Sveitarstjórnarmál - 01.03.1997, Side 12

Minnisvarði um hjónin Carl Guömundsson kaupmann og Petru Jónsdóttur en Carl hóf hér versl-
unarrekstur fyrir 100 árum. Ljósm. Bjarni Gíslason.
Þorp við sjávarsíðuna, eins og Stöðvarfjörður. byggja
afkomu sína eingöngu á fiskvinnslu og því skiptir staða
hennar mestu máli um framtíð plássanna. A meðan það
er látið viðgangast að aflaheimildir safnist á fárra hend-
ur og fiskvinnslan flyst út á sjó eiga þessi þorp sér ekki
viðreisnar von. Fólk flýr til höfuðborgarsvæðisins og lái
því hver sem vill þegar kjör þess við ftskvinnslu eru eins
og raun ber vitni.
Fram hafa komið ýmsar hugmyndir til lausnar þessum
vanda og einhverra hluta vegna hafa menn einblínt á
sameiningu sveitarfélaga. Að ntínu mati er það álíka og
að spila á fiðlu rneðan Róm brennur, því miklu róttækari
lausnir þurfa að finnast ef snúa á þessari þróun við.
Á okkar svæði hefur verið gerð tilraun til að sameina
annars vegar fjóra hreppa, Búðahrepp, Fáskrúðsfjarðar-
hrepp, Stöðvarhrepp og Breiðdalshrepp, og svo hins
vegar þá tvo síðastnefndu. Báðar voru þessar tillögur
felldar með afgerandi meirihluta og hefur hrepparíg og
heimóttarskap verið kennt um. Mönnum er frjálst að
nefna hlutina þeim nöfnum sem þeim sýnist en ég leyfi
mér að fullyrða að ástæðumar að baki þessu séu allt aðr-
ar. Þær eru nákvæmlega þær sömu og koma í veg fyrir
að ísland sæki unt aðild að Evrópusambandinu; óttinn
við að láta af hendi stjóm eigin mála og óttinn við stór-
fellda röskun á undirstöðuatriðum í lífi fólks. Þar er
hægt að nefna atvinnumál, skólagöngu, fasteignir og
fleira.
Hefði fyrri tillagan verið samþykkt væri hér nú eitt
sveitarfélag sem hefði tæplega 1500 íbúa en það væri
jafn vanmáttugt og hvert hinna núverandi sveitarfélaga
um sig. Vilji menn liugsa stærra og gera allt Austurland
að einu til þremur sveitarfélögum vakna ýmsar spurn-
ingar og ég á ekki svar við
þeim. Hvemig yrði kjöri bæj-
arstjómar háttað? Yrði sveit-
arfélaginu skipt í „kjördæmi“
til að tryggja minni byggðum
málsvara í bæjarstjóm? Vilja
menn halda öllum fjórðungn-
um í byggð eða yrðu „óhag-
kvæmar" byggðir látnar
deyja drottni sínum eins og
reyndar er nú þegar að ger-
ast? Ég vil biðja lesendur að
hafa hugfast að um mun
meiri vegalengdir er að ræða
en t.d. á norðanverðum Vest-
fjörðum og því er erfitt að
leysa samgönguvandann jafn
glæsilega og gert var þar.
Það þarf annað og meira til
en sameiningu sveitarfélaga.
Það verður að gera fisk-
vinnslunni kleift að borga
mannsæmandi laun, því fyrr
verður ekki hægt að ætlast til að fólk vilji búa í litlum
sjávarplássum. Breyta verður fiskveiðistefnunni og út-
hluta byggðarlögum kvóta með tilliti til veiðireynslu og
landaðs afla undanfama áratugi. Það á jafnt við um bol-
fisk og uppsjávarfiska. Síðan verður að setja afdráttar-
lausar og samræmdar reglur um afnot af kvótanum og
veiðileyfagjald til sveitarfélaganna fyrir afnotin, því rétt
eins og í grunnskólamálum þá em sveitarstjómarmenn í
meiri tengslum við þarfir almennings en vansvefta full-
trúar okkar við Austurvöll.
Eins og fram kom í upphafi þessarar greinar, þá er
blómlegt mannlíf á Stöðvarfirði í dag og í fyrsta skipti í
nokkur ár fer okkur fjölgandi. Hvort sú fjölgun heldur
áfram eða er bara tilviljunarkennd skal ósagt látið þótt
auðvitað voni ég að byggðarþróunin sé að snúast við.
Þær hugmyndir sem viðraðar eru hér á undan tel ég vera
grunnforsendur þess að unnt sé að halda lífi í minni
byggðum landsins.
Vandinn sem við okkur blasir er nefnilega sá að
stjórnvöld hafa ekki borið hag þess fólks fyrir brjósti
sem býr í hinum dreifðari byggðum landsins, heldur
virðist eins og hagsmunir fjármagnseigenda ráði ferðinni
að mestu leyti. Á meðan svo er skiptir engu máli hvað
sveitarstjórnarmenn gera; stór hluti landsbyggðarinnar
mun fara í eyði en kannski er það einmitt ætlun valdhafa,
ley nt og ljóst.
Ég vil að lokum taka það fram að þær skoðanir sem
settar eru fram hér á undan eru mínar eigin en ekki
hreppsnefndar Stöðvarhrepps.
6