Sveitarstjórnarmál - 01.08.2000, Blaðsíða 44

FJÁRMÁL
1. mynd. Framlegð og lántökur sveitarfélaga í kr. á íbúa á föstu verðlagi í janúar 1999.
félögin geta greitt jafnháar skuldir
að því gefnu að þau búi við sörnu
vaxtakjör. Hins vegar er B-hreppur
skuldugri en A-hreppur og því er
hlutfall skulda af skuldaþoli hærra
þar en í B-hreppi. Hið sama á við
um peningalega stöðu sveitarfélag-
anna.
I útreikningum á endurgreiðslu-
tíma er litið til skuldastöðu sveitar-
félagsins eins og hún er á þessari
stundu og reiknað út hversu mörg ár
það tekur að greiða skuldimar upp,
miðað við sömu framlegð og
óbreytta vexti.
Rekstur og Ráðgjöf ehf. hefur
reiknað út skuldaþol sveitarfélaga til
að fá gleggri mynd af fjárhagsstöðu
þeirra og miðað við 5% vexti og 20
ára endurgreiðslutíma. Eðlilegt er
að við útreikning á skuldaþoli sé
sama hlutfall notað milli sveitar-
félaga til að tryggja samanburðar-
hæfni.
Skuldaþol er reiknað með því að
setja inn í neðangreinda formúlu:
Skuldaþol = framlegð * (1/vextir - 1/(vext-
ir*(1 +vextir)‘r**"’))
Gert er ráð fyrir að endurgreiðslu-
tíminn verði reiknaður út ntiðað við
skuldastöðu í lok reikningsárs og
rniðað við sömu vexti og við
skuldaþolsútreikninga, þ.e. 5%.
Auðvitað væri hægt að reikna út
hvaða vaxtakjör hvert sveitarfélag
býr við og nota þá vexti í útreikn-
ingnum. Þá væri gefíð í skyn að
sveitarfélagið myndi búa við
óbreytta vexti um aldur og ævi. Hér
er á hinn bóginn gefin sú forsenda
að sveitarfélögin eigi þess kost að fá
svipuð kjör á markaði og til að
tryggja samanburðarhæfni, miðað
við sömu vexti í þeim öllum.
Endurgreiðslutíminn er reiknaður
út þannig:
Endurgreiðslutími skulda = log[1 /(1 -skuld-
ir*vextir)/framlegð)]/log(1+vextir)
og ef við viljum reikna endur-
greiðslutíma nettóskulda setjurn við
nettóskuldir inn í jöfnuna í stað
skulda.
Þegar fjárhagsleg staða sveitarfé-
laga er metin með þeim hætti sem
hér hefur verið greint frá má nota
ýmis afbrigði af skuldaþolsútreikn-
ingum. Þannig má til dæmis gefa
sér þá forsendu að peningalegar
eignir fáist greiddar að öllu leyti eða
hluta og reikna þannig út skuldaþol
í samanburði við peningalega stöðu
og hlutfall nettóskulda af skulda-
þoli, nettóskuldaþol.
Þá er óvarlegt að gera ráð fyrir að
framlegð sveitarfélaga verði í heild
sinni nýtt til þess að greiða niður
skuldir í 20 ár. Raunhæfara væri að
gera ráð fyrir að ákveðið hlutfall
framlegðarinnar yrði nýtt til fram-
kvæmda, t.d. 50% (að jafnaði var
þetta hlutfall 123% árin 1990-
1997).
Við túlkun á þessum lykiltölum er
því mikilvægt að gera sér grein fyrir
hvað þær þýða. Endurgreiðslutím-
inn segir okkur til um hversu mörg
ár sveitarfélögin þurfa miðað við þá
framlegð sem af rekstrinum er til að
greiða skuldir sínar. Skuldaþolið
segir okkur til um hversu miklar
skuldir sveitarfélagið getur borið
miðað við framlegðina og skulda-
þolshlutfallið segir að hve miklu
leyti sveitarfélagið hefur skuldsett
sig í hlutfalli við getu sína.
Þróunin 1990-1997
Það er athyglisvert að skoða
hvemig framlegð sveitarfélaga hef-
/ kr. á íbúa Skuldir og skuldaþol
2. mynd. Skuldir og skuldaþol í kr. á íbúa fyrir öll sveitarfélögin samtals á verðlagi í janúar
1999. Græna línan sýnir skuldaþol m.v. að framkvæmdir séu um 50% af framlegðinni.
1 70