Nýtt Helgafell - 01.04.1957, Síða 47

BÓKMENNTIR
41
mér til að finna eitthvað smávegis að bók-
inni hreint tæknilega að því leyti er viðvíkur
hlutverki hennar að vera aðgengilegt heim-
ildarit um íslenzkar víkingaaldarminjar. Ég
get t.d. sem landfræðingur með nokkra nasa-
sjón af kortum og þýðingu þeirra gagnrýnt
það, hversu lítið er af kortum í bókinni. Þetta
rýrir ekki svo neinu nemi gildi hennar sem
vísindarits, en það rýrir gildi hennar sem
uppsláttarbókar, einkum fyrir erlenda fræði-
menn, sem fyrir löngu eru búnir að læra
það, sem íslenzkir fræðimenn eiga flestir
ólært enn: að notfæra sér kort, þar sem því
verður við komið. Fyrir utan nokkur risskort
af afstöðu kumla, eru aðeins tvö kort í bók-
inni. Tuttugu hefði verið nær lagi. Þar eð
fundarstaðir kumlanna eru ekki nema 123,
hefði verið hægurinn hjá að setja þau öll
á kort með númeri við hvert og eitt, hinu
sama og er í kumlatalinu. Það kort af fundar-
stöðum kumla, sem í bókinni er, er þó miklu
betra en ekkert og raunar ágætt dæmi þess,
hversu þýðingarmikil kort eru til glöggvunar
og almenns yfirlits. Þau geta verið á við
margar textasíður og orðið tilefni margra
hugleiðinga. Svo er um þetta kort. Sumum
af þeim spurningum, sem það vekur, er
svarað í bókinni, t.d. þeirri, hversvegna svo
áberandi margir fundarstaðir kumla eru í
Rangárvallasýslu. Svarið er: uppblásturinn.
Af 21 fundarstað þar hefur 15, eða 71%,
blásið upp. En öðrum spurningum er erfið-
ara að svara. Hvemig stendur t.d. á hinum
mikla mun á tölu kumlafunda í Borgafjarðar-
héraði og Fljótsdalshéraði. Þessi héruð eru
þó næsta lík um margt, landslag, jarðveg
og sjálfa strúktúr byggðarinnar, og hafa að
öllum líkindum lengst af verið svipuð um
þéttbýli.
Gaman hefði verið, svo nefnt sé dæmi, að
setja á kort öll þau kuml, þar sem áttahorf
líkanna eru kunn, og sýna þau áttahorf
með örvum. Myndi það m.a. hafa verið til
glöggvunar um það, hvort landslag eða
stefna til sjávar hafi ráðið hér nokkru um.
Æskilegt hefði einnig verið að sýna á smá-
kortum fundarstaði ýmissa þeirra tegunda
forngripa, sem um er rætt, kúptra nælna,
þríblaða nælna o.s.frv. Án korts er bæði
seinlegra og erfiðara, einkum fyrir útlend-
inga, að átta sig á dreifingu þessara hluta.
Frá sjónarmiði almennra íslenzkra les-
enda, sem lítt þekkja til fomminjafræði, hefði
verið æskilegt, að í bókinni hefðu verið mynd-
ir af sumum þeim útlendu gripum, sem
samanburður er gerður við, svo að þeir gætu
með eigin augun gert þennan samanburð.
En myndirnar eru svo margar í bókinni, eða
nær 200, að skiljanlegt er, að höfundi eða
forlaginu hafi ekki þótt þar á bætandi. Ann-
ars hefur Norðri ekkert sparað til að gera
bókina vel úr garði bæði um pappír og
prentun ag frágang allan, og viðurkenning-
arverð er sú hugulsemi við kaupendur með
óbrjálaðan smekk um útlií bóka, að hafa
ekki allt upplagið svart á kili. Þessir svörtu
bókakilir, meira eða minna útbíaðir af falskri
gyllingu, em sannkölluð plága hérlendis.
—o—
Þrátt fyrir hina gleðilega miklu bókaút-
gáfu á Islandi, er það fremur sjaldgæfur við-
burður, að út komi bók, sem fullyrða má um,
að hún muni um langan aldur verða talin
grundvallarrit. Doktorsritgerð Kristjáns Eld-
jáms er í tölu slíkra bóka. Sjálfsagt verður
einhverjum af niðurstöðum bókarinnar hagg-
að fyrr eða síðar. Slík em örlög vísindalegra
ályktana. En sjálfur grundvöllurinn mun
standa lítt raskaður eftir sem áður, og á
honum geta aðrir reist nýjar byggingar. 1
stuttu máli: þetta er bók sem blífur.
Sigurður Þórarinsson.
Gott hjá strák
Jóhann Hjálmarsson: Aungull í
tímann. Ljóð. — Útgef. höf. — 1956.
Aungull í tímann heitir bókin, 62 eru síð-
urnar, 36 kvæðaheiti, höfundurinn verður
einu ári betur en sextugur um næstu alda-
mót. Þá mun vonandi svo komið högum ísl.
bókmenntafræðinga að þeir geta gefið sér
tíma til að gaumgæfa samtíða skáldskap,
en eru ekki aftur í grárri forneskju eins og