Morgunblaðið - 13.11.2014, Blaðsíða 41

MENNING 41
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. NÓVEMBER 2014
Síðustu styrkjum ársins 2014 til þýð-
inga íslenskra verka á erlend mál
hefur nú verið úthlutað frá Miðstöð
íslenskra bókmennta.
„Í ár voru veittir 80 þýðing-
arstyrkir á 28 tungmál, en aldrei
fyrr hefur fleiri styrkjum verið út-
hlutað til þýðinga á erlend mál.
Flestir styrkir eru til þýðinga á
norsku (9), þýsku (8), dönsku (7),
ensku (6) og spænsku (6). Um er að
ræða skáldsögur, barnabækur, ljóð
og bækur almenns efnis. Styrk-
upphæðin í ár nemur samtals 19
milljónum króna,“ segir í tilkynn-
ingu frá miðstöðinni.
Til samanburðar má geta þess að
árið 2013 nam upphæðin um 24 millj-
ónum króna, en í fyrra voru veittir
75 styrkir til þýðinga á íslenskum
verkum á 26 tungumál.
Meðal verka sem sótt var um
styrki til þýðinga yfir á erlend mál
eru skáldsagan Skaparinn eftir Guð-
rúnu Evu Mínervudóttur sem vænt-
anleg er bæði á frönsku og ind-
verska tungumálinu Malayalam;
Himnaríki og helvíti eftir Jón Kal-
man Stefánsson á arabísku og Love-
Star eftir Andra Snæ Magnason, en
hún er einnig væntanleg í franskri
þýðingu. Jafnframt var sótt um
styrki til að þýða verðlaunabókina
Mánastein eftir Sjón á sex tungumál.
Töluverð aukning hefur orðið á
norrænum þýðingarstyrkjum, en í
ár var úthlutað 21 styrk til þýðinga
úr íslensku á norræn tungumál, en
styrkir til þýðinga á norræn mál
hafa frá árinu 2008 verið átta til 13
talsins á ári. Norræna ráðherra-
nefndin leggur til fjármagn í þýð-
ingar á milli norrænu tungumál-
anna, alls 5,2 milljónir króna í ár.
Aldrei fleiri styrkir til erlendra þýðinga
Andri Snær
Magnason
Guðrún Eva
Minervudóttir
Jón Kalman
Stefánsson
Sjón
Ef maður spyr fólk á förn-um vegi um hvurslagsrithöfundur Stefán Mánier geri ég því skóna að
þorri manna myndi telja hann
glæpasagnahöfund. Víst hefur hann
líka skrifað glæpasögur, en höfund-
arverk hans er
þó fjölbreyttara
en svo að það
rúmist í einni
skúffu sem sann-
ast rækilega á
Litlu dauðunum.
Víst byrjar bókin
glæpasögulega,
ef segja má svo,
en smám saman
kemur í ljós að hún er ekki um það
sem við myndum kalla eiginlegan
glæp, heldur um alla þá smáglæpi
sem við drýgjum dag hvern, lygar,
svik og pretti í mannlegum sam-
skiptum sem enginn verður kannski
handtekinn fyrir en eru engu að síð-
ur skaðlegir og meiðandi. Allt er
þetta til þess fallið að gera hvers-
daginn erfiðari og getur jafnvel
gengið svo langt að eyðileggja líf
viðkomandi, eins og Stefán segir í
bókinni:
„Litlu dauðarnir – svik, van-
ræksla og lygar. Það eru þeir sem
eyðileggja lífið, tæma það af von og
birtu. Sá stóri í lokin gerir í sjálfu
sér ekkert nema enda það.“
Söguhetja okkar er Kristófer
Sveinbjörnsson, starfsmaður hjá
Landsbankanum, sem missir vinn-
una við bankahrunið. Það kemur
honum ekki mikið á óvart, sama
gekk yfir fjölmarga samstarfsmenn
hans, en staða hans er erfiðari en
þeirra, það er ekki bara að hann sé
skuldsettur upp í rjáfur, eins og al-
siða var á árunum fyrir hrun, held-
ur á örvænting hans í kjölfar upp-
sagnarinnar sér dýpri rætur, eins
og kemur í ljós síðar í bókinni.
Kristófer ákveður því að segja ekki
eiginkonu sinni frá því að hann sé
búinn að missa vinnuna, heldur
ákveður hann að redda málunum á
annan hátt.
Þegar hér er komið sögu er eins
og hafin sé glæpasaga, en sagan er
snúnari en svo, hún fjallar um ein-
stakling sem hefur aldrei horfst í
augu við raunveruleikann og ekki
síst við sjálfan sig, mann sem á erf-
itt með að segja satt en er alltaf til í
að redda málunum, sama hve redd-
ingin er vonlaus. Að því leyti er
Kristófer svo ýktur að hann er
skrípamynd, handan hins afkára-
lega – sjá til að mynda hve það eitr-
ar líf hans að hafa ekki verið sóttur
á BSÍ þegar hann kom úr sveitinni
sem barn: „Æskan er undirstaða
lífsins,“ segir hann bitur við sál-
fræðing sinn, „[m]ín endaði í bið-
salnum á BSÍ“, og maður fær á til-
finninguna að sálfræðinginn langi til
að hrista hann duglega.
Margrét, eiginkona Kristófers, er
mun áhugaverðari persóna framan
af, en smám saman kemur í ljós að
hún er ekki síður gölluð, í henni svo
miklar mótsagnir að hún er í raun
stödd í sögunni til þess að láta hluti
gerast, en ekki sem eiginleg per-
sóna frekar en sonur þeirra Krist-
ófers sem er líka leikmunur, sífellt
sofandi.
Fleiri koma við sögu í bókinni, til
að mynda faðir Margrétar, lögfræð-
ingurinn Matthías B. Benediktz, og
hrottinn Marteinn sonur hans og
svo konungur undirheimanna,
Tryggvi Eyland, Don Íslands, sem
er í raun spegilmynd Benediktz,
báðir hafa safnað auði og völdum
með óvönduðum meðölum, Bene-
diktz á löglegan hátt en Tryggvi
ólöglegan en þó sami maðurinn –
Stefán hnýtir þá saman með lýsing-
unni – Tryggvi er í koníaksbrúnum
leðurjakka og loftið í húsbónda-
herbergi Benediktz er koníaks-
brúnt.
Ekki má svo gleyma mótorhjóla-
töffurum sem skapa spennu í bók-
inni en líka kímni og það er til að
mynda drepfyndið þegar þeir snýta
Kristófer í rökræðum undir lok bók-
arinnar, mala hann með rökfestu og
mælsku. Anarkistarnir sem bregður
fyrir, byltingarmennirnir, eru aftur
á móti heldur lúðalegir til orðs og
æðis. Bókin er víða fyndin, farsa-
kennd á köflum, nefni sem dæmi
heimsóknina í veiðibúðinni, sam-
skipti Kristófers við mótorhjólatöff-
arana og eins uppákomuna í bið-
stofu Landsbankans snemma í
bókinni.
Væntanlegum lesendum kemur
líklega ekki á óvart að í stað þess að
leysa vandamál skapa reddingar
Kristófers bara ný vandamál og
þegar þau hjónin leggja af stað út í
nóttina í öðrum hluta bókarinnar
veit lesandinn að þeirra bíður ekk-
ert nema meiri vandræði. Sá ökutúr
er reyndar besti hluti sögunnar,
þrælspennandi og drungalegur.
Annar góður sprettur er svo undir
lokin þegar þau þurfa að forða sér á
hlaupum og án þess ég vilji ljósta
upp um of mikið er uppákoman í
fjallinu vel skrifuð. Endir bók-
arinnar er svo í fullu samræmi við
það sem á undan er komið.
Svik, vanræksla og lygar
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Snúin Litlu dauðarnir eftir Stefán Mána fjallar um alla þá smáglæpi sem við
drýgjum dag hvern, lygar, svik og pretti í mannlegum samskiptum.
Skáldsaga
Litlu dauðarnir bbbnn
Eftir Stefán Mána.
Sögur útgáfa, 2014. 307 bls.
ÁRNI MATTHÍASSON
BÆKUR
BRÁÐSKEMMTILEG
MYND FYRIR ALLA
FJÖLSKYLDUNA
Ísl. tal
-H.S., MBL
Sími: 553-2075 www.laugarasbio.is
Miðasala og nánari upplýsingar
16
16
16
L
NIGHTCRAWLER Sýnd kl. 5:30 - 8 - 10:20
JOHN WICK Sýnd kl. 8 - 10:30
BORGRÍKI 2 Sýnd kl. 6
KASSATRÖLLIN 2D Sýnd kl. 5:50
LAUGARÁSBÍÓ Sýningartímar
Töff, naglhörð og
dúndurskemmtileg
hefndarmynd sem ætti
alls ekki að valda
hasarunnendum
vonbrigðum.
-T.V. - Bíóvefurinn.is
Hörku spennumynd
Keanu Reeves
Menntaskólinn
við Hamrahlíð
www.mh.is
Stöðupróf á vegum mennta- og menningarmálaráðuneytisins verða haldin í Menntaskólanum við Hamrahlíð í lok
nóvember í stærðfræði og eftirfarandi tungumálum:
Danska/Danish (6 einingar/10 fein*), þri. 25. nóv. kl. 16:00.
Enska/English (9 einingar/15 fein*), mið. 26. nóv. kl. 16:00.
Franska/French (12 einingar/20 fein*) fim. 27. nóv. kl. 16:00.
Ítalska/Italian (12 einingar/20 fein*), fim. 27. nóv. kl. 16:00.
Norsk/Norwegian (6 einingar/10 fein*), þri. 25. nóv. kl. 16:00.
Spænska/Spanish (12 einingar/20 fein*), fim. 27. nóv. kl. 16:00.
Stærðfræði/Mathematics (stæ103/5 fein, stæ203/5 fein, stæ263/5 fein) mán. 24. nóv. kl. 16:00.
Sænska/Swedish (6 einingar/10 fein*), þri. 25. nóv. kl. 16:00.
Þýska/German (12 einingar/20 fein*), fim. 27. nóv. kl. 16:00.
*hámarks einingafjöldi sem hægt er að ná, frá og með fyrsta áfanga á framhaldsskólastigi.
Rafræn skráning (On-line registration) í stöðupróf fer fram á heimasíðu skólans
http://www.mh.is/skolinn/exam/. Frekari upplýsingar á (more information on) www.mh.is.
Rektor
STÖÐUPRÓF/PLACEMENT TESTS