Morgunblaðið - 29.05.2014, Qupperneq 41

FRÉTTIR 41Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. MAÍ 2014
*Í vitro prófunum
NIVEA.com
STINNIR HÚÐINA Á 2 VIKUM OG AÐSTOÐAR
VIÐ AÐ UMBREYTA FITUSÝRUM Í ORKU.*
grundvallarforsendan hjá ríkisstjórninni og
fjármálaráðherra hafi verið að hætta skulda-
söfnuninni, þar sem það að nota lánsfé í út-
gjöldin þýði bara að það lendir á næstu kyn-
slóðum að borga fyrir útgjöld samtímans. „Við
vorum staðráðnir í að snúa af þeirri braut, og
þegar við færum að fjárfesta að byggja upp til
framtíðar. Það hefur gengið eftir, þannig að nú
höfum við ákveðið að stórauka framlög til
rannsókna, vísinda og nýsköpunar, þeirra
greina sem munu standa undir arði og verð-
mætasköpun framtíðarinnar.“ Sigmundur seg-
ir að það verði gert fyrir raunverulegar tekjur
ríkissjóðs í stað lánsfjár, og að jafnframt eigi
að fá atvinnulífið í lið með sér til þess að setja
viðbótarframlag sem nemi tvöföldu framlagi
ríkisins, þannig að Ísland geti komist í fremstu
röð á þessum sviðum.
Rökrétt að hætta viðræðum
Þegar rætt er um mál ríkisstjórnarinnar á
fyrsta árinu, verður ekki komist hjá því að
ræða málið sem stóð út af borðinu, þingsálykt-
unartillögu utanríkisráðherra um að draga til
baka umsókn Íslands að Evrópusambandinu.
Sigmundur segir að margir hafi þar séð sér
leik á borði til þess að ná sér niðri á ríkis-
stjórninni. „Í fyrsta lagi skal ég fullyrða það,
að ekki var ástæða til að ætla að viðbrögðin
yrðu þau sem raun var, vegna þess að þetta
var niðurstaða sem mjög margir höfðu gert
sér grein fyrir að yrði og voru bara að bíða eft-
ir. Skömmu áður en tillagan var lögð fram var
ég á Viðskiptaþingi og ræddi þar Evrópu-
málin. Þar talaði ég við marga, sem síðan fóru
mikinn eftir að tillagan kom fram, en á þeim
tíma vissu þeir alveg hvað stóð til, og voru bún-
ir að sjá að þetta væri hin eðlilega niðurstaða.
Þeir töluðu þannig þá að þeir vonuðust til að
þetta gengi þannig fyrir sig, að það myndi ekki
setja aðra hluti í uppnám, eins og EES-
samninginn, og að þegar viðræðunum lyki
formlega þyrfti að huga að ýmsum málum.
Þetta ræddu menn við mig eftir þetta við-
skiptaþing, sem síðar létu eins og tillagan hefði
komið eins og þruma úr heiðskíru lofti.“
Svipaða sögu væri að segja af þinginu, þar
sem tveir þingmenn hefðu sagt í ræðu í
þinginu skömmu áður að heiðarlegast gagn-
vart Evrópusambandinu væri að slíta viðræð-
unum í stað þess að halda málinu í óvissu. Hins
vegar hefði komið annað hljóð í strokkinn þeg-
ar þeir sáu viðbrögðin við tillögunni.
Sigmundur segir að það sem hafi komið
strax í ljós þegar skýrsla Hagfræðistofnunar
var lögð fram væri að umræðan hefði farið að
snúast um framhaldið, en ekki innihald skýrsl-
unnar. Þess vegna hefðu menn talið ekkert að
vanbúnaði að leggja tillöguna um viðræðuslitin
strax fram. „Skýrslan staðfesti það sem menn
hefðu mátt vita án hennar, að umsókn að Evr-
ópusambandinu felur í sér yfirlýsingu um vilja
til að ganga þar inn og aðlagast því regluverki
sem þar gildir, en umræðan hafði verið svo
furðuleg um þetta á Íslandi, að það veitti ekki
af því að fá það staðfest.“
Um umræðuna sem fylgdi segir Sigmundur
að hún hafi snúist lítið um Evrópusambandið,
en meira um rétt þjóðarinnar til þess að koma
að málum. „Og því er ég fullkomlega sammála,
enda kom ég inn í pólitík í gegnum kröfuna um
að almenningur fengi að hafa meira um hlutina
að segja. Ég hef talað fyrir því að stjórn-
arskránni verði breytt, þannig að fólk geti kall-
að eftir bindandi þjóðaratkvæðagreiðslu, og ég
veit að það er eitt af því fyrsta sem nefnd um
endurskoðun stjórnarskrárinnar er að skoða.“
Hann bætir við að hvað varði þjóðaratkvæða-
greiðslu um málið þá sé það eindregin skoðun
beggja stjórnarflokka að jafnstórt mál og það
að sækja um aðild að Evrópusambandinu eigi
ekki að ráðast án leyfis frá þjóðinni. Hins veg-
ar hafi ekkert verið rætt um framhald málsins
á þingi.
Alltaf hægt að gera enn betur
Í næsta mánuði verða liðin 70 ár frá lýðveld-
isstofnun. Hvernig metur forsætisráðherra
stöðuna á þessum tímamótum? „Ísland stend-
ur þrátt fyrir allt mjög vel, við megum ekki
gleyma því í þeirri neikvæðni sem hefur verið
ríkjandi undanfarin ár, þar sem aldrei má
benda á neitt jákvætt, án þess að einhver
spyrji hvernig geturðu sagt þetta þegar
ástandið er svona slæmt á öðrum vettvangi.“
Sigmundur segir að menn verði að hafa það
hugfast hversu lánsöm þjóð Íslendingar séu,
því ástandið hér sé, þegar á heildina er litið,
ótrúlega gott. Íslendingar séu, þrátt fyrir
skakkaföll síðustu ára, enn meðal fremstu
þjóða í heiminum þegar kemur að málaflokk-
um eins og mannréttindum, jafnrétti, velferð-
arþjónustu, heilbrigðisþjónustu, lífsgæðum og
fleira. „Það eru ýmsir hlultir sem við teljum
sjálfsagða en eru það ekki víðast hvar, eins og
tiltölulega öruggt umhverfi, það eru fáar ógnir
sem steðja að almenningi, hér er heilnæm og
hrein náttúra, mikið landrými, náttúrufegurð
og orka, allar auðlindirnar sem okkur hættir
til að líta á sem gefnar, en eru nánast einstakar
í heiminum.“ Sigmundur segir því ástæðu fyrir
þjóðina til að gleðjast yfir því sem hún hefur.
„En það má heldur ekki gleyma því að þessi
staða þýðir að við getum gert enn betur. Við
getum komið enn betur til móts við þá sem
minna mega sín, þó að ástandið hér sé með því
besta sem þekkist í Evrópu, þá erum við í að-
stöðu til þess að gera enn betur. Jafnframt
þurfum við að huga meira að því að viðhalda
byggð og þjónustu og atvinnulífi um allt land.
Það er ekki æskilegt fyrir samfélagið ef sú
þróun heldur áfram að allt sogist á einn lítinn
blett á þessu stóra landi. Uppbygging op-
inberrar þjónustu, innviða og atvinnulífs verð-
ur því forgangsmál hjá okkur á næstu árum.
Þar höfum við traustari stoðir til að byggja á
eftir fyrsta árið.“ Sigmundur segir jafnframt
að gerðar verði heilmiklar breytingar á
menntakerfinu í heild, með það að markmiði að
búa íslensk börn og ungmenni betur undir
framtíðina.
„Það má segja að á 70 ára afmæli lýðveld-
isins séum við enn að horfa til sömu hluta og
við vorum að spá í árið 1944, það er ræktun
lands og lýðs. En við höfum náð ótrúlegum ár-
angri á þessum 70 árum og erum betur í stakk
búin til að halda því áfram en við vorum þá.“
Sigmundur segir skrítið að bera saman um-
ræðuna í dag við framfaraandann sem var
ríkjandi hér á millistríðsárunum og við lýð-
veldisstofnunina, þar sem Íslendingar hefðu
verið sannfærðir um að sjálfstæð þjóð, ein sú
minnsta í heimi, gæti þrifist í landinu. „Nú
þegar við erum búin að ná þeim árangri og er-
um í stakk búin til að gera enn betur, þá er
undarlegt að ekki sé meiri framfaraandi
ríkjandi. Ég vona því að 70 ára afmæli lýðveld-
isins verði tilefni til þess að endurvekja þenn-
an framfara- og bjartsýnisanda, því að það er
ekki síst á honum sem árangurinn byggðist.“
á bjartsýnisanda
Sigmundur segir að sér finnist framganga
þeirra stjórnmálamanna sem talað hafi fyrir
viðræðum við Evrópusambandið ekki hafa
verið heiðarleg að öllu leyti. „Þetta er nokk-
urn veginn það, sem á árum kalda stríðsins
var kallað salamí-taktíkin, að koma okkur
inn í Evrópusambandið eina sneið í einu, án
þess að tekið sé það stórt skref að menn
átti sig á því að pylsan er öll að hverfa. Þess
vegna var sagt: „Sækjum um og sjáum til
hvað setur, við getum hætt við hvenær sem
er.“ Þetta sagði sama fólk þá og segir nú
fráleitt að ríkisstjórn ákveði að fylgja eigin
stefnu en ekki stefnu síðustu ríkisstjórnar.“
Sigmundur nefnir fleiri dæmi. „Svo var
sagt: „Sækjum um, því þá styrkist gengi
krónunnar bara við það.“ Svo er sótt um og
gengið styrktist ekki. Þá er sagt að við séum
búin að sækja um, höldum aðeins lengra og
sjáum hvað er í boði. Þá kemur í ljós að eng-
ar undanþágur eru veittar, heldur fer um-
sóknin í sitt eðlilega ferli, eftir forskrift
sambandsins. Þá er sagt: „Það á bara eftir
að opna nokkra kafla,“ en þeir opnast ekki,
og Evrópusambandið vill ekki opna sjáv-
arútvegskaflann vegna þess að það er ekki
tilbúið til þess að gefa það eftir sem Íslend-
ingar fara fram á. Samt ætla menn að halda
áfram að taka eina sneið í einu, og segja
alltaf að það sé engin áhætta í þessu fólgin,
vegna þess að þjóðin muni alltaf ákveða
þetta að lokum.“ Sigmundur segist vera
vantrúaður á vilja þeirra sem haldi slíku
fram til þess að leyfa þjóðinni að ákveða
niðurstöðuna. „Menn geta séð það á hama-
gangnum sem fór af stað þegar ný ríkis-
stjórn fylgdi stefnu sinni, að öllum brögðum
verður beitt til þess að knýja á um nið-
urstöðu, hvort sem það er með hræðslu-
áróðri eða árásum á þá sem viðra óþægileg-
ar skoðanir.“
Þegar til kastanna komi verði sagt að
málið sé komið of langt til þess að hægt sé
að hætta við. „Þeir sem raunverulega vilja
að þjóðin ákveði þetta, hljóta að vilja að
þjóðin ákveði það hvort fara eigi af stað í
leiðangur sem er hannaður til þess að fara í
Evrópusambandið.“
Spægipylsuaðferðinni beitt
AÐILDARVIÐRÆÐURNAR VIÐ ESB