Nýtt Helgafell - 01.04.1957, Page 50

44
HELGAFELL
að nokkur mannanna verk séu ódauðleg,
og jafnvel hin dýrlegasta list á yfir sér þá
hættu, að sambandið við höfund hennar
rofni með öllu. Um þetta eru liðnir meistar-
ar í tónskáldskap heimsins ljóst dæmi. Hár-
nákvæmur eltingaleikur við handrit höfund-
arins á einn saman langt í land, þegar ferð-
inni er heitið að kjarna verksins og hjarta
listamannsins, og einungis skáldleg skyggni
og frómleg elja hins ábyrga kunnáttumanns
samanlögð geta skilað okkur þangað áleið-
is. Hin háskalega skilgreining milli skap-
andi og túlkandi listamanna segir berleg-
ast til um þennan vanda.
Það er ekki að ófyrirsynju, að þessar hug-
leiðingar sækja á mann eftir að hafa farið
upp í Þjóðleikhús til að eiga þar stutta
kvöldstund með meistaranum Mozart. Óper-
ur hans eru fullkomnustu verk sinnar teg-
undar og Töfraflautan einn af stórbrotnustu
söngleikjum er hann samdi. En einmitt þetta
verk er að sama skapi á margan hátt vand-
meðfarnara en aðrar óperur Moxarts, og
meðan ekki hefur verið betur búið að hljóm-
sveitinni í Þjóðleikhúsinu, mátti flutningur
þess, vægast sagt, teljast til nokkurrar of-
dirfsku, og kemur þar þó fleira til. Hér vant-
ar m. a. tilfinnanlega ýmsa söngkrafta, eink-
um í sum minni hlutverkin, sem þó skiptir
miklu máli um heildaráhrif sýningarinnar.
En þá er samt ónefndur sá aðilinn, sem halda
á Ólympseldinum lifandi og fer með lykla-
völdin að rúnaletri meistarans. f flutningi
hinna færustu stjómenda eru óperur Mozarts
sem streymandi lífið, jörð í blóma, hamingu-
söm fjallalind í tindrandi morgunsól eða
reginfljót í vorleysingum, sem öllu ryður úr
vegi. En yfir öllu þessu innblásna verki hvílir
andi fegurðar og umburðarlyndis, sem með
töfrasprota ríkrar mildi lægir fallvötn manns-
hugans og storma óþolinmæðinnar. Það er
engin tilviljun, að önnur aðalpersóna leiks-
ins er fuglasalinn Papagenó, ráðvilltur í
heimi veruleikans og lætur hverjum degi
nægja sína þjáningu, en syngur ástaróð um
tilveruna í tíma og ótíma. Meistarinn hefur
lánað hinum óhátíðlega förunauti hörpu sína
og vizkustein, svo að listin megi gefast
hverju því barni jarðarinnar, sem heldur
augum sínum opnum og sál sinni vakandi.
En með ílutningi Þjóðleikhússins á Töfra-
flautunni var miklum verðmætum sóað og
óeigingjarnt starf unnið fyrir gýg. Stjórn-
andinn var einhvern veginn utan gátta og
sambandið við meistarann slitrótt, eða líkast
sem á misheppnuðum andafundi. Dauf, óná-
kvæm og hikandi hljómsveitarstjórn getur
aldrei skapað rismikla list, enda var þáttur
sveitarinnar að þessu sinni hörmulegri en
orð fái lýst. Sennilega verður þó ekki hljóm-
sveitarstjóranum einum um kennt. Hljóm-
sveitin er lokuð niðri í djúpri gryfju og á
vissulega erfitt um vik, en samt mun mörg-
um hafa orðið hugsað til útlendra stjóm-
enda, sem tekizt hefir, að vísu kannske með
næstum ofurmannlegu átaki, að lyfta sveit-
inni upp úr þeirri niðurlægingu, sem hún
virtist kunna svo vel við sig í að þessu sinni.
Aðalhlutverk óperunnar voru skipuð okkar
beztu söngkröftum, Þuríði Pálsdóttur, Kristni
Hallssyni, Þorsteini Hannessyni, Jóni Sigur-
björnssyni, svo nokkrir séu nefndir, og var
söngur þeirra og leikur víða með miklum
ágætum. Sérstaklega var þó tvísöngur þeirra
Þuríðar Pálsd. og Kristins Hallssonar í „Bei
Manner, welche Liebe fuhlen" hrein og
minnisstæð list. Þorsteinn Hannesson, Stina
Britta Melander og Jón Sigurbjömsson nutu
sín sjaldan til fulls vegna þess, hversu stuðn-
ingurinn frá hljómsveit og hljómsveitarstjóra
var öryggislaus og fálmkenndur.
Lárus Pálsson annaðist leikstjórn. Hann
hefur áður sýnt, í samvinnu við erlenda
hljómsveitarstjóra, að hann er ekki síður
fær um að setja á svið söngleiki en leikrit.
Dr. Urbancic hefur nú verið fastráðinn
hljómsveitarstjóri Þjóðleikhússins og verður
naumast sagt annað en vel sé farið af stað.
FLUTNINGUR Sinfóníuhljómsveitar Islands
á óperunni „II Trovatore", sem fram fór í Aust-
urbæjarbíói í nóvember, er skemmtilegasta
nýmælið í tónlistarlífinu það sem af er þess-