Morgunblaðið - 19.04.2014, Blaðsíða 31

UMRÆÐAN 31
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. APRÍL 2014
Tweeter ein nýjung frá
Ármúla 24 • S: 585 2800
Bæjarlind 16 I 201 Kópavogur I sími 553 7100 I www.linan.is
Opið mánudaga til föstudaga 11 - 18 I laugardaga 11 - 16
SIXTIES LÍNAN
OSLO
Eikarskenkur
160x45x63
kr. 159.800
Bakkaborð
kr. 23.900
Unfurl Deluxe Svefnsófi
kr. 129.900
Pillar ljós
14x20
kr. 21.900
Retro
Klukka
3 litir
kr. 7.990
Mynd
53x53
kr. 4.500
Flinga
Tímaritahilla
20x160 cm
kr. 16.900
Flinga
Tímaritahilla
20x80 cm
kr. 9.900
„Hvað á að gera á móti þessum
leik,“ spurði frægur stórmeistari og
lék kóngspeðinu fram um tvo reiti.
Skákmenn eru alltaf að glíma við
þessa spurningu og það er ekkert
svar rétt. Í þrem einvígjum átti
Viktor Kortsnoj erfitt með að finna
haldgott vopn gegn kóngspeði Kar-
povs sem síðar átti við þetta sama
vandamál að stríða þegar hann
mætti Kasparov. Frumkvæðið ligg-
ur hjá hvítum og eina markmiðið
sem svartur getur haft í byrjun tafls
er að fá teflanlega stöðu. Þannig
komst ungverski stórmeistarinn La-
jos Portisch að orði og lærimeistari
hans, Mikhael Botvinnik, hefur
áreiðanlega verið á sömu skoðun.
Botvinnik valdi yfirleitt byrjanir
sem hann taldi liggja vel að stíl hans.
Í öðru einvígi sínu við Tal árið 1961,
sem hann vann 13:8, reyndist Caro-
Kann vörnin það vopn sem dugði.
Þessi byrjun lætur ekki mikið yfir
sér og er frekar auðlærð. Í einni af
úrslitaviðureignum Íslandsmóts
skákfélaga á dögunum milli Tafl-
félags Vestmannaeyja og GM Hellis
sló þeirri hugsun niður hjá greinar-
höfundi að Caro-Kann vörnin væri
rétta vopnið. Fyrr en varði vorum
við komnir a slóðir Tal og Botvinnik:
Þröstur Þórhallsson GM Hellir _
Helgi Ólafsson TV
Caro Kann
1. e4 c6 2. d4 d5 3. e5 c5
Leikur Botvinniks. Algengara er
3. …. Bf5.
4. dxc5 e6 5. Rf3 Bxc5 6. Bd3 Rc6
7. O-O Rge7 8. He1 Rg6 9. c3 O-O
10. Be3 Be7
Uppskipti komu einnig til greina
en hvítur á vandræðum með að stað-
setja e3-biskupinn.
11. Bd2 Bd7 12. a4 f6 13. exf6
Bxf6 14. Ra3 e5 15. Db3 Bg4 16.
Be4 Be6 17. Bxg6 hxg6 18. Dxb7
Hvítur seilist eftir „eitraða“ peð-
inu en svartur hefur nægar bætur.
18. … Ra5 19. Da6 Bc8! 20. Db5
a6 21. De2 Bg4 22. h3 Bxf3 23. gxf3
Alls ekki 23. Dxf3 vegna 23. …
Bh4 og 24. …. Bxf2+.
23. … Dd7 24. Dd3 Rb3 25. Had1
Had8 26. Kg2 Dxa4 27. Dxg6 Hd6
28. Be3 Dc6 29. Dg4?
Eftir þennan leik á hvítur í erfi-
leikum. _Houdini“ mælir með 29.
Dc2 með jöfnu tafli en forsenda slíks
mats eru útreikningar sem ekki
nokkur skákmaður hefur vald yfir!
29. … Be7 30. h4 Hg6 31. Bg5
Hf4! 32. Dg3
Hvítur reynir að halda stöðu sinni
saman á kóngsvæng en nú fellur
fyrsta sprengjan.
32. .. Hxh4! 33. Hxe5
Lítt stoðar 33. Dxh4 Hxg5+ 34.
Kh3 De6+ 35. Kh2 Hg2+og drottn-
ingin fellur.
33. … Hh5 34. f4
Eða 34. Hdxd5 Dxd5! 35. Hxd5
Hhxg5 og vinnur mann.
34. … d4+ 35. f3 Bf6! 36. cxd4
Rxd4!
Hvítur vonaðist eftir 36. … Bxe5?
37. dxe5 og hvítur heldur velli.
37. Hxd4 Bxe5 38. Hc4
- og gafst upp um leið því staðan
er vonlaus eftir t.d. 38. …. Dd7.
Hann gat veitt meira viðnám með
38. Hd8+ Kh7 39. Dg4 en þá kemur
39. … Hgxg5! 40. fxg5 Hh2+ 41. Kf1
Dc1+ og mát í næsta leik.
Helgi Áss með á Íslandsþingi
Keppni í landsliðsfokki á Skák-
þingi íslands fer fram í Stúkunni á
Kópavogsvelli dagana 23. maí-1.
júní. Þetta er sami keppnisstaður og
á mótinu fyrir tveim árum. Kepp-
endur verða tíu talsins og meðal
þeirra er Helgi Áss Gretarsson sem
tefldi síðast á Íslandsmóti fyrir tíu
árum. Þessir eru skráðir til leiks:
Hannes Hlífar Stefánsson, Héðinn
Steingrímsson, Hjörvar Steinn
Grétarsson, Stefán Kristjánsson,
Henrik Danielsen, Bragi Þorfinns-
son, Helgi Áss Grétarsson, Þröstur
Þórhallsson, Guðmundur Kjartans-
son og Björn Þorfinnsson.
Vopn sem dugði
Skák
Helgi Ólafsson
helol@simnet.is
Fyrir meira en 20
árum var búið að lög-
leiða á hjúkrunar-
heimilum aldraðra í
Danmörku að þeir
hefðu fjárhagslegt
sjálfstæði, sem búa
þar. Þeir fengu sinn
lífeyri og greiddu síð-
an tiltekinn kostnað
við dvöl sína á heim-
ilinu. Þetta virðist
vefjast óskaplega
mikið fyrir löggjafanum hér heima.
Margoft er búið að leggja fram til-
lögur um það að fólk eigi að hafa
fjárhagslegt sjálfræði þó að það
flytji búferlum á hjúkrunarheimili
eða dvalarheimili, en því séu ekki
skammtaðir naumir vasapeningar.
Helga Jónsdóttir skrifaði lokaverk-
efni til BS-gráðu við Háskólann á
Bifröst árið 2012 og segir meðal
annars í lokaorðum: „Ekki fer milli
mála að áliti höfundar að það fyrir-
komulag (greiðslufyrirkomulag)
sem haft er á þjónustu við sjúka
aldraða brýtur í bága við meg-
inreglur lögræðislaga og mannrétt-
indakafla stjórnarskrárinnar.“
Fyrir tveimur árum
var starfandi nefnd
sem fjallaði um flutn-
ing málefna aldraðra
til sveitarfélaga. Sú
nefnd hefur lítið kom-
ið saman eftir síðustu
kosningar, en ekki er
mér kunnugt um að
búið sé að leggja hana
niður. Þar var það eitt
af áhersluatriðunum
að breyta greiðslufyr-
irkomulagi á hjúkr-
unar- og dvalarheim-
ilum í þá veru að
íbúar á hjúkrunar- og dvalarheim-
ilum fengju sinn lífeyri en greiddu
síðan fyrir húsaleigu, mat og
hreinlætisvörur. Mér finnst það
eðlilegt að þannig væri um hnút-
ana búið, en hið opinbera trygg-
ingakerfi greiddi síðan umönnun,
læknishjálp og lyf rétt eins og á
sjúkrastofnunum. Það er vitað að
það óskar enginn eftir því að fara
á hjúkrunarheimili, nema nauðsyn
krefji, því flestir vilja búa heima
hjá sér eins lengi og mögulegt er.
Enda stefnir í það að búseta ein-
staklings á hjúkrunarheimili nái
ekki að meðaltali nema einu og
hálfu til tveimur árum. Hægt væri
einnig að fækka verulega inn-
lögnum á hjúkrunarheimilin ef
persónuleg notendastýrð aðstoð
(NPA) væri valkostur í þjónustu
við eldri borgara, sem vilja búa
heima.
Það má færa sterk rök fyrir því
að með því fyrirkomulagi sem gild-
ir í dag um greiðslufyrirkomulag á
hjúkrunarheimilum sé verið að
brjóta stjórnarskrárvarinn rétt
einstaklinga. Að svipta menn sjálf-
ræði og fjárræði á ekki að vera
hægt nema með dómi. Þó leyfir
löggjafinn sér að gera það án
dómsúrskurðar. Samkvæmt nú-
gildandi lögum skal hinn aldraði
einnig greiða af þeim tekjum sem
hann hefur úr lífeyrissjóði, mis-
mikinn hluta af kostnaði við dvöl á
heimilinu, án þess að hafa nokkur
áhrif á það hvaða þjónustu hann
fær. Þeir eldri borgarar sem á
næstu árum munu þurfa á hjúkr-
unarheimilisvist að halda vegna
veikinda eða skertrar færni munu
ekki sætta sig við þetta fyrir-
komulag.
Sjálfræði aldraðra á hjúkrunar-
heimilum – hvenær kemur það?
Eftir Jónu Valgerði
Kristjánsdóttur »Margoft er búið að
leggja fram tillögur
um að fólk eigi að hafa
fjárhagslegt sjálfræði
þó að það flytji búferlum
á hjúkrunarheimili eða
dvalarheimili.
Jóna Valgerður
Kristjánsdóttir
Höfundur er formaður Lands-
sambands eldri borgara.