Sagnir - 01.06.1992, Blaðsíða 68

Nes
| Múli
I Grenjaðarstaður
Hrafnagil
Kaupangur
Þingeyrar
Auökúia
(Svínavatn
Desjarmýri
Klippstaður j
Dvergasteinn J
,Staðarstaður
Laugardælir
Hraungeröi
Gunnarsholt
Keldur
100 km
Sóknirnar sem könnunin á ofbráðum barneignum á tímabilinu 1785-1845 náði til.
Tafla 1. Hlutfallsleg skipting barneigna 1785-1845.
fyrir innan yfir samtals alls
1785-1790 13 33 53 99 90
1791-1800 16 31 53 100 189
1801-1810 25 29 46 100 142
1811-1820 17 28 54 99 127
1821-1830 22 22 56 100 228
1831-1840 24 20 56 100 221
1841-1845 18 28 54 100 130
1785-1845 20 26 54 100 1127
vígslu. Ljóst er af töflunni að tals-
verður hluti fólks eignaðist börn áður
en það lét pússa sig saman, sem er í
fullu samræmi við niðurstöður Gísla
Ágústs Gunnlaugssonar.10 Fimmta
hvert par átti barn fyrir. Gifting hef-
ur staðið fyrir dyrurn og fólki ekki
þótt ástæða til að draga samfarir fyrst
svo var. Eins gat efnaleysi tafið fyrir
vígslu. Annar möguleiki er reyndar
að ólétta hafi orðið til þess að fólk var
látið gefa sig saman, en ómögulegt er
að segja hvað var algengast.
Nokkur munur var á milli svæða,
sem sést á töflu tvö. Þannig var hlut-
fall ofbráðra barneigna hæst í Staða-
staðarsókn, 29 af hundraði en lægst í
sóknum Odda, Keldna og Gunnars-
holts, 18 af hundraði en hlutfall hjóna
sem áttu börn fyrir giftingu hæst í
austfirskum sóknum, 32 af hundraði
en lægst meðal Þingeyinga, fimm af
hundraði. Sé lauslæti af þessu tagi
mælikvarði á siðferði fólks og sveita
var ástandið best í Árnessýslu og
Suður-Þingeyjarsýslu, en verst í Mú-
lasýslum og Snæfellsnessýslu.
4
Samtals voru skráðar 1678 giftingar
við þessa rannsókn og fundust 1127
fæðingar sömu hjóna eða 67 af
hundraði, sem gera tvo þriðju og má
telja gott. Litlar breytingar voru á því
Tafla 2. Hlutfall á einstökum svæðum 1785-1845.
fyrir innan eftir samtals fjöldi
Snæfellsnessýsla 30 29 42 101 132
Barðastrandarsýsla 23 22 55 100 86
Húnavatnssýsla 22 30 48 100 136
Eyjafjarðarsýsla 14 29 57 100 270
Suður-Þingeyj arsýsla 5 35 60 100 101
Múlasýslur 32 29 39 100 112
Rangárvallasýsla 28 18 54 100 174
Árnessýsla 9 19 72 100 116
Samtals 20 26 54 100 1127
66 SAGNIR