Uppeldi og menntun - 01.01.2013, Qupperneq 85

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 22(1) 2013 85
HRUND HLöÐvERSDÓTTIR
HRAFNAGILSSKÓLA
Uppeldi og menntun
22. árgangur 1. hefti 2013
Lýðræðismenntun – virkir nemendur
inngangUr
Á vordögum 2011 kom út ný aðalnámskrá fyrir leik- grunn- og framhaldsskóla. Aðal-
námskrá er byggð á lögum um leikskóla (nr. 90/2008), grunnskóla (nr. 91/2008) og
framhaldsskóla (nr. 92/2008). Hún er rammi um skólastarfið á þessum skólastigum og
leiðsögn um tilgang og markmið. Í aðalnámskránum birtist heildarsýn á menntun og
þar er sú menntastefna sem felst í lögunum nánar útfærð. Það má segja að aðalnám-
skrá sé samningur þjóðarinnar við sjálfa sig um menntamál. Í þessari aðalnámskrá er
að finna nýjar áherslur samanborið við þær fyrri. Í fyrsta skipti er nú að finna sam-
eiginlegan hluta fyrir öll skólastigin þrjú en þar er fjallað um stefnumið menntakerfis-
ins, um almenna menntun og markmið skólakerfisins, um grunnþætti menntunar og
um mat á skólastarfi.
Sex grunnþættir í íslenskri menntun eru læsi, sjálfbærni, lýðræði og mannréttindi, jafn-
rétti, heilbrigði og velferð og sköpun. Grunnþáttunum eru gerð skil í almennum hluta
aðalnámskránna en einnig í ritröð um grunnþætti menntunar þar sem hver þáttur er
tekinn fyrir í sérhefti. Í þessum pistli er til umfjöllunar heftið Lýðræði og mannréttindi.
Markmið greinarinnar er að gera grein fyrir inntaki heftisins. Stiklað verður á stóru um
aðalþemun í bókinni og lagt út af textanum með skólastarf í huga. Höfundar heftisins
eru Ólafur Páll Jónsson og Þóra Björg Sigurðardóttir. Það eru mennta- og menningar-
málaráðuneytið og Námsgagnastofnun sem gefa ritröðina út.
UM BóKina
Þemaheftinu Lýðræði og mannréttindi er skipt í sextán stutta kafla sem fjalla hver um
sig um ákveðna þætti lýðræðisuppeldis og menntunar. Heftið í heild er um sextíu
blaðsíður en höfundar nýta yfir sjötíu heimildir í vinnu sinni við bókina. Ritið er sett
fram með nokkuð heimspekilegum hætti þar sem höfundar setja oftar en ekki fram
ólíkar hliðar á málum og þurfa lesendur að mynda sér skoðanir og velta fyrir sér
afstöðu sinni um leið og lestur fer fram. Einnig hjálpar þessi framsetning kennurum
að nota gagnrýna hugsun í kennslu og setja fram ólík sjónarhorn sem öll eiga rétt á sér
og fyrirfinnast í fjölbreytilegu litrófi samfélaga.