Morgunblaðið - Sunnudagur - 16.12.2012, Blaðsíða 45

Falleinkunnin rökstudd
Og prófessorinn lætur ekki við það sitja að slá fram
afgerandi niðurstöðu eða dómi með framangreindum
hætti. Hann færir aðspurður einnig fram skýr rök
máli sínu til stuðnings. „Í fyrsta lagi er þjóðfundur
ekki viðurkennd aðferðarfræði við að skoða óskir eða
afstöðu almennings. Þessi leið er ekki alþjóðlega
prófuð aðferðafræði. Ef ætlunin var að fá vitneskju
um óskir almennings hefði verið mun betra að gera
vandaða skoðanakönnun. Við hefðum þá fengið ít-
arlegar tölulegar upplýsingar en þjóðfundurinn er
límmiðar á vegg í mismunandi stærðum. Það hefði
líka verið mun ódýrara að láta gera skoðanakönnun.
Síðan kemur stjórnlaganefnd til skjalanna en hana
átti að skipa hópur sérfræðinga. Þegar rýnt er í
hvernig hún byggir upp sína umfjöllun, þá hefst hún
gjarnan á umfjöllun þjóðfundar sem hefur í raun og
veru sáralítið upplýsingagildi og dregur sínar nið-
urstöður að mestu leyti af þeim, í stað þess að fjalla
fræðilega um málið og rannsaka það. Hún byggði
umfjöllun sína á þjóðfundinum en framkvæmdi þó þá
rannsókn sem til er.“
Prófessorinn víkur að kosningu til stjórnlagaþings,
sem Hæstiréttur dæmdi ógilda: „Síðan er kosið til
stjórnlagaþings með hætti sem þýðir að fólkið sem
var kosið hefur ekkert umboð. Burtséð frá þeim
ágöllum sem hæstaréttardómarar fundu þá var
kosningafyrirkomulagið þannig að það var engin leið
að kjósendur gætu verið að gefa stjórnlagaráði nokk-
ur skilaboð um það hvað þeir vildu hafa í stjórn-
arskrá. Það voru 520 frambjóðendur og hver kjós-
andi átti að velja 25. Það var því engin leið að sú
umræða gæti farið fram í aðdraganda kosninganna
sem þarf að fara fram til að segja mætti að fólkið
sem kosið var hefði pólitískt umboð.“
Hægt er að taka undir orð Gunnars Helga að eins
og til var stofnað þá hafa fulltrúar stjórnlagaráðs
haft afar naumt umboð, svo ekki sé meira sagt. Því
er einkar eftirtektarvert að Gunnar Helgi lýsir þeirri
skoðun sinni að fulltrúarnir hafi í störfum sínum far-
ið langt út fyrir umboð sitt, sem var naumt og veikt
fyrir. Það rökstyður hann svo: „Síðan kemur stjórn-
lagaráðið saman. Í samþykkt Alþingis um stjórn-
lagaþing, síðan stjórnlagaráð, var gert ráð fyrir því
að það myndi sérstaklega beina athygli sinni að þeim
köflum stjórnarskrárinnar sem enn átti eftir að end-
urskoða. Menn gleyma því stundum að það er búið
að endurskoða meirihluta stjórnarskrárinnar. Það
eru þrír kaflar sem átti eftir að endurskoða; inn-
gangskaflinn, kaflinn um framkvæmdavaldið og kafl-
inn um dómsvaldið. En þegar stjórnlagaráðið kom
saman ákvað það að útvíkka hlutverk sitt eins mikið
og mögulegt var og semja algerlega nýja stjórn-
arskrá frá grunni. Það gerði það að verkum að sú
rannsóknarvinna sem þó hafði verið unnin af stjórn-
laganefnd dugði hvergi til. Þannig að við erum með
gríðarlega mikið af órökstuddum tillögum.“
Öll sérviska komst inn í drögin
Í viðtalinu við Gunnar Helga Kristinsson kemur
fram það sjónarmið að auðvitað séu ekki allar þær
tillögur sem stjórnlagaráð sendi frá sér óbrúklegar
og hann telur að þar sé að finna efni sem gæti
gagnast við frekari skoðun og vinnslu. En lýsing
hans á því hvernig sú vinnutilhögun sem stjórnlag-
aráð viðhafði færði niðurstöðuna óhjákvæmilega í til-
tekinn og mjög óheppilegan farveg er einkar sláandi.
Í þeim „sáttaanda,“ sem mikið hefur verið hampað af
þátttakendum síðan, var ákveðið að gera ekki
ágreining í stjórnlagaráði um einstök atriði, en at-
kvæðagreiðsla færi svo fram í einu lagi við lok vinn-
unnar. Það þýddi að sögn Gunnars Helga að „allir
komast að með sína sérvisku og öll sérviska kemst
inn í drögin“.
Svo brjálæðisleg sem þessi sanna lýsing virðist
tekur bilunin þó ekki á sig fullkomna mynd fyrr en
þær Jóhanna Sigurðardóttir og Valgerður Bjarna-
dóttir mæta á sviðið og hrópa að þjóðþingið hafi ekki
heimild til að gera neinar efnislegar breytingar á
þessum safnhaug sérviskunnar. Aðeins megi gera
lagatæknilegar breytingar!
Hinar fréttirnar tvær, krafa Feneyjanefndarinnar
um lengri frest og ónotin út í drengskapinn er í stíl
við annað. En þar sem stjórnarmeirihlutinn komst að
þeirri niðurstöðu að fá þyrfti álit þessarar alþjóðlegu
nefndar, um leið og lítið er gert með sjónarmið ís-
lenskra sérfræðinga, þá kemst meirihlutinn ekki hjá
að veita nefndinni þann athugunarfrest sem hún bið-
ur um.
Og um síðasta atriðið er aðeins eitt að segja. Því
verður ekki á móti mælt að það fer vel á því að Stein-
grímur J. Sigfússon og Jóhanna Sigurðardóttir noti
síðustu andartök sín í alvöru stjórnmálum til að
fylgja eftir tilraunum sínum til að koma drengskap
rækilega og endanlega fyrir kattarnef, með því að
vísa honum burt úr sjálfri stjórnarskránni. Í því til-
viki er svo sannarlega ekki hægt að saka þau um að
sérfræðiþekkingu skorti til verksins.
Morgunblaðið/RAX
16.12. 2012 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45