Sagnir - 01.06.1992, Qupperneq 14

-^yunía yzr/tfi
ENIE l>AYN
E POND
„íslendingar" komu víðar við sögu
í bandarískum kvikmyndum um og
upp úr 1990. í The Player eftir Robert
Altman, sem gerði það gott á Cann-
es-kvikmyndahátíðinni 1992, er t.d.
ein söguhetjan íslensk kona, „June
Gudmundsdottir", sem Greta Scacchi
leikur.2 Eftir frumsýningu myndar-
innar í Cannes var haldinn blaða-
mannafundur þar sem Altman og fé-
lagar voru spurðir spjörunum úr. Þar
var staddur íslenskur blaðamaður og
hann ákvað að grennslast fyrir um
það hvaðan hugmyndin um ísland
hefði komið þegar búið var að varpa
fram hverri spurningunni af annarri
um Hollywood, en lífið þar er dregið
sundur og saman í háði í myndinni.
fslenski blaðamaðurinn stóð upp,
fékk hljóðnema í hönd og hóf upp
raust sína:3 ,,„Eg heiti Omarsson og
kem frá íslandi...““ Lengra komst
hann ekki því troðfullur salurinn
sprakk úr hlátri. „Brandari ársins."
Þeir sem sátu fyrir svörum voru
lengi að jafna sig eftir hláturskastið.
Loks gat handritshöfundurinn svar-
að: „„Okkur vantaði bara eitthvað
nógu fáránlegt og Jarlægt öllu því
sem er í myndinni. Altman kom
strax með ýmsar hugmyndir um ís-
land, en ég skildi ekkert í þeim. Ég
skil þær ekki enn.““ Altman bætti
við: „„Það er ekkert að marka. Hann
skilur ekki myndrænar hugmynd-
ir.““ Skömmu eftir blaðamannafund-
inn hitti íslendingurinn hinn heims-
fræga hrollvekjuleikara Cristopher
Lee. Þeir tóku tal saman og ekki leið
á löngu uns Lee spurði: „„Hefur þú
séð The PlayerV‘“ Sá íslenski játti því.
Lee hélt áfram og hló hátt: „,June
Gudmundsdottir! Fannst þér það ekki
fyndið?““
Það var svo sem ekkert nýtt af nál-
inni að skopast væri lítillega að ís-
lendingum í bandarískum kvik-
myndum en þjóðin hafði tekið
brandarana misjafnlega nærri sér.
Um miðja 20. öld voru landsmenn
sérstaklega hörundsárir, þá gátu þeir
ekki hlegið með og grínið þótti langt
frá því að vera saklaust.
Norska frænkan í Iceland
Bandaríska kvikmyndatímaritið
Modern Screen var löngum í hávegum
haft á íslandi. Bíóáhugafólk fékk þar
fregnir af því helsta sem var á döfinni
í draumasmiðjunni Hollywood, í
bland við ævintýralegar sögur af hetj-
um hvíta tjaldsins. Þegar blaðamenn
Morgunblaðsins flettu nýjasta hefti
ritsins í september 1942 rákust þeir
fljótlega á grein þar sem skýrt var frá
dans-, skauta- og söngvamynd sem
átti að frumsýna vestanhafs innan tíð-
ar og hafði Reykjavík að sögusviði.
Eftir lestur greinarinnar runnu á þá
tvær grímur því söguþráðurinn virt-
ist með ólíkindum og efnið eiga lítið
skylt við lífið í höfuðstað fslands á
styrjaldarárunum. Morguttblaðið greindi
landsmönnum frá tíðindunum, en
fyrirsögn blaðsins sagði mikið um
álit þess á myndinni Iceland:4 „Fárán-
leg kvikmynd, sem er látin gerast í
Reykjavík". Ýmislegt undarlegt
hafði komið frá háborg kvikmynda-
iðnaðarins og landsmenn höfðu oft
skemmt sér í bíóhúsum bæjarins, en
þegar grínið var á kostnað þeirra
sjálfra horfði málið talsvert öðruvísi
við. Og ekki bætti úr skák að titil-
hlutverkið var í höndum hinnar
heimsfrægu norsku skautadrottning-
ar Sonju Henie.
Sonja Henie var fædd árið 1912 og
hafði heillað heiminn með leikni sinni
á skautum. Ung að árum fór hún að
renna sér, varð Noregsmeistari í
skautaíþróttum aðeins fjórtán ára
gömul og heimsmeistari fimmtán
ára. Og áfram hélt hún. Á þrennum
vetrarólympíuleikum í röð, 1928,
1932 og 1936, hreppti hún gullverð-
laun og sló hvert heimsmetið af
öðru. Að þessu búnu gerðist hún
skautadansari að atvinnu, setti upp
viðamiklar sýningar og ferðaðist
víða. Jafnframt tók hún stefnuna á
Hollywood, vildi hasla sér völl í
kvikmyndum. I kvikmyndaborginni
átti Sonja mikilli velgengni að fagna.
Nafn hennar varð strax á hvers
manns vörum og fljótlega varð hún
ein skærasta stjarna Twentieth Cent-
ury-Fox-kvikmyndaversins. Snilldar-
taktar Sonju á ísnum drógu fólk í
bíóhúsin í stríðum straumum.5
fslendingar höfðu fylgst af áhuga
með glæsilegum ferli Sonju Henie og
glaðst yfir velgengni þessarar norsku