Sveitarstjórnarmál - 01.03.1997, Blaðsíða 56

STJÓRNSÝSLA
sýslustigi ákvörðun er tekin, en það hefur þau áhrif að
aðili þarf ekki að tæma aðrar kæruieiðir innan stjórn-
sýslunnar áður en til hennar er leitað. Urskurðir nefndar-
innar eru endanlegir og verður þeim því ekki skotið ann-
að innan stjómsýslunnar. Það hefur jafnframt þau áhrif
að úrskurðir hennar hafa fordœmisgildi fyrir önnur
stjórnvöld, en það stuðlar að auknu samrœmi í fram-
kvæmd laganna. Til að svo megi verða er mælt svo fyrir
í 19. gr. uppl. að nefndin skuli árlega gefa út úrskurði
sína eða útdrætti úr þeirn.
Kceruheimild
Urskurðarnefnd um upplýsingamál leysir aðeins úr
ágreiningi um úrlausn máls á grundvelli upplýsingalaga.
Sé réttilega leyst úr máli á öðrum lagagrundvelli verður
slík úrlausn ekki kærð til nefndarinnar, heldur aðeins
eftir hefðbundinni kæruleið til æðra stjómvalds, ef það
er fyrir hendi, sbr. 26. gr. stjómsýslulaga. Urskurðar-
nefndin metur hins vegar sjálf þann úrlausnargrundvöll
sem stjórnvald hefur byggt ákvörðun sína á og getur
tekið mál til meðferðar heyri það undir upplýsingalög,
jafnvel þótt stjómvaid það er í hlut á hafi metið lagaskil
með öðrum hætti.
Urskurður úrskurðarnefndar um upplvsingamál frá 27.
ianúar 1997 í málinu nr. A-2/1997: Rannsóknastofnun
uppeldis- og menntamála hafði tilkynnt kæranda að leitað
hefði verið álits tölvunefndar á beiðni hans um aðgang að
skjölum og gögnum í vörslu hennar um meðaltal úr sam-
ræmdum prófum í 10. bekk einstakra grunnskóla árin
1995 og 1996 og að ekki yrði unnt að afgreiða hana fyrr
en það álit lægi fyrir. Úrskurðamefnd um upplýsingamál
taldi tilkynningu rannsóknastofnunarinnar fela í sér synjun
um að veita aðgang að umbeðnum gögnum samkvæmt
upplýsingalögum þar eð svo virtist „sem stjómvaldið telji
beiðnina falla undir lög nr. 121/1989, um skráningu og
meðferð persónuupplýsinga, sbr. 2. mgr. 2. gr. upplýsinga-
laga“.
Kæruheimildin er bundin því skilyrði að ágreiningur
sé uppi um annað tveggja, skyldu stjómvalds til þess að
veita aðgang að gögnum eða skyldu þess til að veita að-
gang í formi ljósrits af skjali eða afrits af öðrum gögn-
um. Eins og fram kernur í framangreindum útdrætti get-
ur sá ágreiningur t.d. birst í því að stjómvald telji bera
að leysa úr máli á grundvelli annarra laga en upplýs-
ingalaga.
Málsmeðferð
Sá einn sem synjað er getur verið aðili að kærumáli til
úrskurðamefndarinnar. Aðili sem telur sig eiga hags-
muna að gæta af því að ekki verði veittur aðgangur að
tilteknum gögnum, t.d. vegna þess að þar er fjallað um
einkamálefni hans, getur því ekki kært ákvörðun stjóm-
valds um að veita aðgang að þeim til úrskurðamefndar-
innar. Hann gæti á liinn bóginn kært stjómvald til lög-
reglu eða ríkissaksóknara teldi hann að ákvæði laga um
þagnarskyldu hefðu verið brotin með veitingu upplýs-
inganna.
Samkvæmt 1. mgr. 16. gr. uppl. skal kæra til nefndar-
innar vera skrifleg og fram komin innan 30 daga frá því
að aðila barst tilkynning um synjunina. Eðli máls sam-
kvæmt þarf nafn kæranda og póstfang að koma fram, til-
greining á hinni kærðu ákvörðun og því stjómvaldi sem
hana tók. Vegna kærufrests þarf kærandi að greina frá
því hvenær honum var tilkynnt um hina kærðu ákvörð-
un. Jafnframt þarf hann að skýra frá hvers hann óskar og
af hvaða ástæðu hann telur hina kærðu ákvörðun ranga
að efni til. Með kæru skulu fylgja nauðsynleg gögn, s.s.
ljósrit af beiðni um upplýsingar og hinni kærðu af-
greiðslu, hafi hún verið tilkynnt skriflega, en munnlega
tilkynnt synjun verður væntanlega einnig eftir atvikum
talin kæranleg skriflega til nefndarinnar. Hirði stjómvald
ekki um að svara beiðni um aðgang að upplýsingum eða
dragi það óhóflega á langinn er skv. 4. mgr. 9. gr. stjóm-
sýslulaga heimilt að kæra það til þess stjórnvalds sem
ákvörðun í málinu verður kærð til. Enn hefur ekki reynt
á hvort úrskurðamefndin telur slík málsatvik kæranleg til
nefndarinnar meðan gagnger synjun er ekki komin fram,
en a.m.k. eru þau kæranleg eftir hefðbundnum leiðum,
sé æðra stjómvald fyrir hendi.
Upplýsingalög búa úrskurðamefndinni ekki heimild til
að taka kærugjald af aðila máls. Af þeim sökum er með-
ferð og úrskurður nefndarinnar aðila máls að kostnaðar-
lausu.
Samkvæmt rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga,
sbr. 4. mgr. 16. gr. upplýsingalaga, ber nefndinni að sjá
til þess að mál sé nægilega upplýst áður en hún kveður
upp úrskurð sinn. Venjulega veitir hún stjórnvaldi því
sem í hlut á stuttan frest til að lýsa viðhorfi sínu til
kæmnnar og rökstyðja ákvörðun sína, hafi rökstuðningur
ekki komið fram áður. Á grundvelli rannsóknarskyld-
unnar og kærusambands stjórnvalda við nefndina ber
hlutaðeigandi stjórnvaldi einnig að láta nefndinni í té
þær upplýsingar sem málið snýst um, liggi þær á annað
borð fyrir.
Þegar úrskurður er upp kveðinn er hann tilkynntur
kæranda og viðkomandi stjómvaldi eins skjótt og verða
má, sbr. 17. gr. uppl., og ber stjómvaldinu að bregðast
við úrskurðinunr jafnskjótt og hann er birtur því, nema
það ákveði að leita eftir því úrræði sem boðið er í 18. gr.
uppl.
Ef stjórnvald er ekki sátt við niðurstöðu úrskurðar-
nefndarinnar getur það á grundvelli 18. gr. uppl. leitað
eftir því við nefndina að hún fresti réttaráhrifum úrskurð-
ar með það fyrir augum að bera hann undir dómstóla. I
athugasemdum við fmmvarp það er varð að upplýsinga-
lögum kemur fram að heimild þessari beri aðeins að
beita í undantekningartilvikum. Fallist nefndin á beiðn-
ina ber henni að binda frestunina því skilyrði að stjóm-
vald óski eftir svokallaðri flýtimeðferð einkamáls skv.
XIX. kafla laga nr. 91/1991, um meðferð einkamála.
50