Sagnir - 01.06.1992, Síða 64

líka bókum fyrir félagið og komu sér
á stuttum tíma upp álitlegu safni,
rösklega 400 titlum árið 1927, af ís-
lenskum bókum og blöðum og þýsk-
um bókum um íslenskt efni. Lang-
flestir félagsmenn voru Þjóðverjar en
nokkrir frá öðrum löndum, s.s.
Austurríki, Danmörku, Svíþjóð og
fslandi sjálfu. Þeir borguðu visst
árgjald en fengu í staðinn sent árs-
fjórðungsritið Mitteilungen der Island-
freunde. Forleggjari tímaritsins, og
um tíma jafnframt gjaldkeri félagsins,
var Eugen Diederichs. Að nafninu til
fjallaði ritið einnig um Færeyjar en
aðeins einn höfundur sinnti því efni.
Félag Islandsvina óx og dafnaði á
Weimartímanum. í upphafi tímabils-
ins voru félagsmenn um 200 talsins
en tala þeirra hafði tvöfaldast í lok
þess. Tímaritið kom út reglulega og
eftir að hafa lifað af verðbólguárin
1922-23 með hjálp erlendra félaga var
ljóst að útgáfan stóð undir sér. Ferða-
sögum fjölgaði er leið á þriðja ára-
tuginn enda höfðu æ fleiri tækifæri til
að ferðast til „fyrirheitna landsins".
Fdátindi sínum náði starfsemin um
1930 en þá konr út Alþingishátíðarrit
upp á yfir 100 blaðsíður. Þetta var
reyndar sá tími þegar samskipti þjóð-
anna stóðu hæst á þessari öld, frjáls
viðskipti landanna blómleg, sömu-
leiðis þýsk menningaráhrif á íslandi
og íjöldi íslenskra námsmanna í
Þýskalandi hlutfallslega mestur.
Þegar fyrst er flett í gegnum Mit-
teilungen der Islandfreunde stingur í
augu hve nrikið rúm fornsagan og
fornbókmenntirnar fá, fyrst og
fremst Eddurnar og Islendingasögur.
Umfjöllun um þennan bókmenntaarf
Islendinga var aðalefni tímaritsins. 1
öðru sæti kom landafræði og jarð-
fræði en þar áttu þeir orðið sem sjálfir
höfðu heimsótt Island og stundað þar
rannsóknir. fslenskt nútímamannlíf,
atvinnuvegir og menning féllu mjög í
skuggann af fortíð og náttúru en
samt var slíkt efni ekki alveg látið
sitja á hakanum. Þar voru á ferðinni
greinar um íslendinga samtímans úr
menningar- og jafnvel stjórnmálalífi,
þýðingar ljóða nítjándualdarskáld-
anna eða úr verkum samtímahöf-
unda. Ritdóma um íslenskar bækur
eða bækur um íslenskt efni var einnig
að finna í hverju tölublaði auk frétta-
pistils sem birtist í lok hvers blaðs
um atburði á íslandi, framkvæmdir
og helstu tíðindi af samskiptum þjóð-
anna tveggja. Lesandi Mitteilungen der
Islandfreunde gat því fylgst nokkuð
með því sem var að gerast á íslandi,
gægst örlítið inn í heim nútímafólks á
þessari einstöku eyju ásamt því að
læra um sögu hennar og umhverfi.
I hópi þeirra sem skrifuðu í tíma-
ritið voru norrænufræðingar fjöl-
mennastir. Meðal þeirra voru And-
reas Heusler, Paul Herrmann og
Gustav Neckel af eldri kynslóðinni,
allt virtir fræðimenn og kunnir fs-
landsvinir. Meðal þeirra yngri ber
hæst Hans Kuhn og Reinhard Prinz.
Þeir stunduðu báðir nám í Háskóla
íslands á þriðja áratugnunr og fengu
mikla ást á landi og þjóð.
Margir náttúruvísindamenn skrif-
uðu í Mitteilungen en fáir þeirra reglu-
lega og helgaðist það vafalaust af því
að þeirra fræðigrein var ekki bundin
við ákveðna þjóð eða heimshluta. Þeir
skrifuðu um ýmis efni s.s. eldfjöll,
jökla, fuglalíf og veðurfar. Annars
skiptust menn ekki að öllu leyti í hópa
eftir áhugasviðum, t.d. rituðu norræn-
ufræðingamir ekki síður landslagslýs-
ingar en náttúrufræðingarnir og þeir
síðarnefndu áttu til að krydda frásagnir
sínar fornum sögum.
Útgáfa Mitteilungen der Islandfreun-
de sýnir einstakan íslandsáhuga Þjóð-
verja og tímaritið átti sér ekki hlið-
stæður utan Norðurlandanna. ís-
lenskt menningarefni birtist yfirleitt í
tímaritum sem fjölluðu um Norður-
löndin í heild, s.s. Nordens Kalender
(Gautaborg frá 1930), Le Nord
(Frakklandi 1938). Breska tímaritið
Saga Book of the Viking Society og hið
ameríska Islandica voru uppfull af ís-
lensku efni en það takmarkaðist við
fornbókmenntir og sögu. Auk þess
höfðu þessar útgáfur ekkert fslands-
vinafélag á bak við sig. Eina erlenda
tímaritið um Island sem jafnaðist á
Dr. Eugen Diedcrichs var meðal þeirra forlcggjara á Weimartímanum sem gátu sér orð fyrir
að luigsa ckki um pyngjuna en gefa einungis út menningarefni að cigin smekk. Helsta afrek
hans var „Thuleritröðin" svonefnda, íslensk fornrit íþýskri þýðingu. Norrœnufrœðingur-
inn og nasistinn Hatis Naumann hreifst mjög að hinni þjóðlegu útgáfustarfsemi og lét svo
um mœlt að „Mussolini myndi krýna slíkan forleggjara ’fóðurfóðurlandsins’.
62 SAGNIR