Morgunblaðið - Sunnudagur - 28.04.2013, Side 18

18 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28.4. 2013
G
anga Sveins fyrir liðlega tveimur
öldum hófst við eyðibýlið Kvísker
og komst hann á suðausturhnjúk
fjallsins.
Egill Einarsson, Magnús Björnsson og
Skarphéðinn P. Óskarsson létu gamlan draum
rætast fyrir nokkrum árum og gengu þessa
sömu leið, en hana munu fáir hafa farið.
Sveinn gekk ekki alla leið á hæsta tind jök-
ulsins heldur á Sveinsgnýp (stundum nefnd
Sveinsgnípa), sem er í 1.927 m hæð. Þre-
menningarnir bættu reyndar um betur og
fóru alla leið á Hvannadalshnjúk (þá enn
formlega álitinn 2.119 m en nú 2.109,6 m).
„Egill fékk hugmyndina og hafði talað um
hana lengi. Við höfðum lesið okkur til um
Svein Pálsson og ferðir hans, og fleiri frum-
kvöðla, svo þetta blundaði í okkur. Eftir að
hafa talað við Kvískerjabræður og kannað
hugsanlega leið var rökrétt framhald að
ganga leiðina. Og þetta var alveg stórkostleg
ferð,“ segir Skarphéðinn Pétur Óskarsson við
Sunnudagsblað Morgunblaðsins.
Sveinn landlæknir lýsir upphafi ferðar svo:
„Hinn 11. ágústmánaðar vorum við á fótum
löngu fyrir sólarupprás í því skyni að ganga á
hið mikla fjall Öræfajökul, sem Eggert Ólafs-
son telur jafnvel hæsta fjall landsins. Veður
var alveg kyrrt og ekki ský á lofti. Ég festi
miða á tjaldið með tilkynningu um ferðalag
okkar, ef við skyldum verða til á jöklinum.“
Skarphéðinn segir að leiðina frá Kvískerj-
um á jökulinn langa en auðvelda. „Mjög
greiðfært er eftir snjóbreiðunni að Sveins-
gnýp og einstakt útsýni á þeirri leið.“
Þeir hófu gönguna við mynni Hellisgils um
kl. 6 að morgni 4. júní og gengu eftir gilinu
nokkurn spöl. „Betra er að stefna strax beint
upp úr gilinu. Á hnausunum þar fyrir ofan er
mjög greiðfær leið alla leið á jökul. Í gilinu er
hins vegar afar fallegur gróður er naut sín
vel í morgunsólinni. Þegar upp á hnausana er
komið blasa við einstakar hraunmyndanir.
Eins og áður er getið er leiðin löng eftir heið-
inni fyrir ofan gilið en alls ekki brött og ekk-
ert klifur. Stefnan er tekin á Sveinshöfða og
farið vinstra megin við hann. Á þeirri leið er
Sveinsvarða.“
Áður en komið er á jökulinn sjálfan er
gengið niður í móti stuttan spöl. Eftir það
tekur við jafnhallandi snjóbreiða milli Hellu-
tinds og Rótarfjallshnjúks. „Snjórinn var
mjúkur en ekki djúpur og þægilegur til
göngu. Við notuðum skíði með skinnum undir
til göngunnar. Sá ferðamáti er mun auðveld-
ari á jökli og öruggari. Hins vegar þarf að
bera búnaðinn langa leið í byrjun ferðar. Ef
skyggni er gott er best að taka stefnuna á
Sveinsgnípu en þó örlítið hægra megin við
hana til þess að forðast sprungusvæði. Gengið
var í línu og þurftum við að fara yfir nokkrar
litlar sprungur á stuttum kafla.“
Þegar á jökulinn kom skall á þoka og
skyggnið því lítið. „Fljótlega gengum við þó
upp úr þokunni. Við blasti fögur sjón, Hnapp-
arnir á vinstri hönd og austurskriðjöklarnir á
þá hægri og Breiðamerkurjökull þeirra mest
áberandi. Þessu útsýni verður ekki lýst með
orðum og tæpast með myndum.“
Þegar að Sveinsgnýp kom blasti við hin
mikla askja Öræfajökuls og hinn stórfenglegi
Hvannadalshnjúkur. „Veður var einstaklega
fallegt, logn, sól og hiti. Eftir myndatökur var
stefnan tekin á Hvannadalshnjúk. Skíðafæri
var frábært. Við beittum skautatækninni og
fórum þessa 4-5 km leið á 30 mínútum eða
svo. Þegar að hnjúknum kom var ákveðið að
skilja hluta af farangri eftir, en GPS-tæki,
broddar, ísexi og öryggislína tekin með.“
Þremenningarnir voru komnir á topp
Hvannadalshnjúks um fjögurleytið. „Þeir sem
standa á hæsta tindi landsins í góðu skyggni
eru ekki sviknir af útsýninu. Þar má m.a. sjá
hæsta fjall utan jökla, Snæfell og fleiri tign-
arleg fjöll í austri og norðri.“
Af jökli fóru þeir sömu leið til baka, lentu
fljótlega í þoku eftir að komið var niður af
brún og fylgdu eigin slóð mestalla leið. „Hægt
var að renna sér á skíðum með skinnum
nema á brattasta hlutanum og við vorum
komnir til baka á miðnætti. Alls er gangan
um 30 km báðar leiðir og tók um 18 tíma.
Teknir voru GPS-punktar á nokkrum stöðum
á leiðinni svo hægt væri að endurtaka leikinn
síðar.“
FÓRU ÓVENJULEGA LEIÐ Á ÖRÆFAJÖKUL
Í spor Sveins
landlæknis
SVEINN PÁLSSON LANDLÆKNIR OG NÁTTÚRUFRÆÐINGUR GEKK VIÐ
ÞRIÐJA MANN Á ÖRÆFAJÖKUL 11. ÁGÚST 1794, FYRSTUR SVO VITAÐ
SÉ. EKKI VAR FARIN SÚ LEIÐ SEM NÚ ER HEFÐBUNDIN EN FYRIR
SKÖMMU GEKK HÓPUR MANNA Í FÓTSPOR SVEINS OG HANS MANNA.
Skapti Hallgrímsson skapti@mbl.is
* „Þeir sem standa áhæsta tindi landsinsí góðu skyggni eru ekki
sviknir af útsýninu.“
Loftmyndir ehf
Í spor Sveins landlæknis
.
Öræfajökull
Hvannadalshnjúkur
Hellutindur
Kvíarjökull
Svínafellsjökull
Rótarfjallshnjúkur
Byrjunarreitur
KvískerHvannardalshryggur
Hringvegur
Sveinsgnýpur
Hefðbundin
gönguleið
Komnir alla leið! Undir norðuausturhlíðum Hvannadalshnjúks. Magnús, til vinstri, og Egill sitjandi.
Ferðalög og flakk