Morgunblaðið - Sunnudagur - 11.08.2013, Blaðsíða 45

ins í boði. Vilji þeir hann ekki er ekki nóg með að þeir
fái ekkert annað, þeim er vísað út af veitingastaðn-
um. Og því er ekki að neita að þessi staða er ekki
óeðlileg.
Íslensku yfirvöldin fullyrtu að þau væru í samn-
ingaviðræðum, jafnvel könnunarviðræðum en ekki í
aðlögun. Og þeir sem aldrei setja sig inn í neitt áður
en þeir gefa sitt álit tóku kröftuglega undir það. En
eitt undirstrikar öllu betur að þessi sömu yfirvöld
meintu ekkert með þessum látalátum. Á heilu kjör-
tímabili „viðræðna“ var aldrei samið um neitt. Yf-
irvöld skörtuðu „samninganefnd“ og „aðalsamninga-
manni“ en þau fyrirbæri höfðu sömu stöðu og
sjávarútvegsráðherra Lúxemborgar, sé hann til.
Ráðherrann sem fór með málið allt kjörtímabilið og
embættismaðurinn og nefndin með öfugmælaheitin
reyndu aldrei að semja um eitt né neitt við stækk-
unarstjórana Olla Rehn og Stefan Füle. Þessir tveir
heita hvorki samningamenn né aðalsamningamenn
heldur aðeins stækkunarstjórar. Þeirra verkefni er
ekki að semja heldur stækka ESB með aðlögun
nýrra ríkja að regluverki þess. Þeir eru yfirskoð-
unarmenn þess, hvort umsækjandinn hafi staðið við
að laga allar sínar reglur að ESB á aðlögunartím-
anum eða ekki. Þeir þurfa því ekki að skálda upp
heiti á embættismenn eða aðkeypta krafta til að
rugla umræðuna með hætti sem George Orwell hefur
lýst best.
Asni klyfjaður gulli…
Þegar yfirvöld hafa gefið sig blekkingariðju á vald
festast þau fljótt í eigin spuna og lygavef. Það gerðist
auðvitað í þessu tilviki. Um það eru dæmin alltof
mörg. Eitt þeirra hefur minnt á sig síðustu dagana.
Það eru svokallaðir IPA-styrkir Evrópusambands-
ins. Þeir „styrkir“ eru kallaðir aðlögunarstyrkir.
Ýmsir þeir sem hafa vara á aðildarbröltinu kalla þá
hreint út mútur. Öðrum andstæðingum aðildar þykir
að þar sé full fast kveðið að, þótt ekki muni miklu.
Þeir hafa sumir kallað styrkina „smurningu“ og til-
raun til að gera forstöðumenn og starfsmenn kerf-
isins handgengna aðild svo þeir vinni að þeirri aðlög-
un sem yfirvöld fullyrða að eigi sér ekki stað. Því
miður eru nokkur dæmi um það að talsmenn stofn-
ana tipli í kringum styrkina eins og kettir í kringum
heitan graut. Aðrar stofnanir, eins og Hagstofa Ís-
lands, tekur ekki þátt í slíkum leik og fer ekki í felur
með í skýrslum sínum til hvers þessir styrkir eru
brúkaðir af stofnunarinnar hálfu.
Ný ríkisstjórn í landinu nálgaðist breytta stefnu í
aðildarmálinu með einkar óheppilegum hætti og hef-
ur það dregið mjög úr tiltrú á henni og trausti á
fyrstu metrunum. Ómarkviss framganga og fum
hennar í málinu verður eins og segull á öll vandræði
sem því tengjast. Hefði ríkisstjórnin á sínum fyrstu
vikum komið mikilvægum málum frá eða í réttan far-
veg þá væri ekki hávært nöldrið sem nú er yfir því að
„ráðherrarnir hafi allir rokið í frí“ eftir fáar vikur í
starfi. Einstakir ráðherrar ríkisstjórnarinnar segja
það tal ósanngjarnt og það muni koma á daginn að
þeir hafi víst staðið sína vakt. Í sjálfu sér er enginn
að biðja um að ráðherrar puði puðsins vegna, því að
ómarkvisst streð stjórnmálamanna er ekki endilega
til góðs.
Það er þekkt að sumir ráðherrar og raunar meiri-
hluti þeirra á hverjum tíma verða aldrei herrar í sínu
ráðuneyti hvað sem titli og bíl líður. Slíkir taka að
sækjast mest eftir að fá klapp á kollinn frá „sínum
embættismönnum,“ sem orða það vingjarnlega að
sinn maður sé orðinn húsvanur. Fáist það hrós er það
öruggt merki um að sá sami verði fljótlega til lítils
nýtur fyrir almenning og muni gleymast fljótt eftir
stuttan feril. Það er vissulega ekkert að því að fara
varlega af stað og feta sig upp í aukið afl og aukinn
hraða. Og það er örugglega skynsamlegt að fara í
fyrsta gír lágadrifs yfir erfitt vað eða um grýtta
braut. En sé ekið þannig um Miklubrautina um
fimmleytið á föstudegi með allan skarann undrandi
og loks illan á eftir sér verður að vísu ekki deilt um
hver hafi forystuna og að varúðar sé gætt, en á hinn
bóginn um flest annað.
Lengi von á einum
Kenneth Clarke ráðherra í bresku ríkisstjórninni
hefur lengi verið lýst sem „fyrirferðarmikilli skepnu“
í skógi íhaldsins. Hann hefur gegnt fjölmörgum ráð-
herraembættum allt frá ríkisstjórnarárum Margr-
etar Thatcher og gerir það enn, þótt hann sé nú ráð-
herra án ráðuneytis, eins og það er stundum kallað.
Alla sína tíð hefur Clarke verið einna mestur ákafa-
maður Breta um auknar valdheimildir Evrópusam-
bandsins og um að Bretar köstuðu pundinu fyrir
evru. Fram til þessa hefur hann þóst viss um að já-
kvæð áhrif slíks skrefs réttlættu forræði Brussel-
valdsins á sífellt fleiri málaflokkum á kostnað full-
veldis aðildarríkjanna. Kenneth Clarke hefur verið
frísklegur stjórnmálamaður og vaskur og ekki talið
eftir sér að leggjast gegn straumi almenningsálitsins.
Það vakti því mikla athygli þegar Clarke lýsti því yfir
nýlega að nú væri kominn tími til að hætta að styðja
viðleitni til sífellt þéttara Evrópusamstarfs, sem við-
urkennt væri að enda myndi í evrópsku sam-
bandsríki, þar sem þjóðríkin fengju stöðu fylkja.
Annar mikill áhrifamaður breskur á hægri vængn-
um, Norman Tebbit lávarður, sem var mjög hand-
genginn frú Thatcher, telur pólitíska vendingu
Clarks sanna að lengi sé von á einum. „En,“ sagði
Tebbit „það er hængur á og sá er að „Húsbændur
okkar í Brussel“ eru ósammála þessu. Annar hængur
er sá að fráhvarf frá þessari stefnu gerði kröfu til að
endurmeta sáttmála ESB frá byrjun til enda. Við það
bætist að myntbandalagið er dæmt til að mistakast
án stjórnmálalegs sambandsríkis, sem þýðir að án
þess myndi það líða undir lok. Það yrði vafalaust
mikill léttir fyrir Suður-Evrópu, sem hefur horft upp
á eyðileggingu síns efnahagslífs, þegar evrunni hefur
verið beitt til að knýja á um stjórnmálalega samein-
ingu álfunnar, en á hinn bóginn yrði harkalega barist
gegn slíkri þróun af ráðandi öflum í ESB.“
Auðvitað er gott að menn sjái einhvern tíma að sér
og betra er seint en aldrei, þótt það sé stundum lítið
betra.
Hvernig fer?
Fólkið í landinu telur með réttu eða röngu að ný rík-
isstjórn hafi gert „hlé“ á störfum sínum í sumar. Sé
það rétt hlýtur að vera óhætt að álykta að hún ætli
sér að halda áfram störfum eftir þetta „hlé“ eða „hlé í
bili“. Bréfritari var strákur með kaskeiti og vísaði til
sætis í Austurbæjarbíói í tvö ár. Þegar gert var hlé á
kvikmyndasýningum þar var farið fram í poppkorn
og sætan drykk eða annarra erinda og svo var haldið
áfram að horfa. Hvorugur ríkisstjórnarflokkanna lof-
aði þess háttar hléi fyrir kosningar, enda hefði það
ekki verið í samræmi við ályktanir flokkanna og vilja
kjósenda þeirra (með örfáum undantekningum).
Hvers vegna leiðtogar flokkanna tóku vandræða-
gang, sem eingöngu á eftir að versna, fram yfir heil-
indi við sína kjósendur er ekki vitað. Kannski fæst
svar við því eftir hlé.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
*Ný ríkisstjórn í landinu nálg-aðist breytta stefnu í aðild-armálinu með einkar óheppilegum
hætti og hefur það dregið mjög úr
tiltrú á henni og trausti á fyrstu
metrunum
Djúpavík í kvöldsól
11.8. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45