Sagnir - 01.10.1983, Blaðsíða 50

(£)T()o(yy — --- <rj 'b-y'jv
^{j)--t©»r(í>~-------------------VJ V - *“"
yjhynO^ ■q$í*&h4£> <Ojí&(&^ z.
fficpd&áp* Œytí&'<JZ jz**&}^ <£&
V
&*4kípS&
<P
„f>
f^^fji***Jk j~Í.Oi{ra^ jy^&y>
S flfQ^. 5»—y
---------- ^

öraí af skjalinu PRO, E1791270/54frá Bristol 1484; hér er getið íslendinga, fyrst Vilhjálms ogJóns sem
séu „servientes“ (þjónar/vinnumenn) tiltekinna manna og síðan eru nafngreindir tveir tnenn, sem hafi
ónafngreinda „pueros“ (sveina) frá tslandi í sinni þjónustu.
(laun) eða lýtur þetta að sölu barna úr land-
inu?
Voru börn til sölu?
I Lönguréttarbót segir enn:
. . . en þeir íslenskir menn sem burt gefa sín
börn eða selja útlenskum svari þar fyrir sem
íslensk lögbók vottar
Hér erum við komin að atriði sem mig
langar að gera að meginumtalsefni, útflutn-
ingi barna frá íslandi. Ekki býð ég upp á
tæmandi rannsókn, ætla aðeins að reifa
stuttlega það litla sem um þetta er vitað og
ýja að einni eða tveimur hugsanlegum skýr-
ingum.
í lýsingu sinni frá 1425 á framferði Eng-
lendinga á Islandi segir fulltrúi Danakon-
ungs, Hannes Pálsson, ma.:8
Þeir ræna einnig fjölda fólks, börnum og ung-
lingum á íslandi, ýmist með ofbeldi eða með
því að ginna einfalda, auðtrúa foreldra til
þess að láta þau af hendi fyrir smágjafir og
flytja þau síðan rænt eða keypt til Englands
og halda þeim þar í eilífri ánauð til þess að
þjóna sér en af þessum sökum verður landið
ísland fólkslaust og leggst á mörgum stöðum
í eyði.
Vafalaust gerir Hannes sem mest úr öllu en
í þessu atriði virðast Englendingar styðja
mál hans, amk. að nokkru. Einhver biskup
úr ríki Danakonungs var í borginni Lynn á
Englandi (Kings Lynn) árið 1429 og kvart-
aði við borgarstjóra og borgara um að ýmsir
menn í borginni flyttu börn frá íslandi og
seldu þau á ómannúðlegan hátt sem fanga.
48
Má telja víst að hér hafi verið á ferðinni Jón
Gerreksson Skálholtsbiskup. Útlendingur
(,,extraneus“) einn lýsti því þá að hann
hefði flutt pilt og stúlku frá íslandi og lofaði
að endurflytja þau næsta ár. íslandskaup-
maður nokkur vottaði að félagar sínir og
starfsbræður hefðu á sínum vegum ellefu
íslensk ungmenni (börn) en við eftir-
grennslan reyndust þau vera 8, að því er
virðist, 5 piltar og 3 stúlkur og var lofað að
skila þeim eða amk. 5 þeirra (4 + l).9
Ekkert kemur fram um það hvað hæft
væri í ásökun biskups um að börnin væru
seld sem fangar en Lynnverjar virðast hafa
tekið ásökun hans mjög alvarlega. Carus-
Wilson hefur sína skýringu á þessu, segir að
í Lynn hafi togast á hagsmunir íslandskaup-
manna og Björgvinjarkaupmanna þar sem
hinir síðarnefndu hafi orðið yfirsterkari og
viljað þóknast Danakonungi og erindreka
hans, biskupi.10 Danakonungur krafðist
þess að Englendingar keyptu allan sinn
íslandsfisk í Björgvin en þar munu Lynn-
verjar hafa átt mestra hagsmuna að gæta
allra Englendinga og meiri hluti þeirra þvt
viljað óbreytt ástand og friðsamlega sam-
búð við Danakonung.
Árið 1445 var duggari einn og félagar
hans tveir, en þeir voru báðir og etv. allir úr
biskupsdæmi Lynnar, kærðir fyrir að hafa
tekið pilt („cepit unum puerum“) á íslandi
og haft til að þjóna sér.n Björn Þor-
steinsson getur um tvær kærur af sama eða
svipuðum toga.12