Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.07.2013, Blaðsíða 42

*Fjármál heimilannaDóra Björg fer yfir skynsamlegar leiðir þegar kemur að því að spara
Baldur Sigurðsson er 28 ára fæddur og uppal-
inn í Mývatnssveit. Hann vinnur á verk-
fræðistofunni VSÓ ráðgjöf í sumarvinnu og
spilar knattspyrnu með KR.
Hvað eruð þið mörg í heimili?
Við erum fjögur. Það er heimilisfaðirinn,
ásamt kærustunni Pálu Marie, Baldri Ara syni
okkar og labrador veiðihundinum Skota.
Hvað áttu alltaf til í ísskápnum?
Það sem er alltaf til í ísskápnum er Hámark,
KEA skyr, mjólk, smjör og ostur. Morgunmat-
urinn minn undanfarin ár hefur verið eitt stykki
af Hámarki með súkkulaðibragði og svo upp úr
kl. tíu fæ ég mér skyr.
Hvað fer fjölskyldan með í mat og
hreinlætisvörur á viku?
Það er að sjálfsögðu misjafnt en það getur
farið frá svona 20.000 kr. og allt upp í 50.000 kr.
Það hefur verið lítið um sparnað undanfarin
ár þar sem við höfum bæði verið í skóla. En ég
nota fjármálaforritið Meniga til þess að halda
utan um fjármálin. Það mun hjálpa okkur með
sparnaðinn í framtíðinni.
Hvað vantar helst á heimilið?
Það er klárlega La-Z-Boy. Það væri reyndar
hættulegt þar sem ég myndi sennilega sofa í
honum. Já, og svo dreymir mig um gott grill,
mikill grillmaður.
Eyðir þú í sparnað?
Já ég reyni það.
Skothelt sparnaðarráð?
Það er einfalt. Setja upp forrit eins og
Meniga, setjast niður í þrjá tíma og skoða ná-
kvæmlega hvernig útgjöldin hafa verið síðustu
mánuði. Eftir svona innri skoðun sér maður
hvernig hægt er að auka sparnað margfalt.
ef það þarf að kaupa mikið af hreinlætisvörum
eða ef við förum út að borða.
Hvar kaupirðu helst inn?
Pála sér aðallega um innkaupin, sem er gott
fyrir fjárhaginn þar sem ég er alltof freist-
ingagjarn. Það sem kemur yfirleitt upp úr pok-
unum þegar hún kemur heim eru hlutirnir sem
ég nefndi að ofan ásamt haframjöli, barnamat,
brauði, ávöxtum og grænmeti, áleggi og svo að
sjálfsögðu smá snikk snakk og gimsumgams.
Hvað freistar helst í matvörubúðinni?
Það er harðfiskurinn. Það er algjörlega óþol-
andi hvað harðfiskur er dýr þar sem þetta er
besti matur í heimi og svo er hann meinhollur
líka. Harðfiskur með íslensku smjöri og ísköld
kók er tvenna sem ætti að gera að þjóðarrétti
Íslendinga.
Hvernig sparar þú í heimilishaldinu?
NEYTANDI VIKUNNAR
Snikk snakk og gimsumgams
Baldur Sigurðsson langar í La-Z-Boy og grill.
Þegar þröngt er í búi og þörf á að
fara varlega með peningana vill það
stundum gerast að fjölskyldu-
meðlimirnir eru ekki allir samstíga.
Þetta getur sérstaklega átt við
börnin á heimilinu, sem fást
kannski ekki til að slökkva ljósin
eftir sig, eða þau ganga ekki rétt frá
matvælum svo þau skemmast.
Það eru þó ekki bara börnin sem
gerast sek um þetta. Stundum á
makinn afskaplega erfitt með að
fara varlega með peninga, sem kall-
ar iðulega á það að sá ábyrgi þarf
að draga enn meira úr sínum út-
göldum, að ógleymdu öllu ergels-
inu
Ein lausn er að úthluta öllum fjöl-
skyldumeðlimum tiltekinn vasa-
pening sem inniheldur um leið
kostnaðinn við ýmis heimilis-
útgjöld. Ef t.d. barnið á heimilinu
fær aukapening sem er eyrna-
merktur rafmagnsreikningnum á
það eftir að gæta þess vandlega að
engin ljós logi að óþörfu. ai@mbl.is
púkinn
Aura-
Ósamstilltar
fjölskyldur
Stundum gengur illa að fá unga fólkið
til að taka þátt í aðhaldsaðgerðum.
Táningar á Biebertónleikum.
Þ
egar málin eru skoðuð vandlega kemur
það fólki oft á óvart hvað eiga má von á
litlu þegar starfsævinni lýkur. Bæði virð-
ist okkur hætta til að vanmeta hversu
langt sparnaðurinn fleytir okkur og eins hve lítilla
greiðslna er að vænta frá ríki eða lífeyrissjóðum.
Dóra Björg Axelsdóttir, forstöðumaður einka-
bankaþjónustu MP banka, segir best að byrja að
huga að sparnaði og fjárfestingum sem fyrst og
einnig að vissara sé að vara sig á nokkrum al-
gengum mistökum. Hún bendir á að viðbót-
arsparnaði sé ætlað að brúa bilið milli fyrri tekna
og þess sem lífeyrissjóðirnir munu borga okkar
og til mikils sé að vinna að byrja snemma að
leggja fyrir. Jafnvel smáar upphæðir safnast upp
furðufljótt og verða að sjóðum sem skipta sköp-
um.
Hvaða leið er síðan best að fara í sparnaði og
fjárfestingum fer alfarið eftir markmiðum, að-
stæðum og áhuga hvers og eins. „Markmiðin, sem
stefnt er að, þurfa að vera bæði skýr og raunhæf.
Ef t.d. ágætlega staddur einstaklingur á miðjum
aldri kæmi til mín gæti ráðleggingin verið á þá
leið að skipta sparnaðinum í bæði í langtíma- og
skammtímafjárfestingar, dreifa áhættunni vel og
loks eiga hluta af sparnaðinum í lausafé á góðum
innlánsreikningi til að geta leitað í neyðarsjóð ef
eitthvað skyldi koma upp á. Ekki má heldur
gleyma að skoða skuldirnar og getur t.d. borgað
sig að leggja áherslu á að greiða upp dýrar
skammtímaskuldir eins og yfirdráttarlán áður en
áherslan er lögð á sparnaðinn.“
Þeir sem það vilja geta stýrt fjárfestingum sín-
um sjálfir og dundað sér við að kaupa og selja á
markaði til að reyna að ná hámarksarði. „Til að
ná hámarksávöxtun þá þurfa fjárfestar að sinna
irtækin sem eru vanmetin. Góð hækkun á einu
tímabili er alls ekki ávísun á hækkun á því
næsta,“ segir Dóra. „Eins virðist Íslendingum
sérstaklega hætt við að vera óþolinmóðir og treg-
ir til að skuldbinda sig til langs tíma. Margir líti
svo á að 6-12 mánuðir séu langtímafjárfesting á
meðan aðrar þjóðir myndu segja að lang-
tímaskuldbinding væri þrjú ár og uppúr. Það er
mjög mikilvægt fyrir fjárfesta að gera sér grein
fyrir því að það koma alltaf tímabil þar sem verð-
bréf hækka eða lækka í verði. Agi er því mik-
ilvægur enda ekki ástæða til að breyta um fjár-
festingarstefnu þótt ávöxtun lækki á tímabili
vegna sveiflna á markaði.“
Mistökin geta líka falist í því að vera of hikandi
við að fjárfesta. Dóra segir æði mörg tilvik um að
fólk lúri á stórum fjárhæðum, sem vegna verð-
bólgu eru í raun að gefa neikvæða raunávöxtun
ár eftir ár, hvort heldur inni í peningaskáp, undir
dýnu eða á bankabók. „Skiljanlegt er að fjár-
magnseigendur séu sumir hikandi eftir það sem á
undan er gengið. Við fundum það greinilega strax
eftir fjármálahrunið að óttinn var mikill hjá
mörgum sparifjáreigendum og menn héldu að sér
höndum. Smám saman hefur markaðurinn tekið
að glæðast og traustið tekið að aukast um leið.“
heimavinnunni, þar sem það tekur tíma að
byggja upp þekkingu á markaðnum,“ segir Dóra
og bætir við að sú leið eigi ekki við alla, en koma
einkum til greina fyrir þá sem búa yfir þekkingu
á markaðnum og hafa orkuna og áhugann.
Einblínt á fortíðina
Fyrir hina getur verið farsælast að greiða fjár-
festingarséfræðingi fyrir að halda utan um hvern-
ig sparnaðinum er ráðstafað. Dóra segir marga
nýta sér þjónustu eignastýringarsviða í dag og í
MP banka séu t.d. einstaklingar, sveitarfélög,
stéttarfélög og lífeyrissjóðir í stýringu á sínum
sjóðum. Í boði er sérhæfð fjárfestingaþjónusta
þar sem starfsmenn fylgjast stöðugt með á verð-
bréfamarkaði og velja verðbréfin saman með
ákveðnum eignastýringaraðferðum. Tekin er
þóknun fyrir þjónustuna en sá kostnaður, segir
hún, sé yfirleitt fljótur að borga sig upp með
markvissari og árangursríkari fjárfestingastefnu.
„Meðal algengra mistaka almennings þegar
komið er út á markaðinn er að einblína um of í
baksýnisspegilinn og elta þau bréf sem hafa verið
að hækka mest, en líta framhjá þeim sem hafa
hækkað minna eða jafnvel lækkað. Þannig verða
margir á markaðnum af tækifærinu að finna fyr-
HÆGT AÐ GERA ÝMIS MISTÖK Á MARKAÐINUM
Ekki geyma peningana
undir dýnunni
GETUR VERIÐ SKYNSAMLEGT AÐ
SKIPTA SPARNAÐINUM Í LANGTÍMA-
FJÁRFESTINGAR, SKAMMTÍMAFJÁRFEST-
INGAR OG LAUSAFÉ Í NEYÐARSJÓÐI
EF EITTHVAÐ SKYLDI KOMA UPP Á
Ásgeir Ingvarsson ai@mbl.is
Dóra segir borga sig að byrja að spara sem fyrst. Jafnvel smáar mánaðarlegar upphæðir skipta máli.
Morgunblaðið/Golli