Morgunblaðið - Sunnudagur - 28.04.2013, Blaðsíða 44

S
íðustu vikur hafa daglega borist
fréttir um að ríkisstjórnin eða ein-
stakir ráðherrar hennar hafi „út-
hlutað“ stórum fjárhæðum í vænleg
verkefni. En einnig kemur fram að
margfalt stærri fjárhæðir felist í
samningum eða undirrituðum fyrirheitum hinna
sömu, og megi telja gerninga í milljörðum. Orðið
„úthlutun“ haft innan tilvitnunarmerkja af sérstakri
ástæðu. Það er gert vegna þess að ráðherrar hafa
enga sjálfstæða heimild til slíkra úthlutana. Svokall-
að ráðstöfunarfé ráðherra er mjög lág upphæð og
sætir ekki neinum tíðindum þótt það sé notað.
Fjárúthlutanir, samningar og fyrirheit eru að lög-
um gerð með almennum fyrirvara um samþykki Al-
þingis, því þar liggur fjárveitingavaldið. Fram-
angreindar ákvarðanir eiga það sameiginlegt að
þær fara allar fram eftir að Alþingi er farið heim
og þingmenn í kosningastúss. Slíkir gjafagerningar
ráðherranna eru því fyrst og síðast af pólitískum
toga og binda viðkomandi ráðherra og/eða rík-
isstjórn eingöngu pólitískri ábyrgð. Því mætti hugs-
anlega hafa eitthvað vinsamlegri skilning á þessari
athafnasemi ef allar líkur stæðu til þess að núver-
andi ríkisstjórn fengi umboð til að fara áfram með
völdin í landinu eftir kosningar. Nú háttar þannig
til að alls engar líkur eru á því. Þær standa miklu
fremur til þess að báðir stjórnarflokkarnir verði ut-
an ríkisstjórnar eftir næstu kosningar. Því bíði þeir
það afhroð sem kannanir gefa vísbendingu um
væru menn að hafa endaskipti á ótvíræðum lýðræð-
islegum skilaboðum sætu fulltrúar þessara flokka
áfram í ríkisstjórn.
Góðverkin þessi gefa ekkert af sér
Það eru talin þekkt sannindi að ráðamenn séu al-
mennt útbærari á annarra manna fé í aðdraganda
kosninga en á öllum öðrum tímum og er þó fjár-
hagsleg aðhaldssemi ekki sterkasti þáttur þeirra
allra endranær. Ef framantaldar fréttir eru réttar í
meginatriðum er ljóst að aldrei áður hefur verið
gengið jafnóvarlega um í slíkum efnum og nú hefur
verið gert. En það er einnig vel þekkt að kjósendur
eru venju fremur varir um sig síðustu vikurnar fyr-
ir kosningar og gína ekki auðveldlega fyrir nýjum
flugum, þótt glitríkar séu. Þeir eru því ekki endi-
lega eins auðkeypt bráð og núverandi ráðherrar
ætla. Því gæti farið svo að þótt miklu sé dreift og
víða sáð í þessu óðagoti þá verði uppskeran fremur
rýr og ekki víst að nokkuð af henni berist í húsin
sem hýsa kjörkassa. En hætt er við að áhugasamt
fólk um margvísleg verkefni muni sitja eftir með
sárt ennið. Þær ástæður sem búa að baki því að nú-
verandi stjórnarflokkar hrökklast frá, rúnir fylgi,
eru öllum kunnar. Framganga leiðtoganna tveggja,
sem ýttu jafnan undir sundrungu á meðal þjóð-
arinnar, þegar samstöðu var þörf, var ekki til þess
fallin að skapa traust og stuðning. Vonir voru við
stjórnina bundnar en þær urðu smám saman að
engu. Sú er meginástæðan fyrir fylgishruninu og
frá því kaupa menn sig ekki á síðustu metrum kjör-
tímabilsins og heldur síður þó.
Nú þarf að horfa til lengri framtíðar
Brýnast alls er nú að leggja grunn að stöðugleika
og framförum sem þjóðin getur búið að lengi. Þá
fær hún svigrúm og olnbogarými til að leggja sjálf
grunn að batnandi hag, hver í sínum ranni, sem
sameiginlega fleytir henni aftur í hóp þeirra sem
fremstir standa.
Þannig var lagt upp árið 1991. Þess vegna urðu
árin 1991-2004 svo mikið framfaraskeið. Við síðari
tímamótin gerði Jón G. Hauksson, ritstjóri Frjálsr-
ar verslunar, ýtarlega úttekt – sem hann sagði dóm
á efnahagsstjórn ríkisstjórna, sem þá höfðu setið
Fumkennd fylgiskaup afhjú
Reykjavíkurbréf 26.04.13
Hagvöxtur á Íslandi
Verg landsframleiðsla á mann, magnbreyting frá fyrra ári
0,3
-1,1
-4,5
3,2
-0,4
4,6
3,9
4,5
2,9
4,1
-1,4
3,4
0,2
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Verðbólga á Íslandi
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
14,8
6,8
3,7 4,1
1,5 1,7
2,3
1,8 1,7
3,4
5,0
6,7
4,8
2,1
1,3
44 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28.4. 2013