Sagnir - 01.10.1983, Blaðsíða 15

Er einhver munur á sögukennslu
eftir aldri og skólastigi?
Mismunandi viðhorf kunna að koma
fram í svörum þeirra sem svara og má að
einhverju leyti skýra það með því að við-
komandi starfa við mismunandi skólastig.
I svörum Gunnars Karlssonar, Erlu
Kristjánsdóttur og Ingvars Sigurgeirssonar
er þó að okkar mati erfitt að finna ágreining
um hvaða munur sé á sögukennslu í fram-
haldsskóla og háskólum.
Erla Kristjánsdóttir segir:
Sögunám í framhaldsskólum er aðeins einn
liður f almennri menntun og ætti því að mið-
ast við áhuga og þarfir nemenda fremur en
ítarlega umfjöllun um inntak og sögulegar
staðreyndir. f háskóla velja nemendur trú-
lega sögu vegna áhuga á fræðigreininni og
ætti það að kalla á sérhæfðara nám og
kennslu. Inntakiðfer þá aðskipta meiramáli.
Ákveðin grundvallaratriði í kennslu eru þó
hin sömu á hvaða skólastigi sem er.
Gunnar Karlsson segir:
Háskólakennsla í sögu hlýtur að eiga að
skera sig verulega úr. Par ætti að leggja meg-
ináherslu á vinnubrögð, leikni, sagnfræðilega
hugsun og skilning á heimspekilegum grund-
velli fræðigreinarinnar. Mér dettur ekki í hug
að sagnfræðingar komist af án mikillar þekk-
ingar á sögu, en sú þekking ætti að koma við
vinnu með sagnfræðileg efni, rétt eins og allir
læra verulega mikið í sögu tímabils á því að
skrifa BA-ritgerð, jafnvel þótt hún fjalli um
níðþröngt efni.
I skólum þar sem saga er hluti af almennri
menntun hlýtur að vera meiri áhersla á að
kynna nemendum fortíðarþjóðfélög en
aðferðir sagnfræðinga. Og þó er vísast oft
skynsamlegt að kynna þau með verkefna-
vinnu sem kannski þarf ekki að vera gerólík
háskólaverkefnum. Nú er ekki skylda að taka
sögu í efsta bekkgrunnskóla, þannigað fram-
haldsskólinn gefur eins og er eina tækifærið til
að kenna verulegum hluta unglinga sögu eftir
að þeir hafa náð fullri hæfni til sértekinnar
(óhlutstæðrar) hugsunar. Það tækifæri vil ég
að við notum eins og unnt er, ekki til að skapa
sagnfræðingum atvinnu heldur til að gera sem
allra flesta hæfa til að lesa, hugsa og álykta
um þjóðfélagsmál. Ég sé ekki hvernig við
eigum að búa við lýðræði án þess.
Ingvar Sigurgeirsson segir að vitaskuld
hljóti að vera mikill munur á þeim við-
fangsefnum sem börn og fullorðnir ráði
við:
Hugsun barnsins er hlutbundin, það ræður
ekki við flókið samhengi eða skilgreiningar.
Hins vegar álít ég að í báðum tilvikum, hvort
sem um er að ræða unga eða aldna nemendur,
eigi að fást við mikilvægar spurningar, glíma
við frjó, skapandi og krefjandi viðfangsefni;
nemendur eiga að vera virkir, hugsa sjálfstætt
og draga eigin ályktanir. Ég vildi mega óska
þess að það stagl sem því miður einkennir
margar kennslustundir í öllum námsgreinum
og á öllum skólastigum víki fyrir lifandi starfi.
13