Sveitarstjórnarmál - 01.08.1997, Síða 20

UMHVERFISMÁL
Samstarf sveitarfélaga og skógræktarfélaga
Sigríður Jensdóttir, forseti bœjarstjórnar Selfosskaupstaðar
1. Inngangur
í framhaldi af fulltrúafundi Skóg-
ræktarfélags Islands árið 1995, þar
sem Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson,
formaður Sambands íslenskra sveit-
arfélaga, hélt erindi um samstarf
sveitar- og skógræktarfélaga, var
skipuð nefnd af hálfu Skógræktarfé-
lags Islands og Sambands íslenskra
sveitarfélaga til að leggja á ráðin og
gera úttekt á þessu mikilvæga sam-
starfi.
í nefndinni áttu sæti af hálfu
Skógræktarfélags íslands Björn
Árnason, fv. bæjarverkfræðingur í
Hafnarfirði, sem á sæti í stjórn
Skógræktarfélags íslands, Hallgrím-
ur Indriðason, framkvæmdastjóri
Skógræktarfélags Eyfirðinga, og
Brynjólfur Jónsson, framkvæmda-
stjóri Skógræktarfélags íslands, og
af hálfu sambandsins þau Magnús
Gunnarsson, bæjarfulltrúi í Hafnar-
ftrði, og Sigríður Jensdóttir, varafor-
seti bæjarstjórnar Selfosskaupstað-
ar.
Nefndin hefur tekið saman
skýrslu sem er sameiginleg niður-
staða hennar og er það von nefndar-
manna að hún megi koma að gagni í
mikilvægu ræktunarstarfi, bæði
sveitar- og skógræktarfélögum, sem
víða hefur verið að eflast og þróast
á síðustu árum.
Reynslan sannar að blómlegt starf
skógræktarfélaga hefur víða átt
verulegan þátt í því að umhverfi og
ásýnd sveita og þéttbýlisstaða hefur
tekið stakkaskiptum, hún sannar
einnig að þetta hefur gerst þar sem
starfi þeirra hefur verið sýndur
skilningur og þau fengið að þróast
og starfa að sínum markmiðum.
Á örfáum áratugum hafa kröfur
fólks til umhverfis orðið aðrar og
meiri en áður. Trjágróður og skóg-
lendi skapa umhverfi sem eykur
vellíðan manna á ýrnsan hátt. Með
nútíma lifnaðarháttum hefur útivist
aukist enda er hún talin mikilvæg og
lögð er áhersla á hana fyrir heil-
brigði og líkamlegt atgervi þjóðar-
innar. Skóglendin eru tilvalin vett-
vangur fyrir fjölbreytta afjrreyingu
árið um kring enda er greinilegt að
vaxandi ásókn er í aðgengilega
skógarreiti.
2. Sveitarfélögin
Próun rœktunarstarfs sveitarfé-
laga
Til skamms tíma hafa mörg sveit-
arféiög lítið sinnt ræktunarmálum,
þótt engan veginn sé það algild
regla. Almenningsgarðar innan
byggðar hafa þó víða verið til, oft
fyrir forystu ýmissa samtaka og
hugsjónamanna. Á síðari árum hafa
slíkir garðar oft komist í eigu og
umsjá sveitarfélaga, eftir að þessi
forystufélög, sem brotið höfðu ís-
inn, hættu starfsemi. Skógræktarfé-
lögin hafa víða komið við sögu,
einkum í einstökum afgirtum reit-
um, sem síðan eru teknir til al-
mannanota þegar framvinda gróðurs
leyfir. Óvíða hefur slíkt starf verið
unnið eftir samhæfðum útivistar-
áætlunum, en það færist þó í vöxt.
Stofnanir og veitufyrirtæki sveitar-
félaganna hafa oft tekið forystu í
þessum málurn. I höfuðborginni eru
til dæmis alþekkt dæmin um Öskju-
hlíð, sem Hitaveita Reykjavíkur
hefur kostað, og Elliðaárhólmamir,
sem Rafveita Reykjavíkur hefur
kostað, hvort tveggja síðan um
1950. Markviss samvinna um rækt-
un vænlegra útivistarsvæða er nú
hins vegar víða hafin eða er í undir-
búningi.
Eftir því sem ræktunarverkefnin
innan bæja og utan hafa færst í
hendur sveitarfélaga hafa hinar
hefðbundnu stjórnsýslueiningar
kornið til sögunnar. Sveitarstjómir
stærri sveitarfélaga skipa oftast
nefndir af ýmsu tagi til að sinna af-
mörkuðum verkefnum, s.s. skipu-
lagsnefndir, umhverfisnefndir
o.s.frv. Bæjarráð eru gjama fram-
kvæmdanefndir sveitarstjómanna.
3. Skógræktarfélögin
Agrip af sögu skógrœktarfélag-
anna
Skógræktarfélag Islands var
stofnað árið 1930 og var frá upphafi
mikil lyftistöng fyrir málstað skóg-
ræktar í landinu og kom ýmsu til
leiðar. Þrátt fyrir lítinn skilning og
bágborinn efnahag á þeim árum óx
félaginu ásmegin, félagsmönnum
fjölgaði og skilningur fór vaxandi á
málefnum skógræktar. Félagið var
m.a. stofnað á þeim forsendum að
skógrækt væri mikilvægt málefni
fyrir þjóðina og almenningur ætti að
taka virkan þátt í því starfi. Árið
1946 varð breyting á skipan mála.
Skógræktarfélag Islands var gert að
l 46