulifrar á íslandi er mjög lág
og sú lægsta í vestrænum löndum og gildir einu hver
orsök er. Ástæður eru óþekktar. Tíðni alkóhól
skorpulifrar hefur lækkað marktækt þrátt fyrir 200%
aukningu í áfengisneyslu. Ástæða er sennilega mjög
virk meðferð við áfengissýki.
E-73. ICTEC, samevrópsk
gulurannsókn
Stefán Þorvaldsson*, Valgerður Rúnarsdóttir*, Hall-
grímur Guðjónsson*, Bjarni Þjóðleifsson*, Einar
Oddsson*, SM Lavelle**
Frá *lyflœkningadeild Landspítalans, **University
College, Galway, írlandi
Inngangur: ICTEC er samevrópsk rannsókn sem
fer fram á yfir 70 stofnunum í 26 Evrópulöndum í
þeim tilgangi að meta framlag rannsóknaraðferða til
greiningar á gulu.
Aðferðir og markmið: Stefnt er að að safnað ítar-
legum gögnum um einkenni 5000 sjúklinga sem
leggjast á spítala vegna gulu. Skráðar verða allar
rannsóknir sem gerðar eru til greiningar á orsök
gulunnar, athugað verður sérstaklega í hvaða tíma-
röð þær eru gerðar, nákvæmlega í hvaða tilgangi og
hverjar niðurstöður þeirra eru. Að lokum er skráð
hver meðferðin er við gulunni og lokagreining. Upp-
lýsingar þessar eru sendar í sameiginlegan gagna-
banka. Vænst er að við tölvuvinnslu á öllum þessum
gögnum fáist mat á hve mikið hver rannsóknarað-
ferð bætir við klínískt mat á sjúklingi til greiningar á
hinum ýmsu sjúkdómum. Ætla má að rannsóknin
verði hjálpleg við greiningu og meðferð á gulu, sér-
staklega með tilliti til kostnaðar og niðurröðunar
sérhæfðra myndrænna rannsókna.
Fyrstu niðurstöður: Safnað hefur verið gögnum
um 30 sjúklinga sem lögðust inn á Landspítalann
með áður ógreinda gulu á árinu 1995. Algengasta
sjúkdómsgreiningin var gallsteinasjúkdómur eða hjá
11 (37%) sjúklingum. Alkóhól lifrarsjúkdómur og
illkynja sjúkdómur voru fyrir hendi hjá fimm (17%)
sjúklingum hvor fyrir sig. í 83% (25/30) tilfella var
Iokagreining samrýmanleg upphaflegri vinnugrein-
ingu.
E-74. Pemphigus vulgaris, sjaldgæf
orsök vélindabólgu
Sigurður Ólafsson, Birkir Sveinsson, Sverrir Harðar-
son
Frá lyflœkningadeild Sjúkrahúss Akraness, Rann-
sóknastofu HÍ í meinafrœði
Inngangur: Pemphigus vulgaris (PV) er sjaldgæf-
ur sjúkdómur í húð og slímhúð. Los verður í neðstu
lögum flöguþekju, sem leiðir til blöðru- og sármynd-
unar. Pemphigus vulgaris er talinn sjálfsofnæmis-
sjúkdómur. Með ónæmisflúrskímu finnast í þekj-
unni komplement C3 og IgG mótefni sem beinast
gegn frumutengslum. Aðeins örfáum tilfellum af
pemphigus vulgaris í vélinda er lýst.
Sjúkratilfelli: Sextíu og átta ára kona var lögð á
lyflækningadeild Sjúkrahúss Akraness vegna kyng-
ingaróþæginda. Fyrstu einkenni komu þremur árum
áður og var þá við speglun lýst bólgu neðarlega í
vélinda. Ári fyrir innlögn var speglun endutekin og
þá lýst bólgu og þrengslum í efri hluta vélinda.
Skömmu síðar fékk sjúklingur þrálát sár í munnslím-
húð og blæðingar frá leggöngum. Vefjasýni tekin frá
munni og leggöngum sýndu pemphigus vulgaris.
Vegna vaxandi sársauka og tregðu við að kyngja var
sjúklingur lagður inn og efri hluta meltingarvegar
speglaður. Vélindaslímhúð var rauð og léttblæð-
andi. Ofanvert var væg þrenging. Sh'mhúðarsýni
sýndu breytingar dæmigerðar fyrir pemphigus
vulgaris og útfellingar IgG og C3 milli þekjufrumna.
Umræða: Alls hefur 18 tilfellum af pemphigus
vulgaris í vélinda verið lýst. Okkar tilfelli er hið
fyrsta á Norðurlöndum og annað í Evrópu. Allir
sjúklingar nema einn eru kvenkyns. Meðalaldur er