Morgunblaðið - 19.04.2014, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. APRÍL 2014
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Páskarnir okkar eru seinirí ár. Það hefði átt aðþyngja róðurinn fyrir
þau sérstöku hret sem sagan og
tilfinningin segir okkur að séu
sérlega næm fyrir páskum.
Hretin þau hafa sem sagt ekki
látið reikniregluna góðu frá
árinu 325 rugla sig. En það ár
ákváðu nokkrir hámenningar-
innar helstu synir einmitt regl-
una, sem í sinni einföldu mynd
slær því föstu að páska skuli
bera upp á sunnudaginn eftir
fyrsta fulla tungl eftir jafn-
dægur að vori. Samkvæmt regl-
unni geta páskar því fallið á
tímabilið 22. mars til 25. apríl.
Páskar eru hreyfanlegir og
ólíkir jólunum sem eiga sína
heilögu daga frátekna um aldur
og ævi. Þó er það svo að fæðing-
ardagur Krists er ekki þekktur,
þótt vitað sé um fæðingarár
hans með bærilegri vissu.
Krossfesting Krists, aðdragandi
hennar og upprisa hans og rúm-
um mánuði síðar uppstigning
eru skráð í öllum guðspjöll-
unum. Vikulegur hvíldardagur
gyðinga var og er laugardag-
urinn, en kristnir menn taka
mið af upprisunni og færðu
hann til sem því nam og því er
sunnudagurinn þeirra vikulegi
hvíldardagur og um leið áminn-
ing um upprisu Krists.
Þau rúmu 2000 ár sem liðin
eru frá fæðingu Krists hefur
söfnuður hans eflst og vaxið
með ári hverju. Engu breytir
um þetta þótt trúleysingjum
fjölgi um skeið á einstökum
svæðum, a.m.k. þeim sem
kveðja kristindóminn. Það er
örlítil tískusveifla í því á Vest-
urlöndum núna og sumir gang-
ast raunar upp við það að agnú-
ast út í „trúna“ og tala niður til
hinna, sem eiga sitt trúarlega
haldreipi áfram og hafa af því
bæði gleði og styrk. Kristin
kirkja er nú, sem betur fer, um-
burðarlynd gagnvart slíku fólki,
en það hefur hún ekki endilega
verið á öllum öldum. En slíkt
trúarlegt eða trúfrelsislegt um-
burðarlyndi er ekki sjálfgefið.
Milljónir manna fæðast til
trúar sem hefur ekkert slíkt
umburðarlyndi og tekur hart á
efasemdarmönnum, svo ekki sé
minnst á þá sem voga sér að
víkja frá viðurkenndum bókstaf.
Þau ár sem kirkja Krists laut
mannastjórn án umburðar-
lyndis og auðmýktar hlaut hún
að vera komin á svig við boðun
og anda leiðtoga síns. Guð-
spjöllin gefa fylgjendum hans
tæra leiðsögn og orð hans
sjálfs, beinar tilvitnanir í guð-
spjöllunum, veita þeim milliliða-
lausan aðgang að Kristi.
Tvær helstu hátíðir hins
kristna heims eru jól og páskar.
Nútímamaðurinn hefur, sem
kunnugt er, jafnmikinn áhuga á
nákvæmum vinsældamælingum
og bóndi hafði áður á hita- og
loftþrýstingsmælingum. Fullyrt
er að jólin njóti núorðið mun
meiri vinsælda en páskar. Það
skiptir ekki miklu. En það er
ekkert undarlegt heldur. Jólin
eru í eðli sínu fjölskylduhátíð,
börnin eru í öndvegi þeirra
vegna þess hve sjálft tilefni
jólanna tengist þeim. Þá eru jól-
in hátíð verslunar og viðskipta.
Við bætist, að jólin eru ekki tal-
in eins trúarlega snúin og sum-
um þykja páskarnir vera.
Engir, aðrir en þrasarar
þrassins vegna, draga í efa að
Kristur fæddist í Betlehem og
ól sinn skamma aldur, með einni
undantekningu, á þeim slóðum.
En páskarnir eru flóknari
eins og fyrr segir. Þar gerist
mikil örlagasaga, átök ofurvalds
við einstakling og fylgjendur
hans, svo óhugnaður og loksins
hið mesta fagnaðarundur. Og
páskarnir eru, hvað sem öllum
vinsældamælingum líður, hin
hæsta hátíð í kristni. Því ræður
upprisan. Þá fullkomnuðust
kenningar Krists og boðskapur-
inn sem hann hafði flutt og
sagðist flytja í umboði þess sem
sendi hann. Þar með var grund-
völlurinn endanlega lagður, sem
hinn kristni veruleiki hvílir á.
Sá atburður er hinn eiginlegi
hornsteinn sérhverrar krist-
innar kirkju.
Sumir segja að upprisa
Krists hafi ekki verið sönnuð.
Það er nú svo. Vitnisburðir eru
svo sannarlega til staðar og þeir
trúverðugir. Úrslit flestra
dómsmála í hinum veraldlega
heimi velta á vitnisburðunum og
trúverðugleika þeirra. Álita-
málið er oftast þannig lagt fyrir
að spurt sé, hvort mál sé sannað
umfram eðlilegan vafa. Efa-
semdin ein eyðileggur ekki mál.
Væri það svo myndu flest mál,
ef ekki öll, eyðileggjast.
En umfram trúverðugleikann
sem skín út úr sérhverju orði
hins einstæða manns, Jesú frá
Nazaret, og fyrrnefnda vitn-
isburði, liggur eitt atriði enn
fyrir og blasir við sem nýtt:
Mesta herveldi á þeirri tíð og
lénsherrar þess ásamt fleirum
töldu nokkra ógn stafa af Jesú
þessum og tiltölulega fámenn-
um hópnum sem fór um með
honum. Þeir handtóku hann,
auðmýktu og pyntuðu, dæmdu
og krossfestu. Litli hópurinn í
kringum hinn krossfesta tvístr-
aðist skelfingu lostinn. Ekki er
ástæða til að ætla annað en að í
málið hafi verið gengið af festu
af þar til bærum yfirvöldum og
það fengið farsælan endi að
þeirra mati.
En fámenni hópurinn náði
saman aftur þrátt fyrir háska
og dauðans áfall. Nú telst hann
í milljörðum og er þá aðeins
horft til núlifandi manna, en
ekki allra þeirra sem fylgt hafa
í gegnum tíðina.
Aldrei hefur svo fámennur og
hrakinn hópur fengið aðra eins
uppreisn. Hana fékk hann á
grundvelli upprisu Krists og
þess fyrirheits sem henni var
tengt.
Gleðilega páska.
Gleðilega páska
F
jármálaráðherra lagði fyrir nokkru
fram tvö lagafrumvörp. Í öðru
frumvarpinu eru lögð drög að
óskiljanlegri úthlutun 80 þúsund
milljóna króna skattgreiðenda til
hóps sem var með verðtryggt húsnæðislán á til-
teknu tímabili.
Hvernig sem staðreyndunum er snúið, þá er
ljóst að samviskusamir hægrimenn geta ekki
stutt þessa aðgerð, eins og ljóst er orðið. Með
þessari forgangsröðun fer Sjálfstæðisflokkur-
inn á mis við það sem gæti til dæmis orðið 80
milljarða lækkun tekjuskatta á alla einstaklinga
næstu fjögur árin. We ain’t seen nothing yet.
Hitt frumvarpið er á hinn bóginn einhver
áhugaverðasta ríkisaðgerð síðari ára. Með því
að heimila launþegum að nýta skattfrjálsan
séreignarlífeyrissparnað til að greiða niður
fasteignalán er grunnurinn lagður að því að hin útjaskaða
millistétt geti komið undir sig fótunum að nýju.
Í frumvarpinu er lagt til að allir launþegar megi greiða
6% af laununum sínum skattfrjálst beint inn á húsnæðis-
lán eða inn á reikning til húsnæðiskaupa. Það sem gerir
þessa aðgerð afdráttarlaust þess eðlis að hver einasti
launþegi ætti að nýta sér hana er eitt orð: skattfrjálst.
Tökum dæmi: Maður með 350.000 krónur í laun fyrir
skatt getur greitt inn á lán eða lagt fyrir 21.000 krónur á
mánuði. Þessir peningar yrðu að öðrum kosti skattlagðir
við úttekt, þannig að úttekinn lífeyrir yrði, án vaxta,
12.600 krónur að starfsævi lokinni. Lífeyrissjóður sem
nær 3,5% nafnávöxtun á ári væri 15 ár að
ávaxta inngreiðsluna til að ná því að greiða út
fullar 21.000 krónur við úttekt. Lífeyrissjóður
með 5% ávöxtun þyrfti um 10 ár og sjóður með
7% ávöxtun um 7 ár. Undanfarin ár hefur LSR
náð þessari ávöxtun og vel það.
Nafnávöxtun sjóðsins var til að mynda 14%
árið 2012 og 7% 2011. Árið 2008 var hún hins
vegar -13%. Hrein raunávöxtun sjóðsins var
neikvæð um 2,7% á árunum 2008 til 2012 og um
4,5% árin 2007 til 2011. Skattfrelsið þýðir að líf-
eyrissjóður þarf að ná mjög mikilli ávöxtun til
að ná samsvarandi niðurstöðu og skattfrelsið
tryggir. Ef launþegi notar sín 6% til að greiða
niður fasteignalán eða spara fyrir íbúðar-
kaupum, þá er það í raun eins og að leggja
peningana inn á bankareikning með sömu
ávöxtun, og ávöxtunin er mikil.
Landsbankinn býður lán til fasteignakaupa með 7,6%
föstum vöxtum til 5 ára. Séu 21.000 krónur notaðar til að
greiða inn á lán með 7,6% vöxtum einu sinni, ég endurtek
einu sinni, þá sparar lántakinn við það á 20 árum 69.000
krónur. Á 40 árum er sparnaðurinn, í formi lægri vaxta-
greiðslna, orðinn 372.000 krónur. Samsvarandi tölur fyrir
lán með 8,6% vexti eru 88.000 og 548.000 krónur.
Það er erfitt að spá, sérstaklega um framtíðina. Ég leyfi
mér hins vegar að fullyrða að þegar sér fyrir endann á
þessum tímabundnu aðgerðum verður krafa almennings
að þessar aðgerðir verði framlengdar, helst út í hið óend-
anlega. gunnardofri@mbl.is
Gunnar Dofri
Ólafsson
Snilldin við skattfrelsið
Pistill
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
SVIÐSLJÓS
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Þegar kemur að koltrefja-framleiðslu er Ísland meðalallra samkeppnishæfustulanda hvað kostnað varðar.
Að auki er lega Íslands að mörgu
leyti mjög hagstæð, þar sem fyrir-
tæki staðsett á Íslandi geta þjónað
eftirspurn bæði frá Bandaríkjunum
og Evrópu og jafnvel víðar. Er hér
um mjög verðmæta afurð sem þolir
flutningskostnað langar leiðir.
Þetta er meðal þess sem kom
fram í svari Ragnheiðar Elínar Árna-
dóttur, iðnaðar- og viðskiptaráð-
herra, við fyrirspurn Össurar Skarp-
héðinssonar um koltrefjaframleiðslu
á Íslandi. Í svari sínu vitnar ráðherra
til úttektar erlendra ráðgjafa frá
árinu 2012 á kostnaðarlegri sam-
keppnishæfni Íslands í samanburði
við helstu samkeppnissvæði í Evrópu
og Bandaríkjunum. Íslandsstofa hef-
ur verið að kynna þessar niðurstöður
á ráðstefnum erlendis um koltrefja-
framleiðslu og á fundum með kol-
trefjaframleiðendum og notendum
koltrefja, t.d. bifreiða- og vindmyllu-
framleiðendum.
Fullt tilefni til bjartsýni
Samkvæmt svari ráðherra gefa
viðbrögð þessara aðila fullt tilefni til
bjartsýni um að koltrefjaframleiðsla
hefjist á Íslandi í náinni framtíð. Við-
ræður við stóra notendur koltrefja
leiddi til athugunar tveggja framleið-
enda á fýsileika þess að reisa hér
verksmiðju. Annar aðilinn kaus að
staðsetja verksmiðjuna í Bandaríkj-
unum en hinn er enn að meta hvort
Ísland sé hentugur kostur. Þá hafa
orkufyrirtækin átt í viðræðum við er-
lenda koltrefjaframleiðendur vegna
hugsanlegra verkefna hér á landi.
Talað hefur verið um verksmiðju sem
þyrfti 15-20 MW raforku og gæti
skapað 80-100 varanleg störf, auk af-
leiddra starfa.
Hrósar Skagfirðingum
Ragnheiður Elín segir í samtali
við Morgunblaðið að framleiðsla á
koltrefjum sé vaxandi iðnaður í heim-
inum. Efnið sé notað í ýmsar vörur,
eins og bíla, vindmyllur, flugvélar og
fleira. Hún segir framleiðslu af þessu
tagi henta vel hér á landi en það sé á
endanum framleiðandinn sem velji
staðsetningu, ákveði hann að velja
Ísland. Það sé ekki í höndum stjórn-
valda en vissulega komi nokkrir stað-
ir til greina.
Undirbúningur að koltrefja-
verksmiðju hér á landi er lengst
kominn í Skagafirði. Þar var stofnað
undirbúningsfélag, UB Koltrefjar,
árið 2008 með þátttöku Kaupfélags
Skagfirðinga, Sveitarfélagsins
Skagafjarðar og Gasfélagsins.
„Skagfirðingar hafa verið
áhugasamir um þennan iðnað og
þeim til hróss þá hafa þeir unnið
heimavinnuna sína mjög vel. Það er
til dæmis komin námsbraut í fjöl-
brautaskólanum fyrir framleiðslu á
koltrefjum sem er góður undirbún-
ingur fyrir svona iðnað. Á svæðinu er
mikill áhugi á verkefninu og þver-
pólitískur vilji. Allt svona vinnur með
þeim en á endanum er það fjárfest-
irinn sjálfur sem metur hvaða kostir
eru bestir,“ segir Ragnheiður Elín.
Í svari sínu til Össurar bendir
hún á að fríverslunarsamningur-
inn við Kína skapi verulegt svig-
rúm til framleiðslu á koltrefjum
hér, þar sem 17% tollar fallla nið-
ur af viðskiptum með koltrefjar
milli Kína og annarra landa ef
framleitt er á Íslandi. Ragn-
heiður segir tækifæri
skapast fyrir t.d.
bandarísk, kanadísk
eða evrópsk fyrir-
tæki að flytja
koltrefjar héðan til
Kína.
Miklir möguleikar
taldir í koltrefjunum
Koltrefjar Efnið er notað í framleiðslu á margskonar iðnaðarvörum, m.a.
í sumum tegundum hjá bílaframleiðandanum BMW í Þýskalandi.
AFP
Stefán Vagn Stefánsson, for-
maður byggðarráðs Skaga-
fjarðar, segir undirbúning enn í
fullum gangi. Sveitarfélagið sé
með skilgreindar iðnaðarlóðir á
aðalskipulagi undir verksmiðju
af þessu tagi og mikil vinna
hafi farið fram til að undirbúa
jarðveginn og byggja upp inn-
viði, m.a. með því að koma á
fót námsbraut í Fjölbrauta-
skóla Norðurlands vestra í
koltrefjaiðnaði og plastbáta-
fyrirtæki hefur hafið störf á
Sauðárkróki. „Við erum
ekki bara að keppa við
önnur svæði hér á
landi heldur við allan
heiminn. Ríkið þarf
einnig að leggja sitt
af mörkum til að bæta
samkeppnisumhverfið“
segir Stefán Vagn og
fagnar boðuðu frum-
varpi iðnaðarráðherra
um ívilnanir vegna
nýfjárfestinga í iðn-
aði.
Innviðir klárir
í Skagafirði
KOLTREFJAVERKSMIÐJA
Ragnheiður Elín
Árnadóttir