Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1996, Blaðsíða 40

36
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 31
mættu til skoðunar. Skráð voru tilfelli af kransæða-
stíflu hjá þátttakendum eftir ítarlega gagnaleit frá
1967-1992. Á sjúkrahúsum í Reykjavík og nágrenni
voru 1496 legur skráðar með greiningum 410.0 -
414.9 ( ICD 9 ) og á landsbyggðarsjúkrahúsum og
heilsugæslum fyrir brottfluttar konur. Skilmerkjum
MONICA rannsóknar fyrir kransæðastíflu var beitt
en dánarmein samkvæmt dánarmeinaskrá.
Þögul kransæðastífla var greind í einstaklingum
með merki um kransæðastíflu í hjartalínuriti án sögu
um einkenni. Ný tilfelli greindust hjá þeim sem
komu tvisvar og fengu slíkar línuritsbreytingar milli
heimsókna.
Niðurstöður: Alls hafði greinst kransæðastífla í
596 tilvikum hjá þátttakendum 31. desember 1992,
þar af leiddu 215 til dauða. Auk þess greindust 45
tilfelli af þögulli kransæðastíflu. Nýgengi þekktrar
kransæðastíflu er mjög aldursháð, er við aldursbilið
35-39 ára 22 tilfelli á 100.000 á ári, eykst í 1800 tilfelli
á 100.000 á ári við 75-79 ára aldur. Nýgengi þögullar
kransæðastíflu eykst úr 22 tilfellum á 100.000 á ári
við 35-39 ára í 252 tilfelli á 100.000 á ári við 75-79 ára
aldur.
Algengi þekktrar kransæðastíflu er mjög háð aldri
og almanaksári. Sé miðað við algengi ársins 1990 eru
130 tilfelli á 100.000 við 35 ára aldur. Aukning er
hröð með auknum aldri, um sextugt hefur það tífald-
ast og nær 5300 tilfellum á 100.000 við 75 ára aldur.
Algengi þögullar kransæðastíflu eykst úr 80 á
100.000 við 35 ára aldur, 920 á 100.000 við 65 ára og
eykst í 2040 tilfelli á 100.000 við 75 ára aldur.
Ályktun: Kransæðastífla er fátíð hjá yngri konum
en nýgengi þrefaldast við hverja 10 ára aukningu í
aldri eftir 55 ára. Algengi þekktrar kransæðastíflu
hjá konum er aldursháð og þrefaldast frá 1970-1990.
Þögul kransæðastífla hjá konum greinist í rannsókn-
inni, mat á þýðingu greiningar fyrir einstaklinginn á
eftir að koma í ljós.
E-52. Samband kembileitar og
raunverulegs háþrýstings
Gísli Baldursson*,**, Gunnar H. Gíslason*,**,
Helga I. Sturlaugsdóttir**, Þorkell Guðbrands-
son***
Frá *Heilsugœslustöðinni Egilsstöðum, **Sjúkra-
húsinu Egilsstöðum, ***Heilsustofnun NLFÍHvera-
gerði
Tilgangur: Að undanförnu hefur færst í vöxt að
bjóða upp á blóðþrýstingsmælingar við aðrar að-
stæður en venjulega hefur tíðkast. Tilgangur rann-
sóknarinnar er að kanna mun á mælingum við mis-
munandi aðstæður.
Aðferðir: Farið var í Kaupfélag Héraðsbúa Egils-
stöðum tvo föstudagseftirmiðdaga milli kl. 17:00 og
19:00 og boðið upp á blóðþrýstingsmælingu. Mælt
var með sjálfvirkum blóðþrýstimæli, AND UA-767.
Þeir sem mældust of háir voru boðaðir á heilsugæslu-
stöð þar sem blóðþrýstingurinn var mældur. Þeir
voru síðan sendir heim með sama mæli þar sem
gerðar voru sex mælingar á þremur dögum. Að því
loknu var blóðþrýstingur mældur aftur á heilsu-
gæslustöð.
Niðurstöður: Alls létu 125 mæla blóðþrýsting.
Kynjaskipting var jöfn og meðalaldur 40 ár. Liðlega
50% greindust með háþrýsting við hópmælinguna
miðað við staðla WHO (140/90 mmHg). Fyrir liggja
mælingar 26 (40%) þeirra sem mældust með
háþrýsting. Bráðabirgðaniðurstöður sýna að 20%
þeirra reyndust hafa háþrýsting samkvæmt heima-
mælingum. Meðallækkun í slagbilsþrýstingi frá hóp-
mælingu miðað við heimamælingu var 29,5 mmHg
(C.I: 24-35). Meðallækkun í hlébilsþrýstingi var 8,5
mmHg (C.1:4,5-12,5). Ef bornar eru saman stofu-
mælingar og heimamælingar var meðallækkun á
slagbilsþrýstingi 12,8 mmHg (C.1:9,5-16,1) og á hlé-
bilsþrýstingi 3,2 mmHg (C.I. 1.3-5,1).
Ályktun: Athygli vekur hve stór hluti þeirra sem
létu mæla sig við hópmælinguna voru með of há
gildi. Veruleg lækkun varð á blóðþrýstingi frá hóp-
mælingu miðað við heimamælingar. Þetta sýnir að
talsverður mismunur er á blóðþrýstingi eftir því hvar
mæling er gerð. Taka verður tillit til ólíkra aðstæðna
og áhrifa þeirra á viðmiðunargildi þegar boðið er
upp á mælingar á óhefðbundnum stöðum. Einnig
verður að taka tillit til stofuháþrýstings (White coat
hypertension) en marktækur munur var á lækkun
blóðþrýstings í heimamælingum miðað við stofu-
mælingar. Ekki er því sjálfgefið að blóðþrýstings-
mælingar sem boðið er upp á f verslunum, heilsusýn-
ingum og svo framvegis hafi mikið forvarnargildi og
geta ef til vill leitt til óþarfa notkunar heilbrigðis-
þjónustu í landinu.
E-53. Háþrýstingur meðal íslenskra
kvenna
Vilborg Þ. Sigurðardóttir*, Þórður Harðarson*,**,
Nikuiás Sigfússon***, Helgi Sigvaldason***
Frá *Háskóla íslands, **lyflœkningadeild Land-
spítalans, ***Rannsóknarstofu Hjartaverndar
Inngangur: Háþrýstingur er helsti áhættuþáttur
heilablóðfalls. Hlutfallslega fleiri konur en karlar
hafa háþrýsting síðar á ævinni. Flestar rannsóknir á
háþrýstingi hafa miðað að körlum, því er brýn þörf á
rannsóknum á háþrýstingi kvenna. Ekki hafa verið
birtar niðurstöður úr langtíma rannsóknum á
háþrýstingi meðal íslenskra kvenna.
Tilgangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að
safna saman upplýsingum og reikna út algengi, ný-
gengi og þróun ýmissa þátta yfir 25 ára tímabil.
Efniviður og aðferðir: Efniviður rannsóknarinnar
eru tveir áfangar úr Hóprannsókn Hjartaverndar frá
árunum 1968 og 1978, og tveir áfangar úr MONICA
rannsókninni frá árunum 1988 og 1993, alls 25 ára
tímabil með samtals 5414 konum á aldrinum 25-74