Helgafell - 01.05.1942, Síða 15

FRELSISSTRÍÐ NORÐMANNA
103
fyrir dyrum, því að engum var lögð sú
skylda á herðar að yfirgefa föður-
landið.
Barátta frjálsra Norðmanna
Norska ríkisstjórnin settist nú að í
London. Þar til stríðið í Noregi hófst,
höfðu Alþýðuflokksmenn, undir for-
ustu Johans Nygaardsvolds, farið einir
með völdin. Síðan hafa einnig nokkr-
ir stjórnmálamenn úr öðrum flokkum
hlotið sæti í stjórn Nygaardsvolds.
Verkefni þau, sem norska stjórnin
hefur orðið að leysa af hendi eftir að
hún settist að í London, eru ærið yfir-
gripsmikil.
UTANRÍKISMÁL Afstaða Noregs í ut-
OG UPPLÝSINGA- anríkismálum hafði
STARFSEMI * .. *
ao sjalrsogðu ger-
breytzt við þátttöku landsins í styrj-
öldinni. Stjórnin ákvað að taka upp
sem nánasta samvinnu við Stóra-Bret-
land. 28. maí 1941 gerðu Noregur og
England með sér hernaðarbandalag. í
samningi þessum er því lýst yfir, að
eitt af styrjaldarmarkmiðum Bretaveld-
is sé frelsi og sjálfstæði Noregs. —
Trygve Lie, sem tók við utanríkis-
málunum af dr. Halvdan Koht í nóv-
embermánuði 1940, undirritaði samn-
inginn fyrir hönd norsku stjórnarinnar.
Á vegum norsku ríkisstjórnarinnar
var farið að reka upplýsingaskrifstofu,
sem vinnur kappsamlega að því að
kynna Noreg og norsk málefni í öðr-
um löndum. Beinist sú starfsemi fyrst
og fremst að Bretaveldi og Bandaríkj-
um Norður-Ameríku. í upphafi styrj-
aldarinnar kvað talsvert að því í báð-
um þessum löndum, að afstaða norsku
þjóðarinnar væri mjög misskilin. Því
var jafnvel haldið fram, að fjöldi
norskra föðurlandssvikara hefði stutt á-
rás Þjóðverja á Noreg og þjóðin verið
furðulega ósnortin af athæfi óvinanna
og hins innlenda óaldarlýðs, sem fagn-
aði þeim með opnum örmum. Þeir
menn, sem trúðu slíkum sögusögnum,
höfðu bersýnilega of lítil kynni haft af
lundarfari og hugsunarhætti' norsku
þjóðarinnar. Nú horfa þessi mál öðru-
vísi við. Má hiklaust segja, að Norð-
menn njóti verðskuldaðrar virðingar og
hennar góðrar meðal bandamanna
sinna. í þessu sambandi er skylt að
geta þess, að ýmsir frægir Norðmenn,
sem nú eru landflótta, hafa unnið mik-
ið fræðslustarf til að auka skilning um-
heimsins á málefnum norsku þjóðar-
innar. Má hér nefna forseta Stórþings-
ins, Carl J. Hambro, Halvdan Koht,
fyrrverandi utanríkisráðherra og skáld-
konuna Sigrid Undset, sem aðallega
hafa starfað í Bandaríkjunum, og
Worm-Múller prófessor, er dvelur í
Bretlandi.
Af öðrum verkefnum stjórnarinnar
má nefna margs konar starfsemi í þágu
sjómannanna og annarra norskra þegna
utan Noregs, svo sem stofnun og rekst-
ur spítala, skóla og lestrarsala, fjöl-
þættar ráðstafanir varðandi endurreisn
Noregs að unnum sigri, söfnun mat-
vælabirgða, fatnaðar, meðala o. s. frv.,
að ógleymdu allvíðtæku löggjafarstarfi.
LANDHER E,ítt af fyrstu verkum stjórn-
OG FLOTI arinnar sumarið 1940 var
það að kalla alla norska ríkisborgara,
sem voru á herskyldualdri og búsettir
utan Noregs, til herþjónustu. Hafizt var
handa um eflingu landhers, flota og
flugliðs, og mun nú um það bil helm-
ingi ríkistekna Norðmanna vera varið
til hernaðarþarfa.
Landher Norðmanna hefur aðallega
stöðvar í Skotlandi. Hann er fjölmenn-
ari en margur kann að ætla. Hvalveiða-