Helgafell - 01.05.1942, Síða 36

122
HELGAFELL
VI.
Mynd sú, af Sveinbirni, sem fylgir ljóðum hans, er gerð þegar hann var
á sjötta ári um fimmtugt. Jón Árnason segir, að hann sé hér harðari á svip
en hann átti vanda til, enda nýstaðinn upp úr sótt. Hann lýsir honum á
þessa leið:
,,Dr. Sveinbjörn Egilsson var með minni meðalmönnum á hæð, grann-
vaxinn og holdskarpur alla ævi. Hann var hærður vel og jarpur á hár, kringlu-
leitur í andliti, ennibrattur og eygður vel, bláeygur, snareygur og hýrt augna-
ráðið. 1 andliti skipti hann vel litum og var rjóður í kinnum. Nefið var í meira
lagi og beygðist lítið niður framan. Munnfríður var hann, en þó nokkuð
tannber, og hakan lítil. Beinvaxinn var hann og allur samsvarandi, hvatur
í spori og vaskur í göngu og snyrtimaður í öllu látbragði og limaburði."
Hann var maður glaðlyndur og alúðlegur, fyndinn og nettur í orðum,
jafnlyndur og stilltur og enginn ákafamaður, meira gefinn fyrir íhugun en
framkvæmdir, hafði mætur á söng og hljóðfæraslætti, smekkvís svo að aldrei
bar út af, lagði rækt við hvern hlut, er hann tók sér fyrir hendur, eða sinnti
honum alls ekki. Hann var iðjumaður, svo að honum féll aldrei verk úr
hendi, vandvirkur, bætti sífellt um hvert verk og fágaði.
Yfir Sveinbirni er menningarbragur, hvaðan sem litið er. Hann var
fóstursonur Magnúsar Stephensens, og menningaráhrifin frá upplýsingar-
frömuðinum voru mikil. Sveinbjörn talar um hinn frjálsa anda, vizku og
mildi Magnúsar í merkum erfiljóðum er hann orti um hann. En Sveinbjörn
nam ekki staðar, hann ávaxtaði og ummyndaði menningararfinn samkvæmt
anda tímans, og svo varð hann fóstri hins unga lslands.
Skólabróðir Sveinbjarnar var Olafur Stefánsson Stephensen frá Hvítár-
bakka. Þeim var gefinn sá vitnisburður af Árna Helgasyni, að ,,Ólafur var
fljótskarpari; hann hafði intuitiv-gáfur; Sveinbjörn var meira circumspect".
Nú er Ólafur, skarpleiki hans og getspeki gleymt, en gaumgæfni Sveinbjarn-
ar hefur borið þúsundfaldan ávöxt. Margs þarf búið við, menningarlíf þjóðar
þarf á mörgu að halda. Gáfur eru gull, en snilldargáfur bera sjaldnast mik-
inn ávöxt nema með ófyrirlátsömu starfi. Þetta hefur Islendingum oft gleymzt,
þeim hættir til að láta sér sjást yfir menn eins og Sveinbjörn var, menn sem
hafa gaumgæfnisgáfur, sem þeir fylgja ekki eftir með yfirlæti, menn sem
eru fulltrúar vaxtar, jafnvægis og samræmis í menningarlífinu. Frumleiks-
mennirnir, sem vinna hin skapandi afrek, eru ljós heimsins, en hinir, menn
eins og Sveinbjörn, eru salt jarðar: án þeirra sekkur menningin ofan í villi-
mennsku. Einar ÓI. Sveinsson.