Morgunblaðið - 19.04.2014, Blaðsíða 22

22 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. APRÍL 2014
FRÉTTASKÝRING
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Mikil gerjun er í fjarskiptamálum
hjá sveitarfélögum í dreifbýlinu.
Sveitarstjórnarmenn finna að ljós-
leiðaravæðing sveitanna er ein
helsta krafa íbúanna og kosningar
nálgast óðfluga. Stöndug sveitar-
félög hafa drifið í málum. Sums stað-
ar hafa fyrirtæki, félög og einstakl-
ingar tekið sig saman um að ljós-
leiðaravæða hreppinn sinn.
„Fólk gerir kröfu um að þetta sé í
lagi. Kröfurnar eru jafnvel orðnar
ríkari en um ástand vega,“ segir
Ólafur Sveinsson, forstöðurmaður
atvinnuráðgjafar Samtaka sveitarfé-
laga á Vesturlandi. Kröfurnar koma
úr öllum áttum, frá heimilum og fyr-
irtækjum. Víða eru slæm móttöku-
skilyrði fyrir sjónvarp og misjafnt
símasamband. Fólk leggur upp úr
því að hafa hágæðanetsasmband.
Fólk á öllum aldri stundar fjar-
nám og margir vinna verkefni í fjar-
vinnu. Það krefst hágæðanet-
sambands. Atvinnurekstur er
stundaður á flestum sveitaheimilum,
til dæmis kúabúskapur. Á tækni-
væddum kúabúum þarf að vera gott
netsamband svo hægt sé að halda
mjaltaþjóninum gangandi. „Vita-
skuld er sú tölvutenging sem boðið
er upp á í dag ekki fullnægjandi mið-
að við þær hraðfara framfarir sem
eru í búskapnum. Einnig er hægt að
segja að þeir kúabændur fylgi ekki
takti tímans sem hafa ekki aðgang
að þrífasa rafmagni,“ segir Vignir
Sveinsson, oddviti Skagabyggðar.
Sveitarfélagið stendur fyrir ljósleið-
aravæðingu sveitarfélagsins um leið
og þrífasa rafmagn er lagt heim á
alla bæi.
Hótelin missa viðskipti
Ferðaþjónustan er sérkapítuli í
þessu efni. Hótel og gististaðir í
sveitum missa viðskipti ef þau geta
ekki boðið upp á háhraðanet-
samband. Stjórnendur telja óhugs-
andi að reka hótel til lengdar án þess
að hafa gott netsamband.
Gestirnir vilja geta komist í öflugt
netsamband, með farsímum sínum og
spjaldtölvum. Þeir vilja geta komist í
samband við umheiminn og hlaðið
niður ljósmyndunum eftir daginn.
Sumir þurfa einnig að vinna á ferða-
lögum. Einn hótelstjóri nefnir sem
dæmi að margir taki upp handtækið
þegar komið er upp á hlað og athugi
sambandið. Ef það er ekki nógu gott
fari þeir eitthvað annað.
„Ég þurfti ljós í mína starfsemi.
Þurfti betra netsamband. Annars
yrði hótelið nánast óstarfhæft og alla-
vega ekki hægt að verðleggja þjón-
ustuna eins og þarf,“ segir Hörður
Davíðsson, eigandi Hótels Laka í
Landbroti. Auk netsambandsins
þurfti hann að hafa möguleika á sím-
um og sjónvarpi á herbergjunum.
Hann leysti þetta með því að leggja
sjálfur ljósleiðara frá Kirkjubæjar-
klaustri, um 10 kílómetra leið. Um
leið lagði hann ljósleiðara á heilsu-
gæslustöðina því þar var lækninga-
tæki sem ekki nýttist nema með öfl-
ugri nettengingu.
Hörður gekk frá lögnum þannig að
sveitarfélagið getur nýtt sér þær til
að ljósleiðaravæða Kirkjubæjar-
klaustur og sveitirnar, ef til þess
kemur síðar.
Ljósleiðari er málið
Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar-
innar er rætt um mikilvægi þess að
stuðla að fjölbreyttum atvinnutæki-
færum um allt land, meðal annars
með uppbyggingu fjarskiptanets og
stóraukinni ljósleiðaravæðingu. Unn-
ið hefur verið að útfærslu þessa á
vegum Póst- og fjarskiptastofnunar
og starfshópi, svokölluðum alþjón-
ustuhópi.
Fólk er að gefast upp á eldri
tækninni, hún virðist ekki fullnægja
kröfum nútímans. „Lagning ljósleið-
ara tekur tíma og kostar peninga.
Það er orðið viðurkennt af öllum sem
þekkja til tölvu- og fjarskiptamála að
næsta net sem þarf að koma um land-
ið er ljósleiðari. Það er þekkt að kop-
arlínur í dreifbýli hafa ekki burðar-
getu sem samræmist kröfum
notendanna til lengdar. Hægt er að
brúa bilið með öðrum lausnum en
ljósleiðari en eina varanlega teng-
ingin,“ segir Gunnar Björn Þórhalls-
son, framkvæmdastjóri Tengis hf.
sem hefur verið að leggja ljósleiðara í
Eyjafirði og víðar í samvinnu við
sveitarfélög.
Umræðan snýst meðal annars um
að uppfæra skilgreiningu á alþjónustu
fjarskiptafyrirtækja og hvernig eigi
að fjármagna uppbygginguna. Ekki
eru til miklir peningar í opinberum
sjóðum til stórs átaks á þessu sviði.
Þrjú almenn fyrirtæki standa að
uppbyggingu aðgangsneta fyrir fólk.
Míla er langstærst. Þau vilja ekki
leggja ljósleiðara eða bjóða tengingar
nema það borgi sig fjárhagslega.
Nokkur sveitarfélög á Suðurlandi
hafa til dæmis verið í viðræðum við
Mílu en finnst lítið ganga.
Ógrisjaður frumskógur
Sveitarfélög, fyrirtæki og fólkið í
sveitunum telja sig ekki geta beðið og
hafa tekið til sinna ráða. Stofnuð hafa
verið sérstök fjarskiptafélög í nokkr-
um sveitarfélögum til að leggja og
reka ljósleiðara eða sveitarfélögin
hafa tekið það að sér. Fyrirkomulagið
er með ýmsum hætti og er kerfið að
verða að frumskógi þar sem samræm-
ingu skortir. Þeir sem búa í vel-
stæðum sveitarfélögum, til dæmis
sveitum sem njóta fasteignagjalda af
virkjanamannvirkjum, stóriðju eða
miklum sumarhúsahverfum, fá teng-
ingar fyrir lítið eða ekki neitt en þeir
sitja eftir sem búa í verr settum sveit-
arfélögum. Svo taka einstaklingar og
fyrirtæki sig saman með stuðningi fé-
laga og fyrirtækja og ráðast í verk-
efnið sjálfir. Hlutur notendanna er
æði misjafn, eftir því í hvaða sveitar-
félagi þeir eru.
Tugir eða hundruð milljóna
Kostnaðurinn við lagningu ljósleið-
ara er gífurlegur. Þannig má nefna að
í útboði þriggja sveitarfélaga á lagn-
ingu aðgangsnets með ljósleiðara um
sunnanvert Snæfellsnes komu tilboð
upp á 280 til 500 milljónir kr. Það er
langt umfram það sem reiknað var
með og setur verkefnið í uppnám.
 Símafyrirtækin geta ekki veitt þá þjónustu sem íbúar sveitanna krefjast  Sveitarfélög eða áhuga-
mannafélög leggja ljósleiðara víða um land  Finna þarf leið um frumskóginn
Ljósleiðaraverkefni í dreifbýli
Grunnkort/Loftmyndir ehf.
Höfn
Vík
Arnarstapi
Egilsstaðir
Kirkjubæjarklaustur
Reykjavík
Selfoss
Akranes
Borgarnes
Hellnar
Stykkishólmur
Blönduós
Í undirbúningi Í framkvæmd Í rekstri
Skagabyggð
Akrahreppur
Dalvíkurbyggð
með ströndinni og
miðhluta Svarfaðardals
Arnarneshreppur
(hluti af Hörgárbyggð)
Grýtubakkahreppur
Svalbarðsstrandarhreppur
Skútustaðahreppur
Fljótsdalshreppur
Dalvík
Akureyri
Grenivík
Reykjahlíð
Skriðuklaustur
Suðursveit
(Sveitarfélagið
Hornafjörður)
Öræfi
(Sveitarfélagið
Hornafjörður)
Efri-Vík
(Skaftárhreppur)
Skeiða- og
Gnúpverjahreppur
Mýrdalshreppur
Sveitarfélagið
Ölfus
Eyjafjöll
(Rangárþing eystra)
Ásahreppur
Flóahreppur
Grímsnes- og Grafningshreppur
Skorradalshreppur
Sunnanvert Snæfellsnes
(Snæfellsbær, Eyja- og Miklaholtshr,
Borgarbyggð) frá Hítará að Hellnum
Hella
Hveragerði
Hvalfjarðar-
strandarhreppur
Helgafellssveit
Fólkið ber sjálft ljós í bæinn
Skeifunni 11 | Sími 515 1100 www.rekstrarland.isw .rekstrarland.is
Hafið samband við sölumenn Rekstrarlands eða næsta útibú Olís
og leitið tilboða. Rekstrarland er byggt á fyrrum rekstrarvörudeild Olís
og er dótturfyrirtæki Olíuverzlunar Íslands hf.
Samsettir fjáröflunarpakkar eða sérsniðnir eftir óskum hópsins
Öflug fjáröflun
fyrir hópinn