Helgafell - 01.05.1942, Blaðsíða 17

FRELSISSTRÍÐ NORÐMANNA
105
aði norska stjórnin landher sinn, flota
og fluglið undir eina yfirstjórn. Var
Wilhelm Hansteen þá skipaður yfir-
hershöfðingi. Hann er vel menntaður
hernaðarfræðingur, sem haft hefur bein
kynni af nútímahernaði. Hann starfaði
við norsku sendisveitina í Helsinki vet-
urinn 1939—1940, er fyrra stríð Finna
og Rússa var háð.
NORDAHL Á þessum stað þykir mér
GRIEG hlýða að minnast skáldsins
Nordahls Griegs, sem er þegar fyrir
löngu orðinn einn af víðkunnustu rit-
höfundum Noregs. Þó að kvæði hans
hafi orðið öllum Norðmönnum hjart-
fólgin, þá finna vafalaust sjómenn Nor-
egs, hermenn og flugmenn öðrum
fremur, að þeir eiga sinn bezta og
tryggasta vin þar, sem Nordahl Grieg
er. Áður hafði hann lýst störfum sjó-
manna, kjörum þeirra og hugðarefnum
í verkum sínum. Þegar stríðið skall á
haustið 1939, gerðist hann óbreyttur
liðsmaður í her þeim, sem átti að verja
Norður-Noreg. Nú ferðast hann með
norskum skipum og heimsækir her-
menn og flugmenn í bækistöðvum
þeirra, yrkir kvæði um þá og segir í
útvarpi frá störfum þeirra. Kona hans,
hin vinsæla söngkona Gerd Grieg, er
og mjög dáð af sjómönnunum, enda fer
hún víða um og skemmtir þeim með
söng sínum.
Nokkur kvæði Nordahls Griegs hafa
verið þýdd á íslenzku. í IV. bindi
Þýddra IjóSa Magnúsar Ásgeirssonar
hafa birzt kvæðin Vatn, S\álinn á
heiSinni og Silzill. í fyrsta árgangi Nor-
rœnna jóla 1941 birtist, í þýðingu eftir
sama, kvæðið 17. maí 1940, sem þá
var flutt í útvarpi frá Lundúnum, en
þangað hafði skáldið sent það með
símskeyti frá Hálogalandi, daginn áð-
ur.
Heimavarnir
Þegar konungur og stjórn Noregs
héldu af landi burt, tók Otto Ruge hers-
höfðingi, er stjórnað hafði vörn lands-
ins af hinum mesta dugnaði og hug-
prýði, að sér að semja við Þjóðverja
um uppgjöf norska hersins. í síðasta
ávarpi sínu til hermannanna skoraði
hann á þá að varðveita þann anda,
sem er nauðsynlegur hverri þjóð, er
vill endurheimta frelsi sitt. Það gæti
orðið langt þangað til sú stund kæmi,
að frelsið heimtist aftur, en það gæti
einnig orðið fyrr en vænta mætti. Á
þeirri stundu yrði þjóðin að vera vel
viðbúin, sagði Ruge. — Hann hefur
hlotið þa gleði, sem vafalaust hefur
gert honum hina þýzku fangavist létt-
bærari, að framkoma norsku þjóðar-
innar reyndist í fyllsta samræmi við
óskir hans og vonir.
Sumarið 1940 var einna þungbærasti
tíminn fyrir Noreg að því leyti, að þá
voru margir vonlitlir eða vonlausir með
öllu um sigur. Því olli fall Frakklands.
í þeirri viðleitni að skapa bærilega sam-
búð við hið þýzka setulið létu ýmsir
góðir Norðmenn leiða sig svo langt til
samkomulags, að þeir hafa vafalaust
séð stórlega eftir því síðar. En þeir voru
fleiri, sem létu hvorki blíðmæli né hót-
anir Þjóðverja neitt á sig fá, þrátt fyrir
hinar ömurlegu styrjaldarhorfur. At-
burðum þessa sumars er að nokkru
leyti lýst í bók C. J. Hambros : Árásin á
Noreg. Þegar leið á haustið, bar margt
til þess, að allir góðir Norðmenn tóku
höndum saman um ákveðna andstöðu
gegn Þjóðverjum. Menn fundu það
fljótlega, að Terboven, hinn þýzki
landsstjóri, notfærði sér hverja tilslök-
un þeirra til þess að færa sig upp á
skaftið. Þá fór og traustið á Bretum
hraðvaxandi, er þeir létu engan bilbug